کلمه جو
صفحه اصلی

بدیع الزمان میرزا

فرهنگ فارسی

پسر سلطان حسین میرزا بایقرا که پس از فوت پدر با برادرش تواما به پادشاهی نشست شیبک خان ازبک آنها را شکست داد و فراری ساخت .

لغت نامه دهخدا

بدیعالزمان میرزا. [ ب َ عُزْ زَ ] ( اِخ ) پسر سلطان حسین میرزا بایقرا که پس از فوت پدر با برادرش توأماً به پادشاهی نشست شیبک خان ازبک آنها را شکست داد و فراری ساخت. بدیعالزمان میرزا به ایران و سپس به استانبول رفت و و در سال 920 هَ. ق. در این شهر درگذشت. طبع شعر داشت و به فارسی و ترکی شعر می سرود از اوست :
وزیدی ای صبا برهم زدی گلهای رعنا را
شکستی زآن میان شاخ گل نورسته مارا.
( ازرجال حبیب السیر و تذکره میخانه چ گلچین معانی ص 114 و مجالس النفائس ص 127 و قاموس الاعلام ترکی ج 2 ص 1257 ).

دانشنامه عمومی

بدیع الزمان میرزا (درگذشت ۹۲۰ هـ ق / ۱۵۱۴ م) حاکم تیموری هرات از ۹۱۱ هـ ق/ ۱۵۰۶ م تا ۹۱۲ هـ ق/ ۱۵۰۷ م بود. او پسر سلطان حسین بایقرا، از نوادگان تیمور لنگ، بود.
دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
Wikipedia contributors, "Badi' al-Zaman Mirza," Wikipedia, The Free Encyclopedia, https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Badi'_al-Zaman_Mirza&oldid=722524967 (accessed July 3, 2016
در ۹۰۲ هـ ق / ۱۴۹۷ م بین بدیع الزمان و پدرش نزاع افتاد. سلطان حسین، بدیع الزمان را از حکمرانی استرآباد به حکمرانی بلخ ارتقا داده بود ولی محمد مؤمن میرزا، پسر بدیع الزمان، را بجای او به زمامداری استرآباد منصوب نکرد بلکه پسر دیگر خودش، مظفر حسین میرزا، را به فرماندهی آن شهر گماشت. بدیع الزمان از این موضوع برآشفت و علیه پدر شورید. او شکست خورد و پسرش که در هرات زندانی شده بود، در همان حول و حوش به تحریک مادر مظفر حسین اعدام شد. سلطان حسین با پسرش صلح کرد اما تنش بین آن دو حاکم ماند و بدیع الزمان در ۹۰۴ هـ ق/ ۱۴۹۹ م هرات را محاصره کرد.
سلطان حسین در ۹۱۱ هـ ق / ۱۵۰۶ م درگذشت و بدیع الزمان مشترکاً با برادرش، مظفر حسین بر تخت سلطنت نشست. چندی نگذشت که رابطهٔ این دو برادر شکرآب شد. در کشاکش این خصومت خانوادگی، ازبک ها تحت رهبری محمد خان شیبانی به خراسان تاختند. بابر که برای کمک به سلطان حسین از کابل به هرات شتافته بود، تنها پس از مرگ سلطان به آنجا رسید. اندکی در هرات ماند اما با مشاهدهٔ ضعف و سستی برادران، بدون مواجهه با ازبکان، هرات را ترک کرد. سال بعد ازبکان هرات را تسخیر کردند و به حکومت تیموری پایان دادند. برادران گریختند. بدیع الزمان به قندهار و سپس استرآباد رفت تا سپاهی جمع آورد و به مقابله با ازبکان برخیزد اما مظفر حسین در همان زمان درگذشت و بدیع الزمان که توان مقابله با ازبکان را نداشت به آذربایجان گریخت. او سپس به دربار شاه اسماعیل صفوی پناه آورد که در آنجا املاکی در اطراف تبریز به او دادند. بدیع الزمان هفت سال در تبریز ماند تا اینکه شهر توسط سلطان سلیم اول تصرف شد و در آن موقع به استانبول رفت و به علت شیوع طاعون در ۹۲۰ هـ ق / ۱۵۱۴ م در همان شهر درگذشت.


کلمات دیگر: