مترادف شباهنگ : بلبل، سحرخوان، مرغ سحر، ستاره صبح، شعری، کاروان کش
شباهنگ
مترادف شباهنگ : بلبل، سحرخوان، مرغ سحر، ستاره صبح، شعری، کاروان کش
فارسی به انگلیسی
morning-star, dog-star, nightingale
فرهنگ اسم ها
اسم: شباهنگ (دختر) (فارسی) (تلفظ: šabāhang) (فارسی: شباهنگ) (انگلیسی: shabahang)
معنی: مرغ سحر، بلبل، ستاره ای که پیش از صبح طلوع می کند، ( = شب آهنگ )، ( در قدیم ) ( در نجوم ) شِعرای یمانی، ستاره ی بامدادی، ستاره ی سهیل، نام پرنده ای ( بلبل )، شب آهنگ کننده، مرغ سحرخوان
معنی: مرغ سحر، بلبل، ستاره ای که پیش از صبح طلوع می کند، ( = شب آهنگ )، ( در قدیم ) ( در نجوم ) شِعرای یمانی، ستاره ی بامدادی، ستاره ی سهیل، نام پرنده ای ( بلبل )، شب آهنگ کننده، مرغ سحرخوان
(تلفظ: šabāhang) (= شب آهنگ) (در قدیم) (در نجوم) شِعرای یمانی ، ستاره‌ی بامدادی ، ستاره‌ی سهیل ؛ نام پرنده‌ای (بلبل) ، شب آهنگ کننده ، مرغ سحر ، مرغ سحرخوان .
مترادف و متضاد
۱. بلبل، سحرخوان، مرغسحر
۲. ستارهصبح، شعری، کاروانکش
بلبل، سحرخوان، مرغسحر
ستارهصبح، شعری، کاروانکش
شباهنگ، صورت فلکی شعرای یمانی، سگ سیف الجبار، ستاره کاروان کش در کلب اکبر
فرهنگ فارسی
شب آهنگ، مرغ سحر، مرغ سحرخوان، بلبل، ستاره صبح
۱ - مرغ سحر مرغ سحر خوان بلبل . ۲ - ستاره صبح شعری کاروان کش . ۳ - دندان معشوق ( تشبیه به ستاره کاروان کش ) . ۴ - جایگاه ستوران .
۱ - مرغ سحر مرغ سحر خوان بلبل . ۲ - ستاره صبح شعری کاروان کش . ۳ - دندان معشوق ( تشبیه به ستاره کاروان کش ) . ۴ - جایگاه ستوران .
نوعی موسیقی آرام و خیال‌انگیز که تداعی‌کنندۀ آرامش شبانه است
فرهنگ معین
(شَ هَ ) (اِمر. )۱ - مرغ سحر. ۲ - تیشتر، ستارة شعری '، ستارة صبح .
لغت نامه دهخدا
شباهنگ . [ ش َ هََ ] (اِ مرکب ) شب آهنگ . قصدکننده به وقت شب . (غیاث اللغات ). بقصد آمدن در شب . قصد کردن کاری در شب . (فرهنگ نظام ). || شبانگاه . (فرهنگ خطی ) (غیاث اللغات ) (انجمن آرا). || خانه ٔدهقانی . (ناظم الاطباء). || بلبل ، که مرغ سحرخوان است . چون بلبل در بین الطلوعین که به یک معنی داخل شب است ، شروع به خواندن میکند بدو شباهنگ گفته شده است . (از فرهنگ نظام ). مرغ سحرخوان . (فرهنگ رشیدی ). بلبل . (غیاث اللغات ). عندلیب و بلبل و مرغ سحرخوان . (ناظم الاطباء). مرغ سحرخوان یعنی بلبل که شب ، آهنگ خواندن کند. (انجمن آرا) (آنندراج ). بلبل . (فرهنگ جهانگیری ). مرغ سحرخوان . (فرهنگ خطی ) :
مغنی نوایی بزن چنگ را
به دل آتشی زن شباهنگ را.
|| دندانهای معشوق . || اسب . (ناظم الاطباء). || (اِخ ) نام اسب بیژن . (ولف ) :
به پشت شباهنگ بربسته تنگ
چو جنگی پلنگی گرازان به جنگ .
|| ستاره ای روشن که در بعضی ایام به وقت شام تابان شود و در بعضی ایام از صبح طلوع کند. و بعضی نوشته اند ستاره ای که وقت شام اول از همه ٔ ستارگان نمایان شود و آن معین نیست و آن را ستاره ٔشب کش نیز گویند. و بعضی آن را ستاره ٔ شعری گفته اند که ستاره ای روشن است که بعد از جوزا برآید. (از غیاث اللغات ). ستاره ٔ صبح و ستاره ٔ کاروان کش . یعنی ستاره ای که پیش از صبح طلوع کند. شعری . (ناظم الاطباء). ستاره که نزدیک صبح طلوع کند و گاهی بعد از نصف شب . و نام دیگرش ستاره ٔ صبح است . (فرهنگ نظام ). ستاره ٔ شعری . (فرهنگ رشیدی ). ستاره ای است که پیش از سحر طلوع کند و آن را کاروان کش نیز گویند. (فرهنگ جهانگیری ). ستاره ٔ شعری را گویند که مانند مرغ سحرخوان به شب ، آهنگ طلوع نماید. (از انجمن آرا) (از آنندراج ). ستاره ٔشعری . (فرهنگ خطی ) :
چو یک نیمه از تیره شب درگذشت
شباهنگ بر چرخ گردان بگشت .
بگفت این و بر پشت شبرنگ شد
به چهره بسان شباهنگ شد.
تو گفتی سیه غژب باشنگ بود
و یا در دل شب شباهنگ بود.
از حجت مستنصر بشنو سخن حق
روشن چو شباهنگ سحرگه متلالی .
مانند یکی جام یخینست شباهنگ
بزدوده به قطره ٔ سحری چرخ کیانیش .
صبح شباهنگ قیامت دمید
شد علم صبح روان ناپدید.
صدگونه ستاره ٔ شباهنگ
بنمود سپهر در یک اورنگ .
سحر تا کاروان نارد شباهنگ
نبندد هیچ مرغی در گلو رنگ .
ماه نو و صبح بین پیاله و باده
عکس شباهنگ بر پیاله فتاده .
چون ژاله و صبا و شباهنگ همچنین
معزول روز باش و عمل ران صبحگاه .
علی رغم خورشید دست ضمیرت
حلی بر جبین شباهنگ بسته .
بر لب جام اوفتاد عکس شباهنگ بام
خیز و درون پرده ساز پرده به آهنگ بم .
خورشید همی سوی بلندی کند آهنگ
کایدون متواری شد خورشید وشباهنگ .
شه شرق برکُه ْ کشیده سرادق
دمیده شباهنگ از صبح کاذب .
در شب تاریک حیرت کاروان صبح را
صد شباهنگ است در یک آه آتشبار من .
چون شباهنگ به غروب آهنگ کرد. (مقامات حمیدی ).
- برج شباهنگ ؛ در شعر ذیل از فردوسی آمده است اما معنی کلمه ٔ شباهنگ روشن نیست و ترکیب فوق در این شعر، شب شد یا غروب شد معنی میدهد و شباهنگ که به معنی شعری باشد برج نیست :
چو خورشید گردنده بی رنگ شد
ستاره به برج شباهنگ شد.
مغنی نوایی بزن چنگ را
به دل آتشی زن شباهنگ را.
فخر گرگانی .
|| دندانهای معشوق . || اسب . (ناظم الاطباء). || (اِخ ) نام اسب بیژن . (ولف ) :
به پشت شباهنگ بربسته تنگ
چو جنگی پلنگی گرازان به جنگ .
فردوسی .
