قتیبه بن مسلم

قتیبة بن مسلم. أبو حفص قتیبة بن أبی صالح مسلم بن عمرو الباهلی سردار عرب سپاه خلیفه اموی بود که حاکم خراسان شد و خود را با فتح ماوراءالنهر در حکومت ولید اول شناساند. او که بسیار خشن و خونریز بود، حکومت اسلام در منطقه را گسترد و مرزهای خلافت را تا بیشتر نقاط ماوراءالنهر گسترد. از ۷۰۵ تا ۷۱۰ به تحکیم قدرت مسلمین بر تخارستان پرداخت و بخارا را فتح کرد. در ۷۱۰–۷۱۲ خوارزم را فتح کرد و با فتح سمرقند، تسخیر سغد را تکمیل کرد. پس از مرگ ولید قتیبه موقعیتش را از دست داد و کشته شد. بیشتر متصرفات او از دست رفت.
http://www.archive.org/details/arabconquestsinc00gibbuoft
http://books.google.com/books?id=Jz0Yy053WS4C
ابوریحان بیرونی، تاریخ نگار ایرانی در کتاب آثار الباقیه عن القرون الخالیه خود در مورد این سردار عرب می نویسد:
وقتی قتیبه ابن مسلم سردار حجاج بار دوم به خوارزم رفت و آن را بازگشود هرکس را که خط خوارزمی می نوشت و از تاریخ و علوم و اخبار گذشته آگاهی داشت از دم تیغ بی دریغ گذراند و موبدان و هیربدان قوم را یکسره هلاک نمود و کتابهاشان همه بسوزانید و تباه کرد.»
عبدالحسین زرین کوب در این باره می نویسد: «آنچه هم بیرونی راجع به نابود شدن کتب خوارزمی گفته است مشکوک است و به هر حال مویّد این واقعه نمی تواند بود.»ابوریحان در مقدمه کتاب " صیدله " یا " صیدنه " دربارهٔ زبان خوارزمی می گوید: این زبان به هیچوجه قادر به بیان مفاهیم علمی نیست، اگر انسان بخواهد مطلبی علمی با این زبان بیان کند، مثل اینست که شتری بر ناودان آشکار شود.