نائله

فرهنگ اسم ها

اسم: نائله (دختر) (عربی) (تاریخی و کهن) (تلفظ: nā’ele) (فارسی: نائله) (انگلیسی: naele)
معنی: یابنده، بهره مند، کسی که به مقصود و مطلوب خود برسد، ( مؤنث نائل )، ن، ک، نائل، آن که به مقصود رسیده است، نام همسر عثمان خلیفه سوم

(تلفظ: nā’ele) (عربی) (مؤنث نائل) ، یابنده ، بهره‌مند ؛ کسی که به مقصود و مطلوب خود برسد .

فرهنگ فارسی

ابو نائله سلکان بن سعد صحابی است .

لغت نامه دهخدا

( نائلة ) نائلة. [ ءِ ل َ ] ( اِخ ) اسم صنم ذکر مع الاساف لانها متلازمان. ( معجم البلدان ). نام بتی است. ( آنندراج ). نام زنی و بت. ( منتهی الارب ). نام بتی در مَروَه بوده. ( مفاتیح ). یکی از بت های قریش. ( المنجد ). مؤلف امتاع الاسماع آرد: اساف و نایله ، دو بت اند از بتان مشرکان که به مکه بودند. ( امتاع الاسماع ص 240 و 360 ) و نیز نویسد: در پیرامون خانه کعبه 360 بت بوده از آن جمله اساف و نائله. ( از امتاع الاسماع ص 383 ). و نیز آرد که ابوسفیان سر خود را نزد اساف و نائله بتراشید و برای آن دو بت قربانی کرد و سر آن دو را بخون مسح نمود و گفت تا بمیرم شما را پرستش خواهم کرد چنانکه پدرم کرد. ( امتاع الاسماع ). اساف و نائله نیز از بت های مکه ودو قطعه سنگ بوده در محل زمزم که قریش نزد آنها قربانی میکرده اند. ( تاریخ اسلام ص 36 ). دو صنم قریش... که آنها را اساف و نایله نام بود. ( حبیب السیر ج 1 ص 287 ). طایفه ای گفته اند که موجب عبادت اصنام در میان ذریت اسماعیل علیه السلام آن شد که اساف و نایله که مردی و زنی بودند از بنی جرهم بواسطه کمال شرارت نفس واشتعال نایره شهوت در نفس خانه کعبه با هم مباشرت نمودند و جبار شدیدالانتقام هر دو را سنگ گردانیده مردم آن دو جسد سنگین را از بیت اﷲ بیرون آوردند، اساف را بر سر کوه صفا و نایله را بر مروه نصب کردند و به مرور ایام شهور و اعوام ساکنان مکه مبارکه به پرستش آنها مشغول گشتند و به اعتقاد زمره ای آنکه نخست شخصی که... مردم را به عبادت اساف و نایله مأمور گردانید عمروبن طی خزاعی بود. ( حبیب السیر ج 1 ص 57 ).

نائله. [ ءِ ل َ ] ( اِخ ) دختر فرافصه [ف َ ] از بزرگان قبیله کلبیه و نصرانی مذهب بود. به دین اسلام و همسری عثمان درآمد و تا پایان عمر به شوهر خود وفادار ماند. هنگامی که مسلمانان بر عثمان شوریدند وی نزد شوی خویش بود و از بریدن سر عثمان جلوگیری کرد. پس از مرگ عثمان به دعوتهای خواستگاران خویشتن جواب رد داد. مؤلف حبیب السیر می نویسد: نایله بنت الفرافصه... عورتی عاقله و زوجه امیرالمؤمنین عثمان بود. ( حبیب السیر ج 1 ص 512 ). فرافصة ابانائله امراءة عثمان. ( عیون الاخبار ج 3 ص 298 ). بنت فرافصة [ از اشراف قبیله کلب ] بن الاحوص بن عمروبن ثعلبه ، و همسر عثمان بن عفان خلیفه سوم مسلمانان. ( عقدالفرید ج 3 ص 321 ). تماضر همسر عبدالرحمان بن عوف ، عثمان را گفت : مرادختر عم زیباروی خوش خوی پریرخسار هوشمندی است ، میل داری با او ازدواج کنی ؟ عثمان پذیرفت و نائله دختر فرافصه کلبیه را به زنی گرفت... و چون بر او درآمد پرسید: لعلک تکرهین ما ترین من شیبی ؟ نائله گفت : واﷲ یا امیرالمؤمنین ، انی من نسوة احب ازواجهن الیهن الکهل. عثمان گفت : انی قد جزت الکهول و اناشیخ. جوابداد اذهبت شبابک مع رسول اﷲ صلی اﷲ علیه و سلم فی خیر ماذهبت فیه الاعمار. ( عقدالفرید ج 7 صص 99-100 ). کسانی که بر عثمان شوریده بودند، او را کشتند و چون برای بریدن و بردن سرش به خانه او درآمدند، دو تن از زنان عثمان ، نائله بنت فرافصه و رملةابنة شیبةبن ربیعه ، خودرا روی نعش او افکندند. مردان بناچار او را واگذاشتند و برگشتند. ( عقدالفرید ج 5 ص 43 ). چون شورشیان به خانه عثمان ریختند بجز نائله بنت فرافصه کسی نزد او نبود. ( عقدالفرید ج 5 ص 47 ). آنگاه سودان بن حمران اصحبی ، تیغی بر آن جناب [ عثمان بن عفان ] حواله کرد تا کارش به اتمام رساند و منکوحه عثمان رضی اﷲ عنه ، نایله خود را حایل ساخته شمشیر بر پنجه او آمد و بعضی از انگشتان مقطوع گشت. ( حبیب السیر ج 1 ص 515 ). پس از قتل عثمان ، نائله همسر او نامه ای به معاویه نوشت و آن را با پیراهن خون آلود عثمان ، به دست نعمان بن بشیر نزد معاویه فرستاد و او را به خونخواهی عثمان ، تحریض کرد. ( عقدالفرید ج 5 ص 56 و 57 ). و معاویه میفرمود که در ایام جمعه پیراهن خون آلود امیرالمؤمنین عثمان رابا انگشتان مقطوع نایله بمسجد جامع دمشق می بردند. ( حبیب السیر ج 1 ص 537 ). نائله زنی شاعره بوده است و به نقل صاحب عیون الاخبار این اشعار را هنگام جدائی از قبیله خود خطاب به برادرش ضب سروده است :

نائله . [ ءِ ل َ ] (اِخ ) (ابو...) ابونائله سلکان بن سعد صحابی است . (منتهی الارب ). رجوع به ابونائله شود.

نائله . [ ءِ ل َ ] (اِخ ) دختر سعد صحابیه است . (منتهی الارب ).

نائله . [ ءِ ل َ ] (اِخ ) دختر عمروبن طرب بن حسان . پدر وی از نسل عمالقه بود و در ولایت جزیره پادشاهی داشت . چون عمرو در جنگ کشته شد، مردم جزیره دختر اونائله را بشاهی برگزیدند. در حبیب السیر آمده است : او را [ نائله را ] بنا بر درازی شعرات زهار «زبا» می گفتند. (ج 1 ص 257). وی به خونخواهی پدر، جذیمةبن مالک [ از ملوک بنی لخم ] را فریفت و اسیر کرد و بکشت .

نائله . [ ءِ ل َ ] (اِخ ) دختر فرافصه [ف َ ] از بزرگان قبیله ٔ کلبیه و نصرانی مذهب بود. به دین اسلام و همسری عثمان درآمد و تا پایان عمر به شوهر خود وفادار ماند. هنگامی که مسلمانان بر عثمان شوریدند وی نزد شوی خویش بود و از بریدن سر عثمان جلوگیری کرد. پس از مرگ عثمان به دعوتهای خواستگاران خویشتن جواب رد داد. مؤلف حبیب السیر می نویسد: نایله بنت الفرافصه ... عورتی عاقله و زوجه ٔ امیرالمؤمنین عثمان بود. (حبیب السیر ج 1 ص 512). فرافصة ابانائله امراءة عثمان . (عیون الاخبار ج 3 ص 298). بنت فرافصة [ از اشراف قبیله ٔ کلب ] بن الاحوص بن عمروبن ثعلبه ، و همسر عثمان بن عفان خلیفه سوم مسلمانان . (عقدالفرید ج 3 ص 321). تماضر همسر عبدالرحمان بن عوف ، عثمان را گفت : مرادختر عم زیباروی خوش خوی پریرخسار هوشمندی است ، میل داری با او ازدواج کنی ؟ عثمان پذیرفت و نائله دختر فرافصه ٔ کلبیه را به زنی گرفت ... و چون بر او درآمد پرسید: لعلک تکرهین ما ترین من شیبی ؟ نائله گفت : واﷲ یا امیرالمؤمنین ، انی من نسوة احب ازواجهن الیهن الکهل . عثمان گفت : انی قد جزت الکهول و اناشیخ . جوابداد اذهبت شبابک مع رسول اﷲ صلی اﷲ علیه و سلم فی خیر ماذهبت فیه الاعمار. (عقدالفرید ج 7 صص 99-100). کسانی که بر عثمان شوریده بودند، او را کشتند و چون برای بریدن و بردن سرش به خانه ٔ او درآمدند، دو تن از زنان عثمان ، نائله بنت فرافصه و رملةابنة شیبةبن ربیعه ، خودرا روی نعش او افکندند. مردان بناچار او را واگذاشتند و برگشتند. (عقدالفرید ج 5 ص 43). چون شورشیان به خانه ٔ عثمان ریختند بجز نائله بنت فرافصه کسی نزد او نبود. (عقدالفرید ج 5 ص 47). آنگاه سودان بن حمران اصحبی ، تیغی بر آن جناب [ عثمان بن عفان ] حواله کرد تا کارش به اتمام رساند و منکوحه ٔ عثمان رضی اﷲ عنه ، نایله خود را حایل ساخته شمشیر بر پنجه ٔ او آمد و بعضی از انگشتان مقطوع گشت . (حبیب السیر ج 1 ص 515). پس از قتل عثمان ، نائله همسر او نامه ای به معاویه نوشت و آن را با پیراهن خون آلود عثمان ، به دست نعمان بن بشیر نزد معاویه فرستاد و او را به خونخواهی عثمان ، تحریض کرد. (عقدالفرید ج 5 ص 56 و 57). و معاویه میفرمود که در ایام جمعه پیراهن خون آلود امیرالمؤمنین عثمان رابا انگشتان مقطوع نایله بمسجد جامع دمشق می بردند. (حبیب السیر ج 1 ص 537). نائله زنی شاعره بوده است و به نقل صاحب عیون الاخبار این اشعار را هنگام جدائی از قبیله ٔ خود خطاب به برادرش ضب سروده است :
ألست تری یا ضب باﷲ أننی
مصاحبة نحوالمدینة أرکبا
اذا قطعواحزناتحث رکابهم
کما زعزعت ریح یراعا مثقبا
لقد کان فی ابناء حصن بن ضمضم
لک الویل مایغنی الخباء المطنبا.
(عیون الاخبار ج 4 ص 76). پس از عثمان از نائله خواستگاری کردند، نپذیرفت و گفت : واﷲ لاقعد منی رجل ٌ مقعد عثمان ابداً. (عقد الفرید ج 3 ص 197).

نائلة. [ ءِ ل َ ] (اِخ ) اسم صنم ذکر مع الاساف لانها متلازمان . (معجم البلدان ). نام بتی است . (آنندراج ). نام زنی و بت . (منتهی الارب ). نام بتی در مَروَه بوده . (مفاتیح ). یکی از بت های قریش . (المنجد). مؤلف امتاع الاسماع آرد: اساف و نایله ، دو بت اند از بتان مشرکان که به مکه بودند. (امتاع الاسماع ص 240 و 360) و نیز نویسد: در پیرامون خانه ٔ کعبه 360 بت بوده از آن جمله اساف و نائله . (از امتاع الاسماع ص 383). و نیز آرد که ابوسفیان سر خود را نزد اساف و نائله بتراشید و برای آن دو بت قربانی کرد و سر آن دو را بخون مسح نمود و گفت تا بمیرم شما را پرستش خواهم کرد چنانکه پدرم کرد. (امتاع الاسماع ). اساف و نائله نیز از بت های مکه ودو قطعه سنگ بوده در محل زمزم که قریش نزد آنها قربانی میکرده اند. (تاریخ اسلام ص 36). دو صنم قریش ... که آنها را اساف و نایله نام بود. (حبیب السیر ج 1 ص 287). طایفه ای گفته اند که موجب عبادت اصنام در میان ذریت اسماعیل علیه السلام آن شد که اساف و نایله که مردی و زنی بودند از بنی جرهم بواسطه ٔ کمال شرارت نفس واشتعال نایره ٔ شهوت در نفس خانه ٔ کعبه با هم مباشرت نمودند و جبار شدیدالانتقام هر دو را سنگ گردانیده مردم آن دو جسد سنگین را از بیت اﷲ بیرون آوردند، اساف را بر سر کوه صفا و نایله را بر مروه نصب کردند و به مرور ایام شهور و اعوام ساکنان مکه ٔ مبارکه به پرستش آنها مشغول گشتند و به اعتقاد زمره ای آنکه نخست شخصی که ... مردم را به عبادت اساف و نایله مأمور گردانید عمروبن طی خزاعی بود. (حبیب السیر ج 1 ص 57).

کلمات دیگر: