هرمزد

اسم: هرمزد (پسر) (فارسی) (تاریخی و کهن، کهکشانی) (تلفظ: hormozd) (فارسی: هرمزد) (انگلیسی: hormozd)
معنی: هرمز، نام روز اول از هر ماه شمسی در ایران قدیم، نام ستاره مشتری، ( = هرمز )، هرمز به علاوه ( در اعلام ) نام پنج تن از پادشاهان ساسانی، نام یکی از پادشاهان ساسانی

نام پنج تن از پادشاهان ساسانی . ۱ - هرمزد اول ( ۲۷۴ - ۲۷۳ م . ) پسر شاپور اول ساسانی و سومین پادشاه آن که فقط یکسال سلطنت کرد و از مانی نقاش نیز حمایت میکرد. ۲ - هرمزد دوم . هشتمین پادشاه ساسانی نرسی ( ۳۱٠ - ۳٠۳ م . ) و در جنگ با قبایل عرب تابع ایران کشته شد . ۳ - هرمزد سوم . هفدمین پادشاه ساسانی ( ۴۵۹ - ۴۵۷ م . ) پسر یزدگرد سوم گرفتار طغیان برادر خود فیروز گردید و کشته شد. ۴ - هرمزد چهارم . بیست و دومین پادشاه ساسانی ( ۵۹٠ - ۵۷۹ م . ) پسر خسرو انوشیروان که در زمان او جنگ با رومیان رخ داد و ایرانیان با ترکان جنگیدند و بهرام چوبین آنان را شکست داد . خاقان ترک کشته شد و پسرش اسیر گردید و ترکان باجگذار ایران شدند . سرانجام هرمزد چهارم بدست یکی دیگر از سرداران خود زندانی و کور شد . ۵ - هرمزد پنجم . سی و یکمین پادشاه ساسانی ( ۶۳۱ م . ) فرزند خسرو پرویز بدست محافظ مخصوص خود کشته شد .
۱- (اسم ) اهورمزدا. ۲- ستار. مشتری ۳- روز اول ازهرماهشمسی .۴- روزپنجشنبه. توضیح ایرانیانقبل ازاسلام بروزهای هفته مانند سامیان چندان توجهی نداشتند بمناسبت انتساب روز پنجشنبه به ((مشتری ) ) نزد سامیان این اطلاق بعمل آمده .

هرمزد. [ هَُ م َ ] ( اِ ) نام روز اول هر ماه شمسی. ( از ناظم الاطباء ). هرمز. اورمزد. رجوع به این هرمز و اورمزد شود. || نام روز پنجشنبه به اعتبار این که آن روز به ستاره هرمزد یا مشتری تعلق دارد. ( برهان ). ایرانیان قدیم بروزهای هفته توجهی نداشتند بعدها به مناسبت انتساب روز مزبور به مشتری در نزد سامیان این اطلاق بعمل آمده است. ( از حاشیه برهان چ معین ).

---

هرمزد. [ هَُ م َ ] ( اِخ ) هرمز. نام فرشته ای است.( برهان ). نام خداست نه فرشته. ( حاشیه برهان چ معین ). اورمزد. هورمزد. هرمز. رجوع به این مدخل ها شود.

---

هرمزد. [ هَُ م َ ] ( اِخ ) هرمز. ستاره مشتری. ( برهان ). این ستاره سعداکبر است و از این نظر در دعای نیک یاری او را خواهند :
که هرمزد یارت بدین پایگاه
چو بهمن نگهدار تخت و کلاه.ز خورشید و تیر و ز هرمزد و ماه
پدیدار کرده بد و نیک شاه.ز ششم بار هرمزد خجسته
وزیرش گشته دل از مهر بسته.رجوع به هرمز شود.

---

هرمزد. [ هَُ م َ ] ( اِخ ) جلگه ای بوده است در کنار کارون میان بهبهان و شوشتر که یکی از جنگهای اردشیر پاپکان با اردوان اشکانی در آنجا واقع و به شکست اردوان تمام شد. ( از ایران باستان پیرنیا ص 2532 ).

---

هرمزد. [ هَُ م َ ] ( اِخ ) پسر انوشیروان. ( ولف ). هرمز :
سوی پاک هرمزد فرزند ما
پذیرفته از دل همه پند ما.رجوع به هرمز چهارم و نیز رجوع به ساسانیان شود.

---

هرمزد. [ هَُ م َ ] ( اِخ ) یکی از سرداران انوشیروان. ( ولف ) :
طلایه به هرمزد خراد داد
بسی گفت با او به بیداد و داد.

---

هرمزد. [ هَُ م َ ] ( اِخ ) موبدی از معاصران قباد ساسانی. ( ولف ) :
کس آید سوی خره اردشیر
که آید به درگاه هرمزد پیر.