کوه خواجه

wiki: زابل قرار دارد. اوشیدا در زبان پارسی میانه به معنی ابدی است. این کوه ذوزنقه ای شکل که نزد سه دین اسلام، مسیحیت و زرتشت مقدس است، از سنگ های بازالت سیاه رنگ تشکیل شده و با ارتفاع ۶۰۹ متر از سطح دریا، مانند جزیره ای در میان دریاچه هامون قرار دارد. نقش معروف(اسوا _ استیکا)از جمله نقش های دیوارهای بنای کوه خواجه زابل است .
در اطراف این کوه تعداد زیادی آثارباستانی از دوران ساسانیان، اشکانیان و بقایای اماکن اسلامی و معبد بودایی باقی مانده است که شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزاد، قلعه چهل دختر، قلعه سرسنگ، آرامگاه خواجه غلطان، ساختمان پیر گندم بریان، خانه شیطان، بناهای منفرد آرامگاهی و قبور اسلامی است. آثار تاریخی پیش از اسلام محوطهٔ تاریخی کوه خواجه شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزاد و قلعه چهل دختر می باشد. ارنست هرتسفلد در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۹ میلادی با بررسی این مجموعه عنوان تخت جمشید خشتی را برای مجموعهٔ کاخها برگزید. هرتسفلد خود یهودی بود و بخاطر قرابت خونی که بین یهودیان و زروانیان می باشد به سیستان آمد و خانه های زروانیان که معروف به خانه های کافران می باشد را به عنوان اثری تاریخی معرفی نمود. هرتسفلد همیشه به ریشه سیستانی بودن یهودیان به دیده تردید می نگرید ولی پس از سفر به سیستان و ملاقات با رهبر زروانیان متوجه حقانیت نسبت خونی بین زروانیان و یهودیان شد و مدت زمان زیادی را به شناسایی و تعریف آثار زروانیان اختصاص داد و با احترام به اصل رازداری زروانیان جاودانه کرد.