محوی

سید محمد بالخی پسر سید مُلا عثمان از نوادگان «شیخ رش» محوی از بزرگترین شاعران کلاسیک کرد (۱۸۳۶-۱۹۰۶)در روستای بالخ در مجاورت سلیمانیه به دنیا آمد. وی از مشهورترین شاعران عرفانی کرد و گویش سورانی است. عمده شهرت وی به واسطه غزل های عاشقانه و عرفانی است.
کردپرس؛ محوی، ستاره تابناک شعر کردی
محوی را بشناسید، نوگرا
دیوان محوی، تصحیح ملا عبدالکریم مدرس و محمد ملا کریم، انتشارات کردستان، ۱۳۸۹
مێژووی ئه ده بی کوردی، علاءالدین سجادی، چاپخانه معارف بغداد، ۱۹۵۱
وی از سن هفت سالگی به آموختن قرآن و علوم رایج دوران پرداخت و سپس برای تحصیل علم عازم سنندج و مهاباد و بغداد شد. در بغداد او از محضر بزرگانی چون مفتی زهاوی(مفتی وقت عراق) بهره برد. از جمله شاگردان مشهور محوی هم می توان به ملا سعید افندی، ملا حسن قزلچی اشاره کرد. محوی از پیروان طریقت نقشبندیه بود، او ارادت بسیاری به مولانا خالد شهرزوری داشته است. او پس از ملاقاتی که در سال ۱۸۸۳ با سلطان عبدالحمید دوم عثمانی داشت، اجازه تأسیس خانقاهی را در سلیمانیه گرفت که به خانقاه محوی شهرت یافت.محوی از نقشبندی ها تاثیر بسیار پذیرفته است به خصوص در دیوانش بسیار از شیخ عمر ضیالدین نقشبندی یاد می کند.از جمله عالمان کرد که محوی با آنان هم کلام بوده است می توان به مولوی کرد، مولانا احمد نودشی ، ملا حامد بیسارانی و ... اشاره کرد.
محوی به زبان های کردی، فارسی و عربی و در قالب های غزل، قصیده و دوبیتی و فرد شعر سروده است. مضمون بیشتر اشعار وی تصوف، عرفان و تقبیح دنیا است. اشعار وی سرشار از استعاره و نماد است. استفاده از واژه های قدیمی و گاه غیرمستعمل و قافیه های نامتداول از دیگر ویژگیهای شعر محوی است. در میان شعرای فارس او بیشتر تحت تأثیر حافظ و در میان شاعران کرد تحت تأثیر نالی بوده است. وی در غزلی در مورد حافظ می گوید:
بر سر این مرده ای روح حیات افزا بیا