نیکلای مارکف (به روسی: Николай Марков) (زادهٔ ۱۸۸۲ میلادی در تفلیس و درگذشتهٔ ۱۹۵۷ در تهران)، معمار روس تبار مقیم ایران بود.
دبیرستان البرز: ساختمان دبیرستان البرز از نخستین کارهای او محسوب می شود.
ساختمان اداره پست ایران (تهران): این بنا در سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی با صرف هزینهٔ پانصد هزار تومان و با مساحت ۱۵ هزار متر مربع در خیابان سپه (امام خمینی فعلی) تأسیس شد. بخشی از این ساختمان که در کنار سردر باغ ملی است و قبلاً اداره گمرکات پست بوده، به موزه تبدیل شده است. از ویژگی های سبک معماریِ دورهٔ پهلوی اول که در ساختمان موزهٔ پست هم به کار رفته، ترکیبِ معماری دوران های مختلف تاریخی در ایران و غرب است.
مدرسهٔ ژاندارک
دانشسرای عالیِ واقع در میدان بهارستان: این مکان در حالِ حاضر محل دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است.
عمارت شهرداری واقع در میدان توپخانه که در دوران محمدرضا شاه تخریب شد.
کارخانه قند ورامین، نخستین کارخانه قند ایران و خاورمیانه است که در سال ۱۳۱۳ خورشیدی توسط نیکلای مارکوف، ساخته و در سال ۱۳۸۴ به بخش خصوصی واگذار شده است. این کارخانه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مدرسه جدید دارالفنون
زندان قصر
ساختمان شهرداری
خانهٔ پروفسور عدل
دبیرستان انوشیروان دادگر
مسجد فخرالدوله امین الدوله
کارخانه سیمان تهران
سفارت ایتالیا
دبیرستان امام همدان
کلیسای مریم مقدس
ساختمانِ سینگر: این بنا در چهارراهِ مخبرالدوله تهران واقع است. در ساختِ این بنا مارکف معماریِ اروپاییِ معمول را دنبال کرد و آن را به صورتِ نئوکلاسیک ساخت که منعکس کنندهٔ معماریِ کلاسیکِ قرن ۱۶ بود.
عمارت مشیرالدوله: این خانه، در انتهای بن بست پیرنیا در خیابان لاله زارنو و کمی پایین تر از چهارراه کنت واقع است و در آغازِ مشروطهٔ دوم به سفارشِ مشیرالدوله ساخته شد که در سن پترزبورگ با مارکف صمیمیت پیدا کرده بود. این ساختمان که خاطرهٔ انشای فرمان مشروطیت، تدوین قوانین جدید دادگستری و نگارش کتاب تاریخ ایران باستان و دیگر آثار مشیرالدوله پیرنیا و زندگی روزمره و مرگ و حتی مجلس ختمش در دوره رضاشاه را در خود دارد، پس از انقلاب اسلامی به عنوان بنای تاریخی به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسید و با انجام تعمیرهایی، اینک موزه موسسه ای به نام مطالعات علوم پزشکی است.
نیکلای مارکف در سال ۱۸۸۲ در خانواده ای سرشناس از افسرانِ روسیه تزاری در تفلیس زاده شد. او در سال ۱۹۱۰ از آکادمی هنرهای زیبای سن پترزبورگ فارغ التحصیل شد و سپس تا سال ۱۹۱۴ در بخشِ فارسیِ دانشکدهٔ شرق شناسیِ این دانشگاه تحصیل کرد.مارکف در جنگِ جهانی اول به عنوان داوطلب در ارتشِ روسیه در قفقاز خدمت کرد. در سال ۱۹۱۷ میلادی (۱۲۶۹ خورشیدی) آجودان فرماندهی بریگاد قزاق شد که یک واحد ویژهٔ نظامی در ایران بود که ناصرالدین شاه آن را تشکیل داده بود. در ارتشِ ایران به درجهٔ ژنرالی رسید و پس از انقلابِ اکتبر روسیه در ایران ماندگار شد. در سال ۱۹۲۱ میلادی از بریگاد قزاق خارج شد و و به حرفهٔ معماری بازگشت.نیکلای مارکف در شهرداریِ تهران استخدام شد. این معمار روسی تبار با ساختِ بیش از بیست اثر معماری در ایران و به خصوص در تهران، از پیشگامان معماری مدرن در ایران محسوب می شود.
مارکوف، معماری اسلامی و شیوه های سنتی احداث بناهای ایرانی و مصالح محلی از قبیل آجر، سنگ، کاشی و گچ را می ستود. در واقع، آجرهای خشتی که وی به کار می برد به نام آجر مارکوفی مشهور شد. شهر تهران در دههٔ اول و دوم قرنِ جاری پر از ساختمان هایی به سبک او شد، سبکی که تلفیق چهار نوع فرهنگ را به نمایش می گذاشت: مدرن، التقاطی، غربی و ایرانی. آرت دکو و جریان ها ی موازی در اروپا و آمریکا استفاده از نتایج پژوهش های باستان شناسی، به خصوص نتایج مربوط به دوران اسلامی و صفوی در طراحی بر روشِ معماریِ مارکف تأثیر گذاشتند. استفاده از فناوری محلی متأثر از کشفیات باستان شناسی در طراحیِ بناها از دیگر ویژگی های کارِ مارکف بود.
مارکف برای شهرداری تهران کار می کرد و ساختمان های بسیاری در تهران و شهرهای پیرامونی آن ساخته است.
دبیرستان البرز: ساختمان دبیرستان البرز از نخستین کارهای او محسوب می شود.
ساختمان اداره پست ایران (تهران): این بنا در سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی با صرف هزینهٔ پانصد هزار تومان و با مساحت ۱۵ هزار متر مربع در خیابان سپه (امام خمینی فعلی) تأسیس شد. بخشی از این ساختمان که در کنار سردر باغ ملی است و قبلاً اداره گمرکات پست بوده، به موزه تبدیل شده است. از ویژگی های سبک معماریِ دورهٔ پهلوی اول که در ساختمان موزهٔ پست هم به کار رفته، ترکیبِ معماری دوران های مختلف تاریخی در ایران و غرب است.
مدرسهٔ ژاندارک
دانشسرای عالیِ واقع در میدان بهارستان: این مکان در حالِ حاضر محل دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است.
عمارت شهرداری واقع در میدان توپخانه که در دوران محمدرضا شاه تخریب شد.
کارخانه قند ورامین، نخستین کارخانه قند ایران و خاورمیانه است که در سال ۱۳۱۳ خورشیدی توسط نیکلای مارکوف، ساخته و در سال ۱۳۸۴ به بخش خصوصی واگذار شده است. این کارخانه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
مدرسه جدید دارالفنون
زندان قصر
ساختمان شهرداری
خانهٔ پروفسور عدل
دبیرستان انوشیروان دادگر
مسجد فخرالدوله امین الدوله
کارخانه سیمان تهران
سفارت ایتالیا
دبیرستان امام همدان
کلیسای مریم مقدس
ساختمانِ سینگر: این بنا در چهارراهِ مخبرالدوله تهران واقع است. در ساختِ این بنا مارکف معماریِ اروپاییِ معمول را دنبال کرد و آن را به صورتِ نئوکلاسیک ساخت که منعکس کنندهٔ معماریِ کلاسیکِ قرن ۱۶ بود.
عمارت مشیرالدوله: این خانه، در انتهای بن بست پیرنیا در خیابان لاله زارنو و کمی پایین تر از چهارراه کنت واقع است و در آغازِ مشروطهٔ دوم به سفارشِ مشیرالدوله ساخته شد که در سن پترزبورگ با مارکف صمیمیت پیدا کرده بود. این ساختمان که خاطرهٔ انشای فرمان مشروطیت، تدوین قوانین جدید دادگستری و نگارش کتاب تاریخ ایران باستان و دیگر آثار مشیرالدوله پیرنیا و زندگی روزمره و مرگ و حتی مجلس ختمش در دوره رضاشاه را در خود دارد، پس از انقلاب اسلامی به عنوان بنای تاریخی به ثبت سازمان میراث فرهنگی رسید و با انجام تعمیرهایی، اینک موزه موسسه ای به نام مطالعات علوم پزشکی است.
نیکلای مارکف در سال ۱۸۸۲ در خانواده ای سرشناس از افسرانِ روسیه تزاری در تفلیس زاده شد. او در سال ۱۹۱۰ از آکادمی هنرهای زیبای سن پترزبورگ فارغ التحصیل شد و سپس تا سال ۱۹۱۴ در بخشِ فارسیِ دانشکدهٔ شرق شناسیِ این دانشگاه تحصیل کرد.مارکف در جنگِ جهانی اول به عنوان داوطلب در ارتشِ روسیه در قفقاز خدمت کرد. در سال ۱۹۱۷ میلادی (۱۲۶۹ خورشیدی) آجودان فرماندهی بریگاد قزاق شد که یک واحد ویژهٔ نظامی در ایران بود که ناصرالدین شاه آن را تشکیل داده بود. در ارتشِ ایران به درجهٔ ژنرالی رسید و پس از انقلابِ اکتبر روسیه در ایران ماندگار شد. در سال ۱۹۲۱ میلادی از بریگاد قزاق خارج شد و و به حرفهٔ معماری بازگشت.نیکلای مارکف در شهرداریِ تهران استخدام شد. این معمار روسی تبار با ساختِ بیش از بیست اثر معماری در ایران و به خصوص در تهران، از پیشگامان معماری مدرن در ایران محسوب می شود.
مارکوف، معماری اسلامی و شیوه های سنتی احداث بناهای ایرانی و مصالح محلی از قبیل آجر، سنگ، کاشی و گچ را می ستود. در واقع، آجرهای خشتی که وی به کار می برد به نام آجر مارکوفی مشهور شد. شهر تهران در دههٔ اول و دوم قرنِ جاری پر از ساختمان هایی به سبک او شد، سبکی که تلفیق چهار نوع فرهنگ را به نمایش می گذاشت: مدرن، التقاطی، غربی و ایرانی. آرت دکو و جریان ها ی موازی در اروپا و آمریکا استفاده از نتایج پژوهش های باستان شناسی، به خصوص نتایج مربوط به دوران اسلامی و صفوی در طراحی بر روشِ معماریِ مارکف تأثیر گذاشتند. استفاده از فناوری محلی متأثر از کشفیات باستان شناسی در طراحیِ بناها از دیگر ویژگی های کارِ مارکف بود.
مارکف برای شهرداری تهران کار می کرد و ساختمان های بسیاری در تهران و شهرهای پیرامونی آن ساخته است.
wiki: نیکلای مارکف