بنگاه ترجمه و نشر کتاب در سال ۱۳۳۳ به فرمان محمدرضا شاه پهلوی و با ابتکار احسان یارشاطر بنیان شد. این بنگاه هدفی فرهنگی داشت و سازمانی ناسودبر بود و بر اساس قانون تجارت اداره می شد. بنگاه ترجمه و نشر کتاب از سال ۱۳۴۱ به ریاست فرح پهلوی درآمد. در سال ۱۳۴۳ سرپرستی امور مالی بنگاه ترجمه و نشر کتاب به سازمان تازه بنیان شده بنیاد پهلوی سپرده شد. پس از انقلاب اسلامی بنگاه با تغییراتی زیر سرپرستی بنیاد علوی درآمد.
روسای هیئت مدیره: اسدالله علم (۱۳۴۲ خ) و جعفر شریف امامی (۱۳۴۵ خ)
مدیرعامل: احسان یارشاطر
مشاوران: سید حسن تقی زاده و محمد حجازی، محمد سعیدی و ابراهیم خواجه نوری
معاونین: بهرام فره وشی، عبدالحسین زرین کوب، ایرج افشار، جعفر شعار، و عبدالله سیار
بازرس: ادوارد ژوزف (سال ۱۳۳۵)
نویسندگان و مترجمان: پرویز ناتل خانلری، فضل الله رضا، عنایت الله رضا، غلامحسین یوسفی، جعفر شعار، سعید نفیسی، محمدعلی جمال زاده، کریم کشاورز، سید جعفر شهیدی، بهاءالدین خرمشاهی، جلال الدین همایی، سید صادق گوهرین، حسین خدیو جم، محمد پروین گنابادی، مسعود رجب نیا، داریوش آشوری، حسین معصومی همدانی و….
هدف از بنیان این بنگاه این بود که از راه برگردان و چاپ کتاب های مهم جهان به زبان پارسی مردم کشور را از بهترین کارهایی که با انگیزه و اندیشه بشری در دوره های گوناگون آفریده شده برخوردار سازند تا این سبب نیرومند کردن فکر و برانگیختن خوانندگان گردد. با برگردان کتاب های ارزنده در راه گسترش و پیشرفت زبان فارسی بکوشد و آن را به کمک آثار و اندیشه های نو پربارتر کند. هم چنین از دیگر هدف های بنگاه این بود که فن برگردان و نویسندگی را پیشرفت دهد و با ترجمه مقالات در پیشبرد پژوهش های علمی سبب آشنایی مردم جهان با ایران با تاریخ و تمدن کهن ایران کوشا باشد.بنگاه برتری هدف خود را به برگردان کتاب های ادبی داد ولی بنا به شرایط ویژه، کتاب های علمی، فلسفی، اجتماعی و هم چنین کتاب های مربوط به ایران را چاپ می کرد.
رکن های اصلی سازمان بنگاه ترجمه و نشر کتاب هیئت مدیره، مدیر عامل و بازرس بود.
هیئت مدیره از پنج نفر تشکیل می شد که چهار تن آنان از سوی نایب التولیه که سمت ریاست هیئت مدیره را داشت برگزیده می شدند و اداره بنگاه را بر عهده داشت. یک نفر از اعضای هیئت مدیره از جانب نایب التولیه به سمت مدیرعامل و یک نفر از بیرون به عنوان بازرس برگزیده می شد. وظایف هیئت مدیره برآورده ساختن هدف ها و راه و روش بنگاه و تصویب بودجه، برنامه ها، و آیین نامه هایی بود که از جانب مدیرعامل نگاشته می شد.
روسای هیئت مدیره: اسدالله علم (۱۳۴۲ خ) و جعفر شریف امامی (۱۳۴۵ خ)
مدیرعامل: احسان یارشاطر
مشاوران: سید حسن تقی زاده و محمد حجازی، محمد سعیدی و ابراهیم خواجه نوری
معاونین: بهرام فره وشی، عبدالحسین زرین کوب، ایرج افشار، جعفر شعار، و عبدالله سیار
بازرس: ادوارد ژوزف (سال ۱۳۳۵)
نویسندگان و مترجمان: پرویز ناتل خانلری، فضل الله رضا، عنایت الله رضا، غلامحسین یوسفی، جعفر شعار، سعید نفیسی، محمدعلی جمال زاده، کریم کشاورز، سید جعفر شهیدی، بهاءالدین خرمشاهی، جلال الدین همایی، سید صادق گوهرین، حسین خدیو جم، محمد پروین گنابادی، مسعود رجب نیا، داریوش آشوری، حسین معصومی همدانی و….
هدف از بنیان این بنگاه این بود که از راه برگردان و چاپ کتاب های مهم جهان به زبان پارسی مردم کشور را از بهترین کارهایی که با انگیزه و اندیشه بشری در دوره های گوناگون آفریده شده برخوردار سازند تا این سبب نیرومند کردن فکر و برانگیختن خوانندگان گردد. با برگردان کتاب های ارزنده در راه گسترش و پیشرفت زبان فارسی بکوشد و آن را به کمک آثار و اندیشه های نو پربارتر کند. هم چنین از دیگر هدف های بنگاه این بود که فن برگردان و نویسندگی را پیشرفت دهد و با ترجمه مقالات در پیشبرد پژوهش های علمی سبب آشنایی مردم جهان با ایران با تاریخ و تمدن کهن ایران کوشا باشد.بنگاه برتری هدف خود را به برگردان کتاب های ادبی داد ولی بنا به شرایط ویژه، کتاب های علمی، فلسفی، اجتماعی و هم چنین کتاب های مربوط به ایران را چاپ می کرد.
رکن های اصلی سازمان بنگاه ترجمه و نشر کتاب هیئت مدیره، مدیر عامل و بازرس بود.
هیئت مدیره از پنج نفر تشکیل می شد که چهار تن آنان از سوی نایب التولیه که سمت ریاست هیئت مدیره را داشت برگزیده می شدند و اداره بنگاه را بر عهده داشت. یک نفر از اعضای هیئت مدیره از جانب نایب التولیه به سمت مدیرعامل و یک نفر از بیرون به عنوان بازرس برگزیده می شد. وظایف هیئت مدیره برآورده ساختن هدف ها و راه و روش بنگاه و تصویب بودجه، برنامه ها، و آیین نامه هایی بود که از جانب مدیرعامل نگاشته می شد.
wiki: بنگاه ترجمه و نشر کتاب