منابع طبیعی

طبیعت دارای امکانات بسیاری است که تداوم زندگی بشر و همهٔ موجودات روی زمین، وابسته به آن است. اما آنچه منابع طبیعی نامیده می شود، منابع تجدیدشونده ای هستند که از آن ها بهره برداری می کنیم و عمدتاً به خاک، گیاه، درخت و آب محدود می شود. «خاک» به معنای مالکیت بر زمین در آن عرصه، «گیاه» محدود به مراتع، و «درخت» در جنگل ها است، که جوامع بشری بهره برداری های گوناگونی از آن ها دارند.
منابع تجدیدپذیر — منابع تجدیدپذیر به طور عمده از جانداران تشکیل شده و قابل جایگزینی است؛ مثل محصولات دامی، درختان، نخ و پشم.
منابع تجدیدناپذیر — منابع تجدیدناپذیر شامل موادی است که در صورت اتمام، قابل جبران نیستند یا زمان لازم برای تجدیدشان به قدری طولانی است که عملاً تجدیدپذیر محسوب نمی شوند.
بسیاری از منابع طبیعی را می توان به دو دستهٔ زیر تقسیم کرد:
امروزه منابع طبیعی تجدیدپذیر، نقش مهمی را در ابعاد مختلف زندگی بشر (اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی) ایفا می کنند. در اغلب کشورهای در حال توسعه بر اثر تبدیل عرصه، گسترش روزافزون شهرها، توسعهٔ غیراصولی صنعت، رشد فزایندهٔ جمعیت، و فقدان برنامه ریزی مناسب برای نگهداری از منابع طبیعی، سطح این عرصه ها کاهش یافته و در خطر نابودی قرار گرفته است. خسارات ناشی از این تخریب به شکل های گوناگون از قبیل جاری شدن سیلاب ها و شسته شدن خاک، پر شدن سریع مخازن سدها از رسوبات آبرفتی، افت سطح آب های زیرزمینی، نابودی خاک های حاصل خیز، تغییرات نامطلوب آب و هوایی، کاهش فراورده های جنگلی و مرتعی، برهم خوردن تعادل اکوسیستم، به مخاطره افتادن روند طبیعی محیط زیست و حیات وحش، و گسترش بیابان ها و کویرها ظاهر می شود.
در ایران، وظیفهٔ حفظ و نگهداری و توسعهٔ عوامل منابع طبیعی بر عهدهٔ سازمانی تحت نظارت وزارت جهاد کشاورزی است، که اکنون سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور نام دارد.