امو دریا

امو دریا (شهر). امو دریا (شهر) (به لاتین: Amu Dar'ya (town)) یک منطقهٔ مسکونی در ترکمنستان است که در استان لب آب واقع شده است.
فهرست شهرهای ترکمنستان
امو دریا ۵٬۰۱۸ نفر جمعیت دارد و ۲۴۴ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است.

آمودریا. رودخانه آمو یا جیحون (به یونانی باستان: Oxus/Ὄξος/اُکسوس که یونانی شدهٔ نام پارسی باستان رود: وَخش است) پرآب ترین رود آسیای میانه است که رود دوم سیر دریا است. آمودریا از کوه های پامیر سرچشمه گرفته و حدود ۱۱۲۶ کیلومتر از آن در قسمت مرزهای شمالی افغانستان با تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان جاری است. بخش هایی از آن قابل کشتیرانی است. در سواحل آن شیرخان بندر و بندر حیرتان قرار گرفته، که کالاهای صادراتی یا وارداتی افغانستان به کشورهای آسیای میانه از این طریق مبادله می شود.این رود به طور تاریخی در حدود یا سرحد سرزمین باستانی ایران قرار داشته و در آثار اساطیری نیز مرز ایران و توران به شمار می رود.
سیردریا
این رود در گذشته در دوره ای به دریای خزر می ریخته بعدها مسیر آن تغییر کرده و با پیوستن به رود سیر دریا به دریاچه آرال می ریزد. امروزه هرچند مسیر اصلی رود به سوی آرال است اما تمامی آب آن در طول مسیر و با کانال کشی هایی که برای کشاورزی صورت گرفته به مصرف می رسد.
در کرانه شرقی خراسان بزرگ (که امروزه به خراسان ایران و افغانستان تقسیم شده) دو رود بزرگ جاری بود که گاه به نام های سیحون و جیحون خوانده می شوند و سرزمین های آن سوی آنها را فرارود یا ورارود و به اصطلاح عربی ماوراءالنهر می خوانند. امروزه این دو رود به نام آمودریا و سیردریا خوانده می شوند. آمودریا در واقع نام قدیمی این رود است. در گذشته این رودخانه به دریای خزر می ریخته است. «گذرگاه پیشین و باستانی آمودریا به سوی دریای خزر امروزه به شکل گودال و شوره زاری به نام «اونگوز»، و نیز گذرگاه جدیدتر آن به نام «اوزبای» (اوزبوی)، همچنان در محل دیده می شود و در برخی نقشه ها و اطلس های جغرافیایی و عکس های ماهواره ای نشان داده شده است.»
آمودریا در اصل به معنای رود شهر آمو است. آمو کوتاه شدهٔ آمل است؛ اما این آمل در خراسان بوده است نه در طبرستان (مازندران امروزی). ولی نسب اصلی این قوم در آمل طبرستان بوده است.

آمودریا. (یا: جیحون؛ نام باستانی: اوکسوس) رودی به طول ۲,۵۴۰ کیلومتر در آسیای مرکزی. از تلاقی وخش۱ و پنج رود۲ تشکیل شده است و از فلات پامیر۳ تا دریای آرال۴ امتداد دارد. آمودریا از ارتفاعات پامیر سرچشمه می گیرد و به سمت شمال غربی تا شیب های هندوکش۵ جریان می یابد و مرز بین تاجیکستان و شمال شرقی افغانستان را تشکیل می دهد؛ سپس در جهت غرب و شمال غربی از شرق ترکمنستان و غرب ازبکستان می گذرد و به دریای آرال می ریزد. ۱,۴۵۰ کیلومتر از این رود قابل کشتی رانی است. از دهۀ ۱۹۵۰ از این رود برای آبیاری استفاده شده، که همین امر سبب کاهش میزان آب آن شده است، درنتیجه آب کمتری به دریای آرال می ریزد. آمودریا، به منزلۀ یکی از دو رود مهم آسیای مرکزی، از دیرباز اهمیت داشته است. این رود که گویا در ایام قدیم به دریای خزر۶ می ریخته، با اسامی آمو و آمویه نیز خوانده شده، که ظاهراً از نام شهر آمل ترکمنستان گرفته شده است. شهر چارجو۷ بر سر این رود واقع شده است.