کلمه جو
صفحه اصلی

میش مرغ

فرهنگ فارسی

(اسم ) هوبره:[ شکارهای این صحرا ( نزدیک قریه حسام آباد راه کنگاور به کرمانشاه ) خرگوش است ...درنای زیاد میش مرغ که توی تخلی میگویند.]

لغت نامه دهخدا

میش مرغ. [ م ُ ] ( اِ مرکب ) پرنده ای آبی و کبودرنگ که آن را خرچال نیز گویند. ( از برهان ) ( از ناظم الاطباء ) ( از آنندراج ). مرغی است آبی رنگ و آن بزرگتر از بوقلمون است و در اطراف کرمانشاهان بسیار است و آن را شکارچیان صید کنند. خرچال.توقدری. هوبره. حباری [ ح ُ را ]. دقداق. تله. این مرغ را در کرمان تِلَّه نامند. ( از یادداشت مؤلف ).

دانشنامه عمومی

میش مُرغ پرنده ای از خانواده هوبره ایان است که در دشت های وسیع بی درخت، زمین های استپی و کشتزارهای پهناور حبوبات و علفزارها زندگی می کند.
بوکان؛ آخرین زیستگاه پرنده افسانه ای میش مرغ
این پرنده دارای گردن و پاهای کشیده، بالها و منقار پهن و پرهای رنگارنگ است و روی زمین لانه سازی می کند. میش مرغ در فصل بهار تخمگذاری می کند و در هر دوره تخمگذاری نیز دو تا چهار تخم می گذارد؛ پس از ۲۵ الی ۲۷ روز جوجه ها به دنیا می آیند.میش مرغ یکی از بزرگترین پرندگان ایران است و از نظر شکل و جثه شباهت زیادی به بوقلمون دارد. طول بدن آن به یک متر و وزنش به بیش از ۱۵ کیلوگرم می رسد. پرهای میش مرغ در قسمت پشت نخودی سیر با راه های عرضی سیاه و در قسمت شکمی، کاملاً سفید رنگ است. میش مرغ پاهای قوی و بلندی دارد که به سه انگشت ختم می شود. این پاهای قوی، برای میش مرغ که کمتر پرواز می کند، اهمیت زیادی دارد. این پرنده بسیار زودرَم و محتاط است و با اینکه پروازش قوی است، اغلب در مقابل خطر می دود یا مخفی می شود. نر و ماده این پرنده شبیه به هم هستند ولی نرها جثه بزرگتری دارند. پرنده نر بالغ نوار بلوطی رنگی در ناحیه سینه دارد و پرهای سبیل مانندی مرکب از موپرهای سفید در دو طرف صورت آن دیده می شود. میش مرغ ها، بیشتر در کشتزارهای مسطح مانند مزرعه های گندم، نخود، یونجه و... زندگی می کنند. تغذیه این پرنده بسیار متفاوت و شامل مواد گیاهی و حیوانی مختلف است، از جمله حشرات، قورباغه و سوسمار.
در بهار که زمان جوجه آوری است آشیانه خود را در قسمت های انبوه این مزارع می سازند اما در پاییز و زمستان نیز می توان آن ها را در مزارع درو شده مشاهده کرد. میش مرغ ها به محض احساس خطر، به طرف نقاط مرتفع پرواز می کنند و در آنجا به دیده بانی می پردازند.
هم اکنون دشت «سوتاو» بوکان مهم ترین زیستگاه پرنده میش مرغ در کشور است. این مکان به دلیل شرایط مطلوب و منحصر بفرد خود به مهم ترین زیستگاه پرنده نادر میش مرغ در سطح کشور تبدیل شده است. دشت سوتاو که یک پهنه تپه ماهوری به وسعت ۴۰۰ هکتار را در روستای حمامیان از توابع شهرستان بوکان شامل می شود، سالانه پذیرای ۲۰ تا ۲۵ قطعه از این نوع پرنده نادر است.اخیراً از سوی اداره کل حفاظت از محیط زیست آذربایجان غربی این منطقه به عنوان پناهگاه میش مرغ در آذربایجان غربی اعلام شده و مهم ترین محل تجمع و زادآوری میش مرغ در ایران دشت های استپی بوکان اعلام شده است. محل زیست این پرنده در آذربایجان غربی مناطق «آزاد»، «باجوند» و «کانی سیب» در مهاباد و «دشت سوتاو»، «حمامیان» و «ینگجه» در بوکان است. اخیراً احداث نخستین مرکز تحقیقات و مطالعات میش مرغ کشور در شهر بوکان آغاز شده است. این پرنده طی سال های گذشته به دلیل محدود شدن زیست گاه های طبیعی، شکار بی رویه و اختلال در مناطق زیست و تخمگذاری آن، در معرض تهدید انقراض قرار گرفته است. میش مرغ یک پرنده نادر در جهان به شمار می رود که در زمان حاضر در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از جمعیت و منابع طبیعی قرار گرفته است.در سال ۱۳۷۲ شانزده قطعه میش مرغ در همدان وجود داشت که طی سال های بعدی کاهش چشمگیر این پرنده در استان ملموس است به طوری که در سال ۸۱ فقط سه پرنده میش مرغ در همدان دیده شده و به گفته کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست استان همدان اکنون ۲ سال است که هیچ میش مرغی در استان دیده نشده است؛ ولی طی گزارشی ۲۳ مرغ میش در شهرستان اسدآباد همدان دیده شده است.در دشت اوباتو (هه وه تو) هم میش مرغ ها زندگی می کنند و در حال حاضر هم در زرینه و هم در شالیشل مشاهده شده اند - زمستان ۹۳ - اما در حال حاضر گزارشات نشان می دهند که تنها در شهرستان بوکان این پرنده وجود دارد.


کلمات دیگر: