ابن عیاض ( و. سمرقند بین ۱٠۱ تا ۱٠۵ ف- مکه ۱۸۷ ه ق . ) ولادت وی در سمرقند اتفاق افتاده و از سلیمان تیمی و محمد ابن اسحاق وامام جعفر صادق علیه السلام و سفیان ثوری و چند تن دیگر حدیث شنیده است . فضیل بیشتر عمر خود را در مجاورت خانه خدا بسر برده و بیش از هشتاد سال عمر کرده و در محرم سال ۱۸۷ هجری در شهر مکه در گذشته و همانجا مدفون گردیده است . ماثورات او بیشتر در کتب صوفیه چون حلیه الاولیائ ابونعیم اصفهانی و تذکره الاولیائ شیخ عطار آمده است .
ابن عیاض از مشاهیر عرفای قرن دوم هجری است .