دهانه برخوردی

دهانهٔ برخوردی در ستاره شناسی به فرورفتگی، حفره یا گودالی در خاک اجرام آسمانی؛ از جمله زمین، که در اثر برخورد شهاب سنگ پدید آمده باشد گفته می شود.
آسیموف، ایزاک، دانشنامه جهان، شماره ۱۳، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۳خ، ص۳۲.
گونه ای دیگر از دهانه در خاک سیارات نیز وجود دارد که بر اثر فوران آتشفشانی پدید می آید.
در یک میلیارد سال نخست تاریخ سامانهٔ خورشیدی، بمباران بزرگی از شهاب سنگ ها در همهٔ سیاره ها رخ داده که دهانه های برخوردی نتیجهٔ این بمباران هستند. شیوهٔ دگرگونی این دهانه ها و مقدار فرسایش آن ها اطلاعات زیادی در مورد تاریخ تحولات و فعالیت های جغرافیایی سیارات به دست می دهد. برای نمونه، فرسوده بودن بیشتر دهانه های سیاره بهرام (مریخ) نشان دهندهٔ فعالیت زیاد زمین شناختی در این سیاره است.
دهانه های برخوردی عوارض جغرافیایی و زمین چهره های بسیار رایج در بسیاری از اجرام منظومه خورشیدی هستند از آن جمله در ماه، عطارد، کالیستو، گانیمد و بیشتر ماه ها و سیارات کوچک. در دیگر سیارات و اقمار که فرایندهای زمین شناسی مانند فرسایش و جابه جایی صفحات زمینی در سطح آن ها فعال است دهانه برخوردی به مرور محو شده و کمتر دیده می شوند. زمین، زهره، مریخ، اروپا، آیو و تیتان نمونه هایی از این اجرام هستند. به دهانه های برخوردی فرسوده و دیگرگون شده اصطلاحاً ساختار برخوردی می گویند.