کلمه جو
صفحه اصلی

نوروز بزرگ

فرهنگ فارسی

نام نغمه ای از موسیقی . نام نوائی است . نام لحنی است . یا نوروز خاصه است که ششم فروردین ماه بود .

فرهنگ معین

( ~. بُ زُ ) (اِمر. ) از نواها و آهنگ های موسیقی قدیم .

لغت نامه دهخدا

نوروز بزرگ. [ ن َ / نُو زِ ب ُ زُ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) نام نغمه ای از موسیقی. ( غیاث اللغات ) ( از برهان قاطع ). نام نوائی است.( انجمن آرا ). نام لحنی است. ( جهانگیری ) :
مطربان ساعت به ساعت بر نوای زیر و بم
گاه سروستان زنند امروز و گاهی اشکنه
گاه زیر قیصران و گاه تخت اردشیر
گاه نوروز بزرگ و گه نوای بسکنه.
منوچهری.
نوروز بزرگم بزن ای مطرب امروز
زیراکه بود نوبت نوروز به نوروز.
منوچهری.
|| نوروز خاصه است که ششم فروردین ماه بود. ( برهان قاطع ) ( آنندراج ). ششم فروردین ماه. ( جهانگیری ) :
میمون و خجسته باد بر تو
نوروز بزرگ و روز تحویل.
ظهیر ( از جهانگیری ).
|| نوروزِ سالی است که سال قبل آن سیصدوشصت وشش روز بوده است ، و این در هر چهار سال یک بار اتفاق افتد. ( یادداشت مؤلف ).

دانشنامه عمومی

نوروز بزرگ یا نوروز ملوک یا خرداد روز نام ششمین روز فروردین ماه در ایران باستان بوده است.«خردادامشاسپند» موکل بر آب است و این روز بدو منسوب می باشد. این روز در میان جشن ها و اعیاد فراوان ایران باستان به ویژه دوران ساسانیان از اهمیت و ارزش و تقدس خاصی بهره داشته است. به زبان پارسی میانه رساله ای هست به نام «ماه فروردین روز خرداد» که بسیاری از حوادث مهم به موجب آن در چنین روزی واقع شده از جمله زرتشتیان بدان باور دارند که تولد زرتشت نیز در چنین روزی است.
هاشم، رضی. گاه شماری و جشن های ایران باستان. تهران: انتشارات فروهر، ۱۳۵۸
در گاه شماری ایران باستان، روز ششم هر ماه شمسی و ماه سوم هر سال خورشیدی، بنام خرداد می باشد. شمس الدین دمشقی در نخبةالدهر نوشته است: ششمین روز از نخستین ماه سال، نوروز بزرگ، نامیده می شود. شاهان ایران در پنج روز اول سال، به کار ادارهٔ کشور می پرداختند، روز ششم را با خود خلوت می کردند.
ابوریحان بیرونی این اطلاعات را به ما می دهد که انعکاسی از باورها و رسم هایی است که در دوران ساسانی معمول بوده است، بیرونی می نویسد، ششمین روز فروردین، روز خرداد، نوروز بزرگ است و در میان ایرانیان جشنی، بااهمیت بسیار است. گویند که خدا در این روز آفرینش همهٔ آفریدگان را به پایان رسانید و دراین روز او، مشتری (سیاره) را آفرید و فرخنده ترین ساعت های آن روز ساعات مشتری است. زرتشتیان گویند که در این روز زرتشت توفیق یافت که با خداوند مناجات کند. کیخسرو بر هوا در این روز عروج کرد و در این روز برای ساکنان کرهٔ زمین سعادت را قسمت می کنند و از اینجاست که ایرانیان این روز را روز امید نام نهادند. هر کس در بامداد این روز پیش از آنکه سخن گوید شکر بچشد و با روغن زیتون تن خود را چرب کند در همه سال از انواع بلاها سالم خواهدماند.
بعدها وقتی ایرانیان اسلام و تقویم عرب را پذیرفتند، جشن زرتشتی جشن فروردگان و نوروز بزرگ، در ششمین روز ماه فروردین، از بین رفت.


کلمات دیگر: