شاطبی . [ ] (اِخ ) محمدبن سلیمان معروف به ابن ابی الربیع، مکنی به ابوعبداﷲ از قبیله ٔ معافر. وی در شاطبه تولد یافت ودر اسکندریه اقامت داشت و در همان شهر در گذشت . از جمله عرفا و اهل سیر و سلوک و ارباب طریقت و مؤسسین قواعد شریعت و حقیقت و جامع علم و عمل و به زهد و تقوی معروف بود و در صحبت اجله استماع حدیث میکرد و قرآن مجید را باقرائات سبعه میخواند. از جمله تألیفات اوست : الاربعین المضیئه فی الاحادیث النبویه . زهرالعریش فی تحریم الحشیش . اللغة الجامعة فی العلوم النافعة. المسلک القریب فی ترتیب الغریب . المنهج المفید فی مایلزم الشیخ و المرید. وی در رمضان سال 672 هَ . ق . در هشتاد و هفت سالگی وفات یافت . (ریحانة الادب ).
شاطبی . [ طِ ] (اِخ ) ابراهیم بن موسی بن محمد اللخمی الشاطبی ثم الغرناطی مکنی به ابواسحاق ، اصولی ومفسر و فقیه و محدث و لغوی بود. از ائمه ٔ مالکیان بشمار است . از کتاب های او «الموافقات فی اصول الفقه » و «المجالس » در شرح کتاب البیوع از صحیح بخاری ، و «الافادات و الانشادات » در ادب ، و «الاتفاق فی علم الاشتقاق » و «اصول النحو» را میتوان نام برد. در سال 790 هَ. ق . درگذشت . رجوع به اعلام زرکلی ج 1 ص 25 و ج 2 ص 403 و معجم المطبوعات شود. در ریحانة الادب از جمله تألیفات او کتب زیر یاد شده است : الاعتصام در توحید، شرح الخلاصة در نحو، عنوان التعریف باسرار التکلیف دراصول فقه که همان الموافقات معروف است و المجالس .
شاطبی . [ طِ ] (اِخ ) احمدبن محمد مالکی ، مکنی به ابوالعباس از مشاهیر قراء اوائل قرن ششم اندلس که برای تحصیل علم ببلاد مشرقیه مسافرت کرده فنون قرائت را از اکابر قراء دمشق فرا گرفت و کتاب المقنع را در قرائات سبعه تألیف کرده کتابی دیگر نیز در سال 503 هَ . ق . نگاشته قرائات خود را در آن بیان کرد.(ریحانة الادب ). وی در رجب سال 454 هَ . ق . در اندلس تولد یافت و رجوع به معجم البلدان ذیل شاطبه شود.
شاطبی . [ طِ ] (اِخ ) عبدالعزیزبن عبداﷲ سعدی ، مکنی به ابومحمد ازمشاهیر علماء و محدثین عامه که برای تحصیل علم از مولد خود شاطبه به شام و عراق رفت و از علمای آن نواحی استماع حدیث کرد و در سال 465 هَ . ق . در ناحیه ٔ حوران از مضافات دمشق درگذشت . وی کتاب غریب الحدیث ابوعبید قاسم بن سلام را بترتیب حروف هجا مرتب کرد. (ریحانة الادب ). و رجوع به معجم البلدان ذیل شاطبه شود.
شاطبی . [ طِ ] (اِخ ) قاسم بن فیرةبن خلف بن احمد الرعینی مکنی به ابومحمد و ابوالقاسم معروف به امام القراء. وی کورمادرزاد در شاطبه از شهرهای اندلس ، بسال 538 هَ . ق . تولد و در مصر بسال 590 هَ . ق . وفات یافت . صاحب قصیده ٔ حرزالامانی و وجه التهانی در قراآت است که به شاطبیه شهرت دارد و دارای 1173 بیت است و شروح متعددی بر آن نوشته اند. منظومه ٔ رائیه موسوم به «عقیلة اتراب القصائد فی اسنی المقاصد» در وصف صحف نیز از او است . از علمای حدیث و تفسیر و لغت است . به علم رؤیا نیز آشنایی داشت . ابن خلکان درباره ٔ وی گوید که چون صحیح بخاری و صحیح مسلم و الموطاء را بر او میخواندند از حفظ به تصحیح نسخ آنها میپرداخت . رجوع به اعلام زرکلی ج 2 ص 403 و 784 و تاریخ گزیده ص 806 و معجم المطبوعات و تاریخ الخلفاء ص 303 و ریحانة الادب شود.
شاطبی . [ طِ ] (اِخ ) محمدبن سعیدبن هشام ملقب به فخرالدین و معروف به ابن جنان و مکنی به ابوالولید از فقهای حنفیه و در عداد ادبا و شعرا معدود است . وی ادیبی فاضل و به مزاح و معاشرت مایل بود. نخست مذهب مالکی داشته و به ارشاد کمال الدین بن العدیم و پسرش قاضی القضاة مجدالدین مذهب حنفی اختیار کرد. وی در مدرسه ٔ اقبالیه تدریس میکرده است . بسال 675 هَ . ق . در شصت سالگی در مولد خود شهر شاطبه درگذشت . (ریحانة الادب ).
شاطبی . [ طِ ] (اِخ ) محمدبن علی بن یوسف ملقب به رضی الدین . وی از جمله علمای دوران ارغون خان بود. در علم لغت دست داشت و به سال 784 هَ . ق . در گذشت . رجوع به حبیب السیر چ خیام ، جزء اول از ج 3 ص 133 شود.
شاطبی . [ طِ بی / بی ی ] (ص نسبی ) منسوب به شاطبة. رجوع به شاطبة شود.
شاطبی . [طِ ] (اِخ ) ابوعامربن ینق . وی از جمله شاگردان ابوالعلأبن زهر در طب بود. (از عیون الانباء ج 2 ص 65).
