مفاصل

جمع مفصل
( اسم ) جمع مفصل بندها. یا درد ( وجع ) مفاصل . دردی که در یکی از مفاصل ( زانو آرنج مچ پاوغیره ) عارض شود.

(مَ ص ) [ ع . ] (اِ. ) جِ مفصل .

مفاصل. [ م َ ص ِ ] ( ع اِ ) ج ِ مفصل. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( اقرب الموارد ). ج ِ مفصل به معنی بند اندام و هر جای پیوستگی دو استخوان. ( آنندراج ). پیوندگاههای اندام. ( غیاث ) ( ناظم الاطباء ). بندها.پیوندها. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) :
بچر، کت عنبرین بادا چراگاه
بچم ، کت آهنین بادا مفاصل.بند ندیده ست بسته چون نه پدید است
بند همی بیند از عروق و مفاصل.عقل از تو چنان تیز که سودا ز تخیل
جان از تو چنان زنده که اعضا به مفاصل.تیغ او در مفاصل عدو چون قضا گره گشای. ( ترجمه تاریخ یمینی چ 1 تهران ص 23 ).
فلک را سلاسل ز هم برگسست
زمین را مفاصل به هم درشکست.میرم و همچنان رود نام تو بر زبان من
ریزم و همچنان بود مهر تو در مفاصلم.گر تیغ زند به دست سیمین
تا خون چکد از مفاصل من
کس را به قصاص من مگیرید
کز من بحل است قاتل من.ذکر تو از زبان من فکر تو از جنان من
چون برود که رفته ای در رگ و در مفاصلم.مفاصل مُرتَخی و دست عاطل
به از سرپنجگی و زور باطل.و رجوع به مفصل شود.
- باد مفاصل ؛ در تداول ، روماتیسم. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ).
- داءالمفاصل ؛ درد مفاصل. وجع مفاصل. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). و رجوع به ترکیب بعد شود.
- درد مفاصل ؛ درد بندگاه ها. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). دردی که بر یکی از مفاصل مثلاً زانو، آرنج ، مچ پا وجز آن عارض شود : شراب سپید و تنک خداوند معده سودایی را... درد مفاصل آرد. ( نوروزنامه ).
- وجع مفاصل ؛ رجوع به دو ترکیب قبل شود.
|| سنگریزه های سخت فراهم آمده. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). || ریگستان سنگریزه ناک میان دو کوه که آبش صاف و سرد می باشد. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). ریگستان میان دو ریگ توده دراز که آب آن صاف و سرد باشد. ( ناظم الاطباء ).

= مَفصل