مترادف تندرست : سالم، صحیح المزاج، قبراق، نیکوحال، سرحال، صحت مند
متضاد تندرست : بیمار، مریض، ناتندرست
تندرست
مترادف تندرست : سالم، صحیح المزاج، قبراق، نیکوحال، سرحال، صحت مند
متضاد تندرست : بیمار، مریض، ناتندرست
فارسی به انگلیسی
healthy
fit, healthy, strong, well, wholesome
فارسی به عربی
حسنا , صحی
مترادف و متضاد
مستعد، شایسته، مناسب، مقتضی، در خور، سازگار، فراخور، تندرست
خوب، بسیار خوب، راحت، خوش، تندرست، تمام و کمال، بدون اشکال، سالم
پرعضله، قوی، تندرست
سرحال، تندرست، خوش بنیه، سالم، سلامت
سرزنده، خوش، قوی، تندرست، چاق و چله
تندرست، سالم، سلامت
قوی، تندرست، خوش بنیه، شهوت انگیز
سالم، صحیح‌المزاج، قبراق، نیکوحال، سرحال، صحت‌مند ≠ بیمار، مریض، ناتندرست
فرهنگ فارسی
کسی که بدنش سالم باشد، راضی شدن بامری، حاضرشدن
( صفت )کسی که بدنش سالم باشد سالم صحیح المزاج .
( صفت )کسی که بدنش سالم باشد سالم صحیح المزاج .
فرهنگ معین
(تَ دُ رُ ) (ص مر. ) سالم ، صحیح .
لغت نامه دهخدا
تندرست. [ ت َ دُ رُ ] ( ص مرکب ) مقابل بیمار و اطلاق آن بر دولت نیز آمده. ( آنندراج ) ( بهار عجم ). سالم و چاق و صحیح و بی مرض و بی علت و توانا و قوی. ( از ناظم الاطباء ) ( دهار ). از: تن + درست. گیلکی و نطنزی تندرست ، فریزندی و یرنی تندرس ، سنگسری تندراست ، سرخه ای تندرست ، لاسگردی تندرست ، کسی که تن سالم دارد. ( حاشیه برهان چ معین ) :
ز پیکان پولاد گشتند سست
نیامد یکی پیش او تندرست.
به دانش همی جان روشن بشست.
بکوشم همی تو شوی تندرست.
همه گنج با تاج و تخت آن ِ تست.
که بینددو چشمم ترا تندرست.
تو شادخوار و ما رهیان از تو شادخوار.
از گردش زمانه بی اندوه و بی زیان.
که تن آسان تندرست از تب.
بر کام دل مظفر و منصور کامکار.
آن مهتر کریم خصال ملک نژاد.
بمانم ترا وآنکه هم پشت تست.
از آن اژدها کین نبایست جست.
دورتر باید ز بیمار آنکه او بیمار نیست.
به کار اندرت ار نادرستیی باشد
چو تندرست بوی هیچ دل شکسته ندار.
آسوده و تندرست و شادم.
ز پیکان پولاد گشتند سست
نیامد یکی پیش او تندرست.
فردوسی.
همی بود شادان دل و تندرست به دانش همی جان روشن بشست.
فردوسی.
تو بیماری و پند داروی تست بکوشم همی تو شوی تندرست.
فردوسی.
اگر بازبینم ترا تندرست همه گنج با تاج و تخت آن ِ تست.
فردوسی.
همه بر دل اندیشه این بد نخست که بینددو چشمم ترا تندرست.
فردوسی.
جاوید باش و پشت قوی باش و تندرست تو شادخوار و ما رهیان از تو شادخوار.
فرخی.
شاه زمانه شاد و قوی باد و تندرست از گردش زمانه بی اندوه و بی زیان.
فرخی.
از کف او چنان هراسد بخل که تن آسان تندرست از تب.
فرخی.
پاینده باد خواجه و دلشاد و تندرست بر کام دل مظفر و منصور کامکار.
فرخی.
جاوید شاد باد و تن آسان و تندرست آن مهتر کریم خصال ملک نژاد.
فرخی.
نه از پشت پاکم اگر تندرست بمانم ترا وآنکه هم پشت تست.
( گرشاسبنامه ).
بی آزار بازآمدی تندرست از آن اژدها کین نبایست جست.
( گرشاسبنامه ).
دشمنان تو همه بیمار و بنده تندرست دورتر باید ز بیمار آنکه او بیمار نیست.
ناصرخسرو.
چون این نیت بکرد عطسه بزد و درساعت آن علت از وی زایل شد و تندرست گشت. ( قصص الانبیاء ص 185 ). بهیچ حال هوای گرم هیچ تندرست را سود ندارد. ( ذخیره خوارزمشاهی ). و آن زن که شیر او دهد... شیر او پاک و پسندیده باد و زن تندرست. ( ذخیره خوارزمشاهی ). شراب... خورنده شراب را بیماری کم کند و اغلب تندرست باشد. ( نوروزنامه ). به کار اندرت ار نادرستیی باشد
چو تندرست بوی هیچ دل شکسته ندار.
ادیب صابر.
تا هست ز هستی تو یادم آسوده و تندرست و شادم.
نظامی.
تندرست . [ ت َ دُ رُ ] (ص مرکب ) مقابل بیمار و اطلاق آن بر دولت نیز آمده . (آنندراج ) (بهار عجم ). سالم و چاق و صحیح و بی مرض و بی علت و توانا و قوی . (از ناظم الاطباء) (دهار). از: تن + درست . گیلکی و نطنزی تندرست ، فریزندی و یرنی تندرس ، سنگسری تندراست ، سرخه ای تندرست ، لاسگردی تندرست ، کسی که تن سالم دارد. (حاشیه ٔ برهان چ معین ) :
ز پیکان پولاد گشتند سست
نیامد یکی پیش او تندرست .
همی بود شادان دل و تندرست
به دانش همی جان روشن بشست .
تو بیماری و پند داروی تست
بکوشم همی تو شوی تندرست .
اگر بازبینم ترا تندرست
همه گنج با تاج و تخت آن ِ تست .
همه بر دل اندیشه این بد نخست
که بینددو چشمم ترا تندرست .
جاوید باش و پشت قوی باش و تندرست
تو شادخوار و ما رهیان از تو شادخوار.
شاه زمانه شاد و قوی باد و تندرست
از گردش زمانه بی اندوه و بی زیان .
از کف او چنان هراسد بخل
که تن آسان تندرست از تب .
پاینده باد خواجه و دلشاد و تندرست
بر کام دل مظفر و منصور کامکار.
جاوید شاد باد و تن آسان و تندرست
آن مهتر کریم خصال ملک نژاد.
نه از پشت پاکم اگر تندرست
بمانم ترا وآنکه هم پشت تست .
بی آزار بازآمدی تندرست
از آن اژدها کین نبایست جست .
دشمنان تو همه بیمار و بنده تندرست
دورتر باید ز بیمار آنکه او بیمار نیست .
چون این نیت بکرد عطسه بزد و درساعت آن علت از وی زایل شد و تندرست گشت . (قصص الانبیاء ص 185). بهیچ حال هوای گرم هیچ تندرست را سود ندارد. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). و آن زن که شیر او دهد... شیر او پاک و پسندیده باد و زن تندرست . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). شراب ... خورنده ٔ شراب را بیماری کم کند و اغلب تندرست باشد. (نوروزنامه ).
به کار اندرت ار نادرستیی باشد
چو تندرست بوی هیچ دل شکسته ندار.
تا هست ز هستی تو یادم
آسوده و تندرست و شادم .
درویشی پیری جوانان است و بیماری تندرستان . (مرزبان نامه ).
مگو تندرست است رنجوردار
که می پیچد از غصه رنجوروار.
منغص بود عیش آن تندرست
که باشد به پهلوی بیمار سست .
تندرستان را نباشد دردریش
جز به همدردی نگویم درد خویش
گفتن از زنبور بی حاصل بود
با کسی در عمر خود ناخورده نیش .
بس که در خاک تندرستان را
دفن کردیم و، زخم خورده نمرد.
چنان سوزم که خامانم نبینند
نداند تندرست احوال محموم .
|| در غیر آدمی و جانوران بمعنی خوش و نزه و پاک و آرام و عاری ازفساد و آلودگی و درست و صحیح و بکام و بی آشوب و پرهیز و دارای استحکام و دوام : پس هارون را آن بیماری به گرگان زیادت شد. او را گفتند از این هواها، هوای قومس تندرست تر است . هارون از گرگان برفت . (ترجمه ٔ طبری بلعمی ). بم ، شهری است با هوای تندرست . (حدود العالم ).
سخن در تندرستی تندرست است
که در سستی همه تدبیر سست است .
به شکرانه ٔ دولت تندرست
برآن پشته بنیادی افکند چست .
حکمای وقت و وزرای مملکت را جمع کرد و گفت : موضعی اختیار باید کرد تندرست تر و خوشگوارتر به آب از بغداد و بنایی جهت نقل بدان موضع ترتیب داد. (از ترجمه ٔ محاسن اصفهان ).
- ناتندرست ؛ بیمار. دردمند. مریض :
رسیده به لب جان ناتندرست
همی چاره ٔ تندرستان بجست .
- || زشت . بد. خطا. نادرست :
چنین گفت یک روز کز مرد سست
نیاید مگر کار ناتندرست .
رجوع به تندرستی شود.
ز پیکان پولاد گشتند سست
نیامد یکی پیش او تندرست .
فردوسی .
همی بود شادان دل و تندرست
به دانش همی جان روشن بشست .
فردوