[ویکی اهل البیت] قصص الانبیاء عنوانی است برای کتابهائی که به داستان انبیاء می پردازند. به طور نمونه کتابهای زیر این عنوان را دارند:
[ویکی نور] قصص الانبیاء (ابن کثیر). قصص الأنبیاء(ع)، اثر عمادالدین ابوالفداء اسماعیل بن عمر بن کثیر قرشی، مشهور به ابن کثیر (701-774ق) است که در آن زندگی پیامبران الهی از حضرت آدم(ع) تا حضرت عیسی(ع)، به زبان عربی و بر طبق آیات قرآن کریم بیان شده است.
کتاب حاضر از مقدمه ناشر و متن اصلی تشکیل شده است.
روش نویسنده در این اثر، تفسیری و اجتهادی است و بعد از ذکر آیات، روایات تفسیری را آورده و بعد به بررسی و تحلیل پرداخته است.
هرچند گزارش تفصیلی درباره محتوا و ویژگی های این اثر، فرصتی فراخ می طلبد، ولی به جهت ضیق مجال به بیان چند نکته اکتفا می شود:
متأسفانه برای کتاب حاضر فقط فهرست تفصیلی مطالب در پایان کتاب آمده و فهرست های فنی و حتی فهرست منابع نیز تنظیم نشده است. با تأسف، کتاب حاضر به صورت عالمانه و همراه با توضیحات کافی تحقیق و تصحیح نشده است.
[ویکی فقه] قصص الانبیاء (ابهام زدایی). قصص الانبیاء ممکن است عنوان برای کتاب های ذیل باشد: • قصص الانبیاء (ثعلبی)، کتابی در باره داستان های پیامبران با نام عرائس المجالس فی قصص الانبیاء، مشهور با عنوان قصص الانبیاء• قصص الانبیاء (جزایری)، نوشته سید نعمت الله جزائری متوفای ۱۱۱۲ هجری، از شاگردان مبرز علامه مجلسی• قصص الانبیاء (جویری)، اثر محمد جویری از متون قدیمی و از ذخایر گرانبهای زبان فارسی• قصص الانبیاء (قطب راوندی)، نوشته قطب الدین سعید بن هبة الله راوندی متوفای ۵۷۳ هجری• قصص الانبیاء (نیشابوری )، اثر ابو اسحاق ابراهیم بن منصور بن خلف النیشابوری در قرن ۵ ق به تصحیح حبیب یغمایی به زبان فارسی• قصص الانبیاء (بیرجندی)، اثر شیخ عبداللطیف (زنده در ۹۱۷ ق) فرزند شیخ شمس الدین علی واعظ بیرجندی، از متکلمین و مفسرین شیعه در قرن دهم هجری • قصص الانبیاء (شبر)، اثر سید عبداللّه شبر (۱۱۸۸ - ۱۲۴۲ ق) فرزند سیدمحمدرضا حسینی کاظمی معروف به شبر، از اعاظم علمای امامیه و مشاهیر مفسران شیعه• تفسیر قصص الانبیاء (فضل الله راوندی)، اثر سید فضل الله راوندی از علمای نام آور و از مشایخ بزرگ شیعه در قرن ششم هجری
...
[ویکی فقه] قصص الانبیاء (بیرجندی). قصص الانبیاء اثر شیخ عبداللطیف (زنده در ۹۱۷ ق) فرزند شیخ شمس الدین علی واعظ بیرجندی، از متکلمین و مفسرین شیعه در قرن دهم هجری می باشد.
تفسیر مورد بحث در یک جلد به زبان فارسی و شیوه کلامی و داستانی شامل بخشی از قرآن کریم مرتب بر مقدمه و چند باب.مـؤلـف آیات داسـتـان هـای پیغمبران را گردآوری نموده سپس با بهره از روایات و اخبار ائمه معصومین (علیهم السّلام) به تفسیر و شرح می پردازد. نـسـخه های متعددی از این تفسیر موجود است کهن ترین آنها مورخه ۹۴۷ ق در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی (شماره ۶۸۳۳) موجود است.
[ویکی نور] قصص الانبیاء (تحقیق عرفانیان). قصص الأنبیاء علیهم السلام نوشته قطب الدین، سعید بن هبة الله راوندی متوفای 573 هجری در موضوع تاریخ و شرح حال پیامبران الهی علیهم السلام می باشد.
با نگاهی گذرا به اسامی نوشته های دوران اسلامی نزدیک به 200 عنوان کتاب می بینیم که موضوع آنها دربارۀ قصه های پیامبران است و یا فصل ها و باب هایی از آن را به این موضوع اختصاص داده اند.
توجه خاص به این موضوع، نشأت گرفته از فرهنگ اسلامی است، چرا که علمای اسلام تابع قرآن و سنت هستند و قرآن به تاریخ و خصوصا تاریخ پیامبران توجه خاص نشان داده و دیگران را نیز ترغیب به فراگیری آن کرده است.
البته هدف قرآن از ذکر داستان های تاریخی و دعوت به شنیدن و مطالعۀ تاریخ تنها قصه سرایی نیست بلکه قرآن تاریخی هدفدار را ترویج نموده تا از مطالعۀ آن عبرت گرفته شود و خوبیها و بدیهای آنان دستمایۀ رفتار ما در زندگی گردد.
قرآن کریم در این باره می فرماید: قُل سِیرُوا فِی الأَرضِ فَانظُرُوا کَیفَ کانَ عاقِبَةُ المُجرِمین
[ویکی فقه] قصص الانبیاء (ثعلبی). یکی از دو اثر مشهور ثعلبی کتابی در باره داستان های پیامبران با نام عرائس المجالس فی قصص الانبیاء است که با عنوان قصص الانبیاء نیز مشهور است.
به نظر می رسد ثعلبی قصص الانبیاء را بعد از تفسیر خود و با استفاده از آن نوشته باشد زیرا این دو کتاب، در حکایت برخی قصص ، شباهت های بسیار دارند.
گویا وی روایات تفسیری مرتبط با قصص پیامبران را از تفسیر خود استخراج کرده و با افزودن مطالبی از تاریخ و اخبار ، با شکل و ترتیبی متفاوت در قالب این کتاب عرضه کرده است.
جای گاه عرائس
نسخه های متعدد موجود از این کتاب در کتاب خانه های مختلف، ترجمه ها و اقتباسات گوناگون از آن و توجه فراوان خاورشناسان به این کتاب، نشان دهنده اهمیت و اعتبار این اثر و رواج و شهرت آن در میان مسلمانان است.
چاپ های عرائس
همچنین این کتاب از اواخر قرن سیزدهم تا به امروز بارها به چاپ رسیده، از جمله در بولاق و قاهره و بمبئی ، هر چند که هیچ یک از آن ها علمی و انتقادی نبوده است.
مقدمه عرائس
...
[ویکی فقه] قصص الانبیاء (جزایری). «قصص الانبیاء و المرسلین علیهم السلام» نام کامل آن «النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین» است. این کتاب نوشته سید نعمت الله جزائری متوفای ۱۱۱۲ هجری، از شاگردان مبرز علامه مجلسی است.
موضوع اصلی این کتاب، همان گونه که از اسمش پیداست، سرگذشت انبیای الهی و امم گذشته است که در محدوده نبوت عامه و به سبک روان نگارش یافته است. محتوای آن تاریخی ـ کلامی است و بیشتر با استناد به منابع حدیثی تدوین شده است. این اثر شامل شرح حال پیامبرانی است که در قرآن کریم نامشان ذکر شده است و به جز یک یا دو تن از انبیا، شرح حال دیگر انبیای الهی، که نامشان در قرآن نیامده، ذکر نشده است. در این اثر سرگذشت حضرت ابراهیم و یوسف و موسی - علیهم السلام - از تفصیل بیشتری برخوردار است.
ساختار کتاب
این کتاب شرحی تفصیلی درباره احوال انبیاء و سرگذشت زندگی ایشان است؛ سیر کتاب بر اساس روش تحقیق و جستجو در میان منابع ناب روایی شیعه است و مؤلف سعی نموده تا از داستان سرایی و درج خرافات و پیرایه هایی که به زندگی انبیاء عظام نسبت داده شده پرهیز نموده و فقط به متن آیات و روایات صحیحه استناد جوید. با این همه چون متن کتاب متعلق به حدود دو قرن قبل می باشد احیانا در آن به روایاتی برمی خوریم که ظاهرا با مدرکات فعلی عصر ما تطابق ندارد یا پذیرش آنها دشوار است که البته نباید به صرف عجیب و باور نکردنی بودن آنها را محال دانست.
پیشینه تالیف
علمای بزرگوار دین نیز هر یک به گونه ای در صدد نشر این فرهنگ ارزشمند برآمدند. عده ای دست به تالیف زده و کتاب هایی با نام قصص الانبیاء تالیف نمودند که از مهم ترین آنها: قطب الدین راوندی، تنکابنی، فضل الله راوندی، محمد جویری، شبر و سید جزائری را می توان نام برد. گروهی نیز موضوع قصص الانبیاء را در قالب نامی دیگر عرضه نموده اند مانند: مسرة الحیاة اثر محمد شفیع علی خان، از فرزندان ابراهیم ادهم. در این بین کتب فراوانی به فارسی تالیف شده که نکته ای در خور توجه است، چرا که معمولا تالیفات بزرگان به زبان عربی است. دو روش کلی در کتب فوق دیده می شود: بعضی از این کتب به صورت نقل روایی است و صرفا روایات هر موضوع را نقل کرده اما بعضی دیگر ما حصل و عصاره روایات را به صورتی منسجم و در قالب یک داستان واحد عرضه نموده اند.
انگیزه نگارش
...
[ویکی فقه] قصص الانبیاء (جویری). قصص الانبیاء» اثر محمد جویری از متون قدیمی و از ذخایر گرانبهای زبان فارسی است.
تاریخ آغاز تألیف «قصص الانبیاء» سال ۳۵۲ قمری می باشد، او در ابتدای کتاب چنین می نویسد:«... محمد جویری - نویسنده کتاب – می گوید چون از خدمت سلطان بازگشتم مدت یک سال گردیدم و بسیاری از کتب که اسانید مختلف در وی بود بیرون آوردم و آنچه به قرآن و اخبار موافق بود جمع کردم و هر کلمه تا بر من معلوم نشد از مخبر صادق، در این کتاب ننوشتم و همه را در یک کتاب جمع کردم. قصص الانبیاء و سیر الملوک نام نهادم و آغاز تألیف این کتاب در غره ربیع الاول سنه اثنی و خمسین و ثلاث مأة بود...». چنان که در ادامه آمده، این سلطان که احتمالاً حاکم خراسان و یا برخی از نواحی آن جا بوده، علاقه زیادی به سرگذشت پیامبران داشته و چون اطرافیانش حکایت انبیا را از روی متون عربی برایش می خواندند تصمیم می گیرد مورّخ و محدّثی را بیابد که ترجمه فارسی آنها را برای وی در یک کتاب تدوین نماید که برای این کار یکی از مشایخ به نام محمد جویری انتخاب می شود.
مذهب جویری
جویری شیعه است؛ و در مقدمه کتاب بعد از حمد و ثنای الهی درود و صلوات بر پیغمبر و اهل بیت او می فرستد. و در قضیه آفرینش چنین می گوید:«خداوند در آغاز آفرینش قلم را خلق فرمود و دستور داد بر ساق عرش بنویسند: "لا اله الاّ اللّه، محمد رسول اللّه و علی ولی اللّه" و وقتی این نوشت از هیبت سر قلم شکافت» و در «قصه وفات رسول» توصیه های پیامبر(ص) بر ولایت و وصایت امیرالمؤمنین(ع) ذکر می شود.
ساختار محتوایی کتاب
این کتاب، از لحاظ ترکیب دارای عبارات لطیف است و استفاده نویسنده از لغات صحیح فارسی مأخذی مستند و منبعی سرشار شمرده می شود.قصص الانبیاء جویری؛ مشتمل است بر داستان هایی از پیامبران و برگزیدگان که مأخذ آنها در بسیاری از حکایات قرآن مجید است. سرگذشت پیامبران از زمان پیدایش خلقت تا رحلت حضرت محمد(ص) بیان شده است. عنوان های برخی از مطالب کتاب عبارت است از: قصه آفرینش جهان، ذکر وفات آدم، قصه ادریس، حدیث کیومرث پادشاه، بنا کردن ابراهیم خانه کعبه را، قصه لوط پیامبر ، و حدیث قحط موسی.نویسنده در عین حال که در فضای ادیان ابراهیمی قرار دارد ولی حس ایران دوستی و عشق به اساطیر میهنی او را وادار می کند که داستان کیومرث و جمشید و... را در کتاب خود به عنوان انسان های اولین و یا پادشاهان نخستین بیاورد.جویری اگرچه خود را متعهد کرده که جز آنچه از مخبر صادق شنیده را نقل نکند، ولی برخی از مطالبش با آنچه در کتب معتبر وجود دارد، چندان همخوانی ندارد و اساساً شاید انگیزه او از این تألیف قصه سرایی جذاب برای تهییج احساسات ممدوح بوده و نه مستندنویسی و چون احتمالاً می خواسته کتابش راحت خوانده شود از مغلق نویسی و به کار بردن صناعات ادبی خودداری کرده است.نویسنده در جای جای کتاب، آیات قرآن را به عنوان سند ذکر می کند ولی در مورد احادیث تنها راوی او عبد الله بن عباس می باشد که او هم از پیامبر نقل می کند و از سلسله روات هم خبری نیست. با این حال؛ نمی توان در مورد این کتاب به صورت صد در صد نظر مثبت یا منفی داشت، بلکه باید هر بخش از کتاب به صورت مستقل مورد بررسی قرار گیرد.
برخی از مطالب کتاب
...
[ویکی نور] قصص الانبیاء (راوندى). قصص الأنبیاء، نوشته قطب الدین، سعید بن هبة الله راوندى (متوفاى 573ق) است که در موضوع شرح زندگی پیامبران الهی و به زبان عربی در یک جلد تنظیم شده و آن را رجالی معاصر شیخ غلامرضا عرفانیان یزدی خراسانی تحقیق و تصحیح کرده است.
درباره ویژگی های تحقیق و تصحیح حاضر چند نکته گفتنی است:
قصص الأنبیاء (قطب راوندی)
قصص الأنبیاء (نعمت الله جزایری)
قصص الأنبیاء المسمی عرائس المجالس
لطائف قصص الأنبیاء علیهم السلام
[ویکی فقه] قصص الانبیاء (شبر). تفسیر قصص الانبیاء، اثر سید عبداللّه شبر (۱۱۸۸ - ۱۲۴۲ ق) فرزند سیدمحمدرضا حسینی کاظمی معروف به شبر، از اعاظم علمای امامیه و مشاهیر مفسران شیعه می باشد.
این تفسیر در یک جلد و به زبان عربی که در آن آیات مربوط به داستان های پیامبران را گردآوری نموده سپس روایات و اخبار رسیده از ائمه اطهار (علیهم السّلام) را ذیل هر آیه ذکر کـرده و تغییر نموده است از این کتاب چند نسخه موجود است از جمله یک جلد به خط مؤلف در کتابخانه شاگردش ملا محمد برغانی در کربلا موجود است.
[ویکی فقه] قصص الانبیاء (قطب راوندی). قصص الانبیاء علیهم السّلام نوشته قطب الدین سعید بن هبة الله راوندی متوفای ۵۷۳ هجری در موضوع تاریخ و شرح حال پیامبران الهی علیهم السّلام می باشد.
این کتاب در موضوع تاریخ و شرح حال پیامبران الهی - علیهم السلام - است که در بیست باب تنظیم شده است.باب اول داستان حضرت آدم - علیه السلام - و پس از آن داستان زندگانی حضرت ادریس و نوح - علیه السلام - و دیگر پیامبران به ترتیب تقدم زمانی آمده است.باب ۲۰ و ۱۹ آن نیز اختصاص به پیامبر اکرم حضرت محمد(صلی الله علیه وآله) دارد.علاوه بر آن، هر باب خود به فصول متعدد تقسیم شده تا دسترسی به مطالب به آسانی امکان پذیر باشد.برخی از علما کتاب قصص الانبیاء را به سید فضل الله راوندی نسبت داده اند و برخی دیگر احتمال داده اند که دو کتاب جدا از هم به نام قصص الانبیاء باشد: یکی متعلق به قطب راوندی و دیگری متعلق به سید فضل الله راوندی باشد.
تاریخچه نگارش
با نگاهی گذرا به اسامی نوشته های دوران اسلامی نزدیک به ۲۰۰ عنوان کتاب می بینیم که موضوع آنها درباره قصه های پیامبران است و یا فصل ها و باب هایی از آن را به این موضوع اختصاص داده اند. توجه خاص به این موضوع، نشات گرفته از فرهنگ اسلامی است، چرا که علمای اسلام تابع قرآن و سنت هستند و قرآن به تاریخ و خصوصا تاریخ پیامبران توجه خاص نشان داده و دیگران را نیز ترغیب به فراگیری آن کرده است. البته هدف قرآن از ذکر داستان های تاریخی و دعوت به شنیدن و مطالعه تاریخ تنها قصه سرایی نیست بلکه قرآن تاریخی هدفدار را ترویج نموده تا از مطالعه آن عبرت گرفته شود و خوبیها و بدیهای آنان دستمایه رفتار ما در زندگی گردد. قرآن کریم در این باره می فرماید: قل سیروا فی الارض فانظروا کیف کان عاقبة المجرمین. و در سوره روم/ ۴۲ می فرماید: قل سیروا فی الارض فانظروا کیف کان عاقبة الذین من قبل کان اکثرهم مشرکین. البته قبل از اسلام در کتاب های ادیان دیگر نیز تاریخ پیامبران آمده مانند تورات و انجیل که عمده مطالب آنها اختصاص به داستان پیامبران بزرگ الهی دارد. قرآن کریم نیز صدها آیه درباره تاریخ و حوادث زندگی پیامبران الهی دارد و حتی سوره ای مانند سوره یوسف از ابتدا تا انتها، داستان زندگانی یکی از پیامبران را نقل کرده است.
انگیزه نگارش
با توجه به مطالب فوق انگیزه نگارش، در زمینه داستان پیامبران علیهم السّلام به خوبی روشن می شود؛ اما اینکه با وجود کتاب های فراوان در این باره، چرا قطب الدین راوندی نیز دست به تالیف کتابی مستقل در این موضوع زده است را از زبان خود ایشان بشنویم: «اولا: در داستان زندگانی پیامبران الهی لطائفی است که خود به خود انسان را به سوی محاسن اخلاق سوق می دهد و عبرت هایی است که شک و نفاق را از بین می برد و ذکر احوالات آنان انسان را تشویق می کند که به عبادت علاقه مند گردد و شوق او را در این باره افزایش می دهد. ثانیا: با نگاه به کتاب هایی که در این باره نگارش شده دیدم که سالم و ناسالم در آنها فراوان است و در عین حال که بعضی از آنها بسیار ارزشمند است اما بعضی دیگر ارزش علمی ندارد، لذا با یاری خداوند متعال داستان های معتبر و صحیح آنها را جمع آوری کردم و دست به نگارش این کتاب زدم».
ترتیب کتاب
...
[ویکی نور] قصص الانبیاء (قطب راوندی). قصص الأنبیاء(ع)، نوشته قطب الدین ابوالحسین سعید بن هبةالله راوندی (متوفای 573ق) است که در موضوع شرح زندگی پیامبران الهی از حضرت آدم(ع) تا پیامبر اکرم حضرت محمد(ص) و به زبان عربی، در دو جلد تنظیم شده و آن را «عبدالحلیم عوض الحلی» تحقیق و تصحیح کرده است.
نام کامل کتاب عبارت است از «قصص الأنبیاء(ع) الحاوی لأحادیث کتاب النبوة للشیخ الصدوق أبی جعفر محمد بن علی بن بابویه القمی».
کتاب حاضر، از سخن ناشر، مقدمه مصحح و متن اصلی (شامل 20 باب) تشکیل شده است.
نویسنده در این اثر در مجموع 521 روایت و حکایت آورده است. روش نویسنده در این اثر، نقلی و روایی است و هیچ نقد، تحلیل و استنباطی در آن مشاهده نشد.
درباره محتوا و ویژگی های این اثر، توجه به نکات زیر مفید است:
[ویکی نور] قصص الانبیاء (نعمت الله جزایری). داستان پیامبران یا قصه های قرآن از آدم تا خاتم اثر آقای یوسف عزیزی است که به داستان هایی که از پیامبران در قرآن آمده اشاره کرده است. کتاب حاضر به زبان فارسی است و در یک جلد، اثری در عصر حاضر می باشد.
کتاب دارای 29 بخش است که دو بخش اول کتاب مربوط به ویژگی های پیامبران و ادله عصمت آنان و پاسخ به شبهات در این موضوع می باشد، بخش های بعدی کتاب مربوط به داستان های پیامبران به ترتیب از حضرت آدم تا پیامبر خاتم علیهم السلام می باشد.
در زمینه سرگذشت پیامبران، «وهب بن منبه» کتابی مبسوط را به رشته تحریر درآورده، لکن چون اعتماد او در این کتاب بر احادیث جمهور اهل سنت بوده و غالبا شواهد ارائه شده از جانب او راهی به سوی غایت مورد نظر نمی گشاید، به آن اعتماد نشده، از طرفی «فاضل راوندی» از علمای امامیه نیز در این زمینه مجموعه ای را گردآوری و احادیثی چند از ائمه طاهرین(ع) را در آن وارد کرده است؛ اما باید در نظر داشت که نوشتارهای او بر قیاس متقنی پایه گذاری نگشته و غالبا احادیث مرویه در کتاب وی احتیاج به تکمله و توضیح دارد. از سوی دیگر «علامه مجلسی» جلد پنجم از کتاب «بحار الانوار» را تحت عنوان «کتاب النبوة» به بررسی شرح احوال پیامبران اختصاص داده است و با این که در میان زندگی انبیاء به تمام جوانب قضایا توجه داشته است؛ ولی باید اذعان داشت که او نیز در بیان مطلب از حد اعتدال خارج گشته و به تفضیل و اطاله کلام پرداخته است. علامه بزرگوار در کتاب «نبوت» ابتدا آیات قرآنی و تفسیر آن ها را به طور مفصل به بحث کشیده، آنگاه تمام اقوال امامیه و اهل سنت را بر آن افزوده است.
مولف بعد از مطالعات بسیار علاقه مند گشته تا کتاب خویش را به سبکی متمایز و شیوه ای نادر و ممتاز به زیور طبع بیاراید به این صورت که تکیه گاه اصلی تألیف را بر روایات امامیه متمرکز ساخته و در مواقع ضروری بر حسب حاجت به احادیث جمهور اهل سنت مراجعه نماید و در این مسیر کوشش را بر ایجاز و اختصار کلام معطوف ساخته تا ضمن برخورداری از حجم نسبتا کم بتواند حاوی بار علمی پر محتوایی باشد.
مولف، در کتاب با آوردن آیات قرآنی و احادیث اهل بیت، آن را تزیین نموده و در بخش اول و دومی کتاب خود، بیشر به مسائلی چون خصوصیات مشترک پیامبران، تعداد آنان، تفاوت میان رسول و نبی و امام، زبان و قومیت آنان، میزان معرفت انبیاء نسبت به اسم اعظم، عمر آنان و تفاوت هایی که پیامبران با هم داشته اند و در بخش دوم بررسی شبهات در باب عصمت پیامبران پرداخته است.
[ویکی فقه] قصص الانبیاء (نیشابوری ). «قصص الانبیاء» اثر ابو اسحاق ابراهیم بن منصور بن خلف النیشابوری در قرن ۵ ق به تصحیح حبیب یغمایی به زبان فارسی می باشد.
در اوایل دوره بیست ساله قبل از شهریور ۱۳۲۰ و اگر دقیقتر گفته شود پیش از سال ۱۳۱۰ ش و پیش از آنکه کتابهای تاریخ و جغرافی دبستانی «وزارتی» تالیف شود و انتشار یابد، علاوه بردرس تاریخ، درسی دیگر به نام «تاریخ انبیاء » ظاهرا در سالهای چهارم و پنجم و ششم ابتدایی تدریس می شد و دانش آموزان موظف به آموختن و امتحان دادن آن بودند که محتوای این کتاب معمولا درباره نبوت و طبقه بندی پیامبران و ترجمه حال انبیای اولوالعزم و کتابهای آسمانی و شرح سوانح زندگی و معجزات ایشان بود. که از تدریس «تاریخ انبیاء» در دبستانها، علاوه بر تحکیم مبانی دینی و اعتقادات مذهبی فایده ای دیگر نیز مورد نظر بود و آن این که در تمام متون ادبی نظم و نثر فارسی و عربی که در دوران تمدن اسلامی پدید آمده است، نویسندگان به این داستانها نظر داشته و از آنها به تلویح یا تصریح یاد کرده و گاه پایه اشاره و استدلال خویش را بر روی آن نهاده اند. قصص الانبیاء واجد شروط لازم برای طلاب ادبیات فارسی و رشته های مختلف فرهنگ اسلامی می باشد که از این شروط لازم می توان دو شرط که از همه مهمتر است نام برد یکی این که کتابیست معتبر که با اتکاء به آیات قرآنی تالیف شده است و از خرافات و قصه های کم اعتبار و الحاقی پیراسته شده است و شرط دوم این است که چون این کتاب از قدیمی ترین نسخه و فصیح ترین آنان می باشد خواننده ضمن مطالعه و آگاهی بر محتوی کتاب در آشنایی با نثر فصیح و شیرین و کهن فارسی یاری می کند.
ساختار و گزارش محتوا
مولف برای نوشتن درست ترین وجه حکایات خود چنین می گوید: یاد کنیم از قصص قرآن و آنچه در آن پیوسته است از پندها و حکمتهای لطیف و نکات و اشارات آن و یاد کردن اعتبار بدان، زیرا که یافتیم این قصص را معظم قرآن و بیشتر ذکر آن که خدای تعالی... کردارهای قوم پیشین به این امت بگفت و آنچه بدیشان رسید از عذابهای گوناگون، تا مومنان حذر کنند از آن، و شکر کنند در آنچه خدای تعالی مرایشان را داده است... و ما جمع کردیم این قصصها را که به قرآن درست، صد و شانزده قصه است.
← قصص قرآن
مصحح در مقدمه می نویسد: «با اهتمام و استقصائی که بکار رفت از مولف این کتاب و عصر او اطلاعی قطعی تحصیل نشد و برای طبع کتاب از تصویر در نسخه خطی کتابخانه پاریس و کتابخانه نافذپاشا در اسلامبول استفاده کرده اند». «در هنگام چاپ این کتاب، سه نسخه دیگر ظاهرا از مولفین دیگر در موضوع داستانهای پیامبران بدست افتاد که از آنها نیز استفاده شد» و سپس آن سه نسخه را به اجمال شناسانده اند. مصحح در ذیل صفحه ۱۵ مقدمه این عبارت را از «فلیکس تاور مستشرق معروف چکوسلواکی» در وصف نسخه نافذ پاشا نقل کرده اند: «قدیمترین کتاب فارسی از این نوع، تالیف ابو اسحق ابراهیم بن منصور بن خلف النیشابوری است. پنج نسخه این کتاب در کتابخانه های استانبول با انشاهای مختلف دیده میشود». فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهرست اعلام اشخاص، امم و قبائل و اماکن در انتهای آن آمده است.
[ویکی نور] قصص الانبیاء (نیشابوری). قصص الانبیاء اثر ابواسحاق ابراهیم بن منصور بن خلف النیشابوری در قرن 5 ق به تصحیح حبیب یغمایی به زبان فارسی می باشد.
در اوایل دوره بیست ساله قبل از شهریور 1320 و اگر دقیقتر گفته شود پیش از سال 1310 ش و پیش از آنکه کتابهای تاریخ و جغرافی دبستانی «وزارتی» تألیف شود و انتشار یابد، علاوه بردرس تاریخ، درسی دیگر به نام «تاریخ انبیاء» ظاهرا در سالهای چهارم و پنجم و ششم ابتدایی تدریس می شد و دانش آموزان موظف به آموختن و امتحان دادن آن بودند که محتوای این کتاب معمولا درباره نبوت و طبقه بندی پیامبران و ترجمه حال انبیای اولوالعزم و کتابهای آسمانی و شرح سوانح زندگی و معجزات ایشان بود. که از تدریس «تاریخ انبیاء» در دبستانها، علاوه بر تحکیم مبانی دینی و اعتقادات مذهبی فایده ای دیگر نیز مورد نظر بود و آن این که در تمام متون ادبی نظم و نثر فارسی و عربی که در دوران تمدن اسلامی پدید آمده است، نویسندگان به این داستانها نظر داشته و از آنها به تلویح یا تصریح یاد کرده و گاه پایه اشاره و استدلال خویش را بر روی آن نهاده اند.
قصص الانبیاء واجد شروط لازم برای طلاب ادبیات فارسی و رشته های مختلف فرهنگ اسلامی می باشد که از این شروط لازم می توان دو شرط که از همه مهمتر است نام برد یکی این که کتابی است معتبر که با اتکاء به آیات قرآنی تألیف شده است و از خرافات و قصه های کم اعتبار و الحاقی پیراسته شده است و شرط دوم این است که چون این کتاب از قدیمی ترین نسخه و فصیح ترین آنان می باشد خواننده ضمن مطالعه و آگاهی بر محتوی کتاب در آشنایی با نثر فصیح و شیرین و کهن فارسی یاری می کند.
مولف برای نوشتن درست ترین وجه حکایات خود چنین می گوید:
"یاد کنیم از قصص قرآن و آنچه در آن پیوسته است از پندها و حکمتهای لطیف و نکت و اشارات آن و یاد کردن اعتبار بدان، زیرا که یافتیم این قصص را معظم قرآن و بیشتر ذکر آن که خدای تعالی... کردارهای قوم پیشین به این امت بگفت و آنچه بدیشان رسید از عذابهای گوناگون، تا مومنان حذر کنند از آن، و شکر کنند در آنچه خدای تعالی مرایشان را داده است... و ما جمع کردیم این قصصها را که به قرآن درست، صد و شانزده قصه است".
