انترناسیونال دوم (۱۹۱۴–۱۸۸۹) اتحاد سوسیالیست های جهان و اتحادیه احزاب سوسیال دموکرات جهان تا سال ۱۹۱۴ بود.
انترناسیونال دوم به مثابه جامعه بین المللی احزاب سوسیالیست در سال ۱۸۸۹ طی کنگره پاریس تأسیس شد و در آن احزاب کارگری تقریباً همه کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا و آرژانتین شرکت جستند. مدت شش سال فعالیت این سازمان توسط فردریش انگلس رهبری می شد و بر شالوده تعالیم مارکسیستی قرارداشت. در این مدت انترناسیونال دوم به پخش اندیشه های سوسیالیسم و تحکیم احزاب کارگری کمک بسیاری کرد و این احزاب به تدریج به نیروی سیاسی مهمی در اغلب کشورهای اروپایی مبدل شدند.
پس از درگذشت انگلس بتدریج رهبری انترناسیونال دوم بدست رفورمیست ها افتاد و آنها باعث نفوذ اندیشه و اسلوب بورژوایی در داخل جنبش کارگری شدند. رشد کمی انترناسیونال دوم همسطح با رشد کیفی آن نبود و از میزان آگاهی سیاسی و روش انقلابی آن به تدریج کاسته شد؛ ولی در داخل آن برخی احزاب یا شعباتی از احزاب نظیر حزب بلشویک روسیه به تعالیم مارکسیسم وفادار ماندند و به شدت علیه روش تجدید نظر طلبانه و رفورمیستی رهبران این سازمان مبارزه کردند. این مبارزه یک جناح چپ انقلابی در داخل انترناسیونال دوم ایجاد نمود. اکثر رهبران انترناسیونال دوم پس از شروع جنگ اول جهانی در سال ۱۹۱۴ آشکارا به مواضع بورژوازی کشورهای خود در غلطیدند. اصول همبستگی کارگری را به کلی ترک کردند. از آن موقع در داخل انترناسیونال دوم سه جریان ایجاد گشت. یک جناح راست یا سوسیال شوینیست ها، دیگری جناح میانه رو و سومی انترناسیونال ها یا جناح چپ.
این جناح انقلابی بلشویک های روسیه به رهبری لنین، انقلابیون آلمانی به رهبری کارل لیبکنشت و حزب سوسیالیست چپ بلغارستان و غیره را در بر می گرفت. جنگ اول جهانی و خیانت رهبران انتر ناسیونال دوم و لیدرهای رفورمیست که تصمیمات صریح کنگره های این سازمان را علناً زیر پا گذاشتند به تدریج در داخل احزاب کارگری موجب شدت مبارزه و تشکل گروه های انقلابی و مارکسیستی شد. در سال ۱۹۱۵ در سوئیس اتحادیه سوسیالیست های انترناسیونالیست تشکیل شد که رهبری جناح چپ آن را لنین بعهده داشت. انقلاب اکتبر در سال ۱۹۱۷ گام مهمی در راه ایجاد احزاب انقلابی کارگری گشت که طبق سنت زمان مارکس و برای نشان دادن جدایی کامل از انترناسیونال دوم، این احزاب، احزاب کمونیست نام گرفتند.
انترناسیونال دوم به مثابه جامعه بین المللی احزاب سوسیالیست در سال ۱۸۸۹ طی کنگره پاریس تأسیس شد و در آن احزاب کارگری تقریباً همه کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا و آرژانتین شرکت جستند. مدت شش سال فعالیت این سازمان توسط فردریش انگلس رهبری می شد و بر شالوده تعالیم مارکسیستی قرارداشت. در این مدت انترناسیونال دوم به پخش اندیشه های سوسیالیسم و تحکیم احزاب کارگری کمک بسیاری کرد و این احزاب به تدریج به نیروی سیاسی مهمی در اغلب کشورهای اروپایی مبدل شدند.
پس از درگذشت انگلس بتدریج رهبری انترناسیونال دوم بدست رفورمیست ها افتاد و آنها باعث نفوذ اندیشه و اسلوب بورژوایی در داخل جنبش کارگری شدند. رشد کمی انترناسیونال دوم همسطح با رشد کیفی آن نبود و از میزان آگاهی سیاسی و روش انقلابی آن به تدریج کاسته شد؛ ولی در داخل آن برخی احزاب یا شعباتی از احزاب نظیر حزب بلشویک روسیه به تعالیم مارکسیسم وفادار ماندند و به شدت علیه روش تجدید نظر طلبانه و رفورمیستی رهبران این سازمان مبارزه کردند. این مبارزه یک جناح چپ انقلابی در داخل انترناسیونال دوم ایجاد نمود. اکثر رهبران انترناسیونال دوم پس از شروع جنگ اول جهانی در سال ۱۹۱۴ آشکارا به مواضع بورژوازی کشورهای خود در غلطیدند. اصول همبستگی کارگری را به کلی ترک کردند. از آن موقع در داخل انترناسیونال دوم سه جریان ایجاد گشت. یک جناح راست یا سوسیال شوینیست ها، دیگری جناح میانه رو و سومی انترناسیونال ها یا جناح چپ.
این جناح انقلابی بلشویک های روسیه به رهبری لنین، انقلابیون آلمانی به رهبری کارل لیبکنشت و حزب سوسیالیست چپ بلغارستان و غیره را در بر می گرفت. جنگ اول جهانی و خیانت رهبران انتر ناسیونال دوم و لیدرهای رفورمیست که تصمیمات صریح کنگره های این سازمان را علناً زیر پا گذاشتند به تدریج در داخل احزاب کارگری موجب شدت مبارزه و تشکل گروه های انقلابی و مارکسیستی شد. در سال ۱۹۱۵ در سوئیس اتحادیه سوسیالیست های انترناسیونالیست تشکیل شد که رهبری جناح چپ آن را لنین بعهده داشت. انقلاب اکتبر در سال ۱۹۱۷ گام مهمی در راه ایجاد احزاب انقلابی کارگری گشت که طبق سنت زمان مارکس و برای نشان دادن جدایی کامل از انترناسیونال دوم، این احزاب، احزاب کمونیست نام گرفتند.
wiki: بین الملل دوم