[ویکی نور] «اسماعیل بن محمدسمیع اصفهانی»، مشهور به واحدالعین، از شاگردان آخوند ملا علی نوری و از بزرگان حکمت و فلسفه در عصر خود بوده است. از زندگی نامه ایشان مطلب زیادی در دست نیست؛ حتی در مورد سال تولد و وفات ایشان اختلاف نظر وجود دارد؛ به عنوان مثال مؤلفان «ریحانة الأدب»، «الذریعة» و «أعلام الشیعة» تاریخ وفات وی را 1277ق نگاشته اند.
استاد آشتیانی، وفات او را 1281ق و در جایی دیگر 1271ق و استاد همایی، تاریخ وفات او را حدود 1243ق، می داند.
ظاهرا در سده 13، دو حکیم در اصفهان زندگی می کرده اند که از نظر اسمی با هم تشابه داشته اند و همین سبب شده است که برخی این دو تن را یک نفر بدانند. آقای صدوقی سها در این زمینه می نویسد: «در سده سیزدهم به اصفهان دو حکیم هم نام می زیسته اند و این هم نامی و هم روزگاری و هم ولایتی سبب شده است که برخی از متأخرین آن دو تن را یک تن بینگارند و علی ای حال عبارت می بوده اند از: نخست، آخوند ملا اسماعیل واحدالعین که به خلاف قول مشهور در باب سال رحلت او که مضبوط است به 1277، سالیانی چند پیش از آن؛ یعنی قبل از 1246 که سال وفات آخوند ملا علی نوری بوده باشد، وفات یافته بوده است و دومین، حاج ملا اسماعیل حکیم درب کوشکی (متوفای 1304)».
ظاهرا حاج ملا اسماعیل درب کوشکی، شاگرد ملا اسماعیل واحدالعین و میرزا حسن نوری بوده است. در «تذکرة القبور» آمده است که: «حاج ملا اسماعیل درب کوشکی فرزند محمدجعفر حکیم فیلسوف از علمای معقول و از اجله حکما و مدرسین و استاد مرحوم آقا سید ابوالقاسم دهکردی و در روز جمعه 15 شوال سال 1304 وفات یافته و در تخت فولاد روبه روی سکوی اژه ای ها مدفون گردید؛ خود از شاگردان ملا اسماعیل واحدالعین و میرزا حسن نوری و دیگران بوده است» .
از جمله تألیفات ملا اسماعیل اصفهانی رساله «شرح الحکمة العرشیة» است که شرحی مزجی بر عرشیه ملا صدراو در پاسخ به اشکالات احسائی بر عرشیه نوشته شده است .
کردی اردکانی، احسان، گزارش مصحح: معرفی رساله شرح الحکمة العرشیة حکیم ملا اسماعیل اصفهانی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله کتاب ماه فلسفه، شهریور 1391، شماره 60، به آدرس:
استاد آشتیانی، وفات او را 1281ق و در جایی دیگر 1271ق و استاد همایی، تاریخ وفات او را حدود 1243ق، می داند.
ظاهرا در سده 13، دو حکیم در اصفهان زندگی می کرده اند که از نظر اسمی با هم تشابه داشته اند و همین سبب شده است که برخی این دو تن را یک نفر بدانند. آقای صدوقی سها در این زمینه می نویسد: «در سده سیزدهم به اصفهان دو حکیم هم نام می زیسته اند و این هم نامی و هم روزگاری و هم ولایتی سبب شده است که برخی از متأخرین آن دو تن را یک تن بینگارند و علی ای حال عبارت می بوده اند از: نخست، آخوند ملا اسماعیل واحدالعین که به خلاف قول مشهور در باب سال رحلت او که مضبوط است به 1277، سالیانی چند پیش از آن؛ یعنی قبل از 1246 که سال وفات آخوند ملا علی نوری بوده باشد، وفات یافته بوده است و دومین، حاج ملا اسماعیل حکیم درب کوشکی (متوفای 1304)».
ظاهرا حاج ملا اسماعیل درب کوشکی، شاگرد ملا اسماعیل واحدالعین و میرزا حسن نوری بوده است. در «تذکرة القبور» آمده است که: «حاج ملا اسماعیل درب کوشکی فرزند محمدجعفر حکیم فیلسوف از علمای معقول و از اجله حکما و مدرسین و استاد مرحوم آقا سید ابوالقاسم دهکردی و در روز جمعه 15 شوال سال 1304 وفات یافته و در تخت فولاد روبه روی سکوی اژه ای ها مدفون گردید؛ خود از شاگردان ملا اسماعیل واحدالعین و میرزا حسن نوری و دیگران بوده است» .
از جمله تألیفات ملا اسماعیل اصفهانی رساله «شرح الحکمة العرشیة» است که شرحی مزجی بر عرشیه ملا صدراو در پاسخ به اشکالات احسائی بر عرشیه نوشته شده است .
کردی اردکانی، احسان، گزارش مصحح: معرفی رساله شرح الحکمة العرشیة حکیم ملا اسماعیل اصفهانی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله کتاب ماه فلسفه، شهریور 1391، شماره 60، به آدرس:
wikinoor: واحدالعین_اصفهانی،_اسماعیل