پانویس

پانویس (پی نوشت، پانوشت) شرح یا ارجاعی است که در حاشیهٔ متن جای می گیرد و ممکن است با عدد یا نشانه هایی نظیر ستاره مشخص گردد و در متن نیز به آن رجوع داده شود. پانویس، در واقع، بخشی از نوشته تحقیقی است که برای دادنِ اطلاع بیشتر یا اعتبار بخشیدن به نوشته فراهم می شود؛ اگرچه جزء ضروری نوشته تحقیقی است ولی ماهیتاً به گونه ای است که نمی توان آن را در متن نوشته جای داد.
Grafton, Anthony (1997). The Footnote: A Curious History. Cambridge, Mass. : انتشارات دانشگاه هاروارد. شابک ‎۰-۶۷۴-۹۰۲۱۵-۷.
Zerby, Chuck (2002). The Devil's Details: A History of Footnotes. New York: Simon & Schuster.
پانویس بر چند نوع است. از جمله می توان به پانویس توضیحی، پانویس ارجاعی و پانویس تلفیقی اشاره کرد.
در الفبای لاتین برای پانویس بیشتر از ستاره (نشان گذاری) (*) و خط عمودی و نشانه پاراگراف استفاده می شود.دفتر چاپ دولت ایالات متحده آمریکا بیش از دو صفحه را در توضیحاتِ خود به موضوعِ پانوشت اختصاص داده است. ناسا نیز دارای راهنمایی برای استفاده از پانویس در اسنادِ تاریخی خود است.