|| ستاره ای روشن که در بعضی ایام به وقت شام تابان شود و در بعضی ایام از صبح طلوع کند. و بعضی نوشته اند ستاره ای که وقت شام اول از همه ٔ ستارگان نمایان شود و آن معین نیست و آن را ستاره ٔشب کش نیز گویند. و بعضی آن را ستاره ٔ شعری گفته اند که ستاره ای روشن است که بعد از جوزا برآید. (از غیاث اللغات ). ستاره ٔ صبح و ستاره ٔ کاروان کش . یعنی ستاره ای که پیش از صبح طلوع کند. شعری . (ناظم الاطباء). ستاره که نزدیک صبح طلوع کند و گاهی بعد از نصف شب . و نام دیگرش ستاره ٔ صبح است . (فرهنگ نظام ). ستاره ٔ شعری . (فرهنگ رشیدی ). ستاره ای است که پیش از سحر طلوع کند و آن را کاروان کش نیز گویند. (فرهنگ جهانگیری ). ستاره ٔ شعری را گویند که مانند مرغ سحرخوان به شب ، آهنگ طلوع نماید. (از انجمن آرا) (از آنندراج ). ستاره ٔشعری . (فرهنگ خطی ) :
چو یک نیمه از تیره شب درگذشت
شباهنگ بر چرخ گردان بگشت .
فردوسی .
بگفت این و بر پشت شبرنگ شد
به چهره بسان شباهنگ شد.
فردوسی .
تو گفتی سیه غژب باشنگ بود
و یا در دل شب شباهنگ بود.
اسدی .
از حجت مستنصر بشنو سخن حق
روشن چو شباهنگ سحرگه متلالی .
ناصرخسرو.
مانند یکی جام یخینست شباهنگ
بزدوده به قطره ٔ سحری چرخ کیانیش .
ناصرخسرو.
صبح شباهنگ قیامت دمید
شد علم صبح روان ناپدید.
نظامی .
صدگونه ستاره ٔ شباهنگ
بنمود سپهر در یک اورنگ .
نظامی .
سحر تا کاروان نارد شباهنگ
نبندد هیچ مرغی در گلو رنگ .
نظامی .
ماه نو و صبح بین پیاله و باده
عکس شباهنگ بر پیاله فتاده .
خاقانی .
چون ژاله و صبا و شباهنگ همچنین
معزول روز باش و عمل ران صبحگاه .
خاقانی .
علی رغم خورشید دست ضمیرت
حلی بر جبین شباهنگ بسته .
خاقانی .
بر لب جام اوفتاد عکس شباهنگ بام
خیز و درون پرده ساز پرده به آهنگ بم .
خاقانی .
خورشید همی سوی بلندی کند آهنگ
کایدون متواری شد خورشید وشباهنگ .
خواجه علی شجاعی (از تاریخ بیهق ).
شه شرق برکُه ْ کشیده سرادق
دمیده شباهنگ از صبح کاذب .
حسن متکلم .
در شب تاریک حیرت کاروان صبح را
صد شباهنگ است در یک آه آتشبار من .
سیف اسفرنگی (از جهانگیری ).
چون شباهنگ به غروب آهنگ کرد. (مقامات حمیدی ).
- برج شباهنگ ؛ در شعر ذیل از فردوسی آمده است اما معنی کلمه ٔ شباهنگ روشن نیست و ترکیب فوق در این شعر، شب شد یا غروب شد معنی میدهد و شباهنگ که به معنی شعری باشد برج نیست :
چو خورشید گردنده بی رنگ شد
ستاره به برج شباهنگ شد.
فردوسی .
شباهنگ. [ ش َ هََ ] ( اِ مرکب ) شب آهنگ. قصدکننده به وقت شب. ( غیاث اللغات ). بقصد آمدن در شب. قصد کردن کاری در شب. ( فرهنگ نظام ). || شبانگاه. ( فرهنگ خطی ) ( غیاث اللغات ) ( انجمن آرا ). || خانه ٔدهقانی. ( ناظم الاطباء ). || بلبل ، که مرغ سحرخوان است. چون بلبل در بین الطلوعین که به یک معنی داخل شب است ، شروع به خواندن میکند بدو شباهنگ گفته شده است. ( از فرهنگ نظام ). مرغ سحرخوان. ( فرهنگ رشیدی ). بلبل. ( غیاث اللغات ). عندلیب و بلبل و مرغ سحرخوان. ( ناظم الاطباء ). مرغ سحرخوان یعنی بلبل که شب ، آهنگ خواندن کند. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). بلبل. ( فرهنگ جهانگیری ). مرغ سحرخوان. ( فرهنگ خطی ) :
مغنی نوایی بزن چنگ را
به دل آتشی زن شباهنگ را.
به پشت شباهنگ بربسته تنگ
چو جنگی پلنگی گرازان به جنگ.
چو یک نیمه از تیره شب درگذشت
شباهنگ بر چرخ گردان بگشت.
به چهره بسان شباهنگ شد.
و یا در دل شب شباهنگ بود.
روشن چو شباهنگ سحرگه متلالی.
بزدوده به قطره سحری چرخ کیانیش.
مغنی نوایی بزن چنگ را
به دل آتشی زن شباهنگ را.
فخر گرگانی.
|| دندانهای معشوق. || اسب. ( ناظم الاطباء ). || ( اِخ ) نام اسب بیژن. ( ولف ) : به پشت شباهنگ بربسته تنگ
چو جنگی پلنگی گرازان به جنگ.
فردوسی.
|| ستاره ای روشن که در بعضی ایام به وقت شام تابان شود و در بعضی ایام از صبح طلوع کند. و بعضی نوشته اند ستاره ای که وقت شام اول از همه ستارگان نمایان شود و آن معین نیست و آن را ستاره ٔشب کش نیز گویند. و بعضی آن را ستاره شعری گفته اند که ستاره ای روشن است که بعد از جوزا برآید. ( از غیاث اللغات ). ستاره صبح و ستاره کاروان کش. یعنی ستاره ای که پیش از صبح طلوع کند. شعری. ( ناظم الاطباء ). ستاره که نزدیک صبح طلوع کند و گاهی بعد از نصف شب. و نام دیگرش ستاره صبح است. ( فرهنگ نظام ). ستاره شعری. ( فرهنگ رشیدی ). ستاره ای است که پیش از سحر طلوع کند و آن را کاروان کش نیز گویند. ( فرهنگ جهانگیری ). ستاره شعری را گویند که مانند مرغ سحرخوان به شب ، آهنگ طلوع نماید. ( از انجمن آرا ) ( از آنندراج ). ستاره ٔشعری. ( فرهنگ خطی ) : چو یک نیمه از تیره شب درگذشت
شباهنگ بر چرخ گردان بگشت.
فردوسی.
بگفت این و بر پشت شبرنگ شدبه چهره بسان شباهنگ شد.
فردوسی.
تو گفتی سیه غژب باشنگ بودو یا در دل شب شباهنگ بود.
اسدی.
از حجت مستنصر بشنو سخن حق روشن چو شباهنگ سحرگه متلالی.
ناصرخسرو.
مانند یکی جام یخینست شباهنگ بزدوده به قطره سحری چرخ کیانیش.
ناصرخسرو.
فرهنگ عمید
۱. (زیست شناسی ) مرغ سحر، مرغ سحرخوان، بلبل.
۲. (نجوم ) ستارۀ صبح، ستارۀ کاروان کش، شعری: چو یک بهره از تیره شب درگذشت / شباهنگ بر چرخ گردان بگشت (فردوسی: ۲/۱۲۲ ).
۲. (نجوم ) ستارۀ صبح، ستارۀ کاروان کش، شعری: چو یک بهره از تیره شب درگذشت / شباهنگ بر چرخ گردان بگشت (فردوسی: ۲/۱۲۲ ).
دانشنامه عمومی
شباهنگ ممکن است اشاره به یکی از موارد زیر باشد:
شباهنگ (ستاره)، نام ستاره ای است در آسمان
برنامه شباهنگ، برنامه ای تلویزیونی به زبان فارسی از بخش فارسی تلویزیون صدای آمریکا (VOA)
بلبل هزاردستان، نام دیگر بلبل
شباهنگ (ستاره)، نام ستاره ای است در آسمان
برنامه شباهنگ، برنامه ای تلویزیونی به زبان فارسی از بخش فارسی تلویزیون صدای آمریکا (VOA)
بلبل هزاردستان، نام دیگر بلبل
wiki: سامانهٔ ستاره ای و درخشان ترین ستارهٔ آسمان شب است.شباهنگ کمابیش از همهٔ نقاط مسکونی زمین دیده می شود و در نیمکرهٔ شمالی به عنوان یک رأس مثلّث زمستانی شناخته می شود. شباهنگ با ۸٫۶ سال نوری یکی از نزدیکترین ستاره ها به زمین است. جرم شباهنگ ۲٫۴ برابر جرم خورشید، و قدر ظاهری آن منفی ۱٫۴۷ است، یعنی تقریباً دو برابر پر نورتر از دومین ستارهٔ پر نور آسمان، سهیل است. چیزی که با چشم بدون ابزار فقط یک ستاره دیده می شود، یک منظومهٔ دوتایی ستاره ای است که شامل یک ستارهٔ سفید رشتهٔ اصلی به نام Sirius A و یک کوتولهٔ سفید به نام Sirius B می شود. فاصلهٔ Sirius A از همدمش بین ۸٫۲ تا ۳۱٫۵ واحد نجومی متغیر است.
شباهنگ هم به دلیل درخشندگی ذاتی آن و هم به خاطر نزدیکی به زمین، پرنور دیده می شود. این ستاره به آرامی به منظومهٔ خورشیدی نزدیک می شود، بنابراین در ۶۰ هزار سال آینده، کمی درخشان تر دیده خواهد شد. بعد از آن فاصله اش از منظومهٔ ما بیش تر خواهد شد و بنابراین کم نورتر می شود. با این حال در ۲۱۰ هزار سال آینده، همچنان پرنورترین ستارهٔ آسمان شب زمین خواهد بود.
جرم شباهنگ حدود دو برابر خورشید است و قدر مطلق آن ۱٫۴۲ است. این مقدار، ۲۵ برابر درخشندگی خورشید است اما نسبت به دیگر ستاره های پرنور آسمان، مثل سهیل یا پای شکارچی درخشندگی بسیار کمتری است. سن این سامانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون سال است. این سامانه در اصل از دو ستارهٔ پرنور آبی فام تشکیل شده بود. ستارهٔ سنگین تر، Sirius B، منابع خود را مصرف کرد و به یک غول سرخ تبدیل شد. بعد لایه های بیرونی خود را بیرون افکند و با رُمبش به درون خود در حدود ۱۲۰ میلیون سال پیش، به حالت کنونی یعنی کوتولهٔ سفید تغییر کرد.
شباهنگ هم به دلیل درخشندگی ذاتی آن و هم به خاطر نزدیکی به زمین، پرنور دیده می شود. این ستاره به آرامی به منظومهٔ خورشیدی نزدیک می شود، بنابراین در ۶۰ هزار سال آینده، کمی درخشان تر دیده خواهد شد. بعد از آن فاصله اش از منظومهٔ ما بیش تر خواهد شد و بنابراین کم نورتر می شود. با این حال در ۲۱۰ هزار سال آینده، همچنان پرنورترین ستارهٔ آسمان شب زمین خواهد بود.
جرم شباهنگ حدود دو برابر خورشید است و قدر مطلق آن ۱٫۴۲ است. این مقدار، ۲۵ برابر درخشندگی خورشید است اما نسبت به دیگر ستاره های پرنور آسمان، مثل سهیل یا پای شکارچی درخشندگی بسیار کمتری است. سن این سامانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون سال است. این سامانه در اصل از دو ستارهٔ پرنور آبی فام تشکیل شده بود. ستارهٔ سنگین تر، Sirius B، منابع خود را مصرف کرد و به یک غول سرخ تبدیل شد. بعد لایه های بیرونی خود را بیرون افکند و با رُمبش به درون خود در حدود ۱۲۰ میلیون سال پیش، به حالت کنونی یعنی کوتولهٔ سفید تغییر کرد.
wiki: شباهنگ (ستاره)
فرهنگستان زبان و ادب
{nocturne} [موسیقی] نوعی موسیقی آرام و خیال انگیز که تداعی کنندۀ آرامش شبانه است
پیشنهاد کاربران
مانند یکی جام یخین است شباهنگ / بزدوده به قطره ی سحری چرخ کیانیش ( منوچهری )
شباهنگ اسمی هست ک پسرونه هم هست.
مانند یکی جام یخین است شباهنگ
بزدوده ب قطره سحری چرخ کیانیش
گر نیست یخین چونکه چو خورشید برآید
هرچند ک جویند نیابند نشانیش
مانند یکی جام یخین است شباهنگ
بزدوده ب قطره سحری چرخ کیانیش
گر نیست یخین چونکه چو خورشید برآید
هرچند ک جویند نیابند نشانیش
نام درخشان ترین ستاره اسمان در شب است به شعرای یمانی هم می گویند
کلمات دیگر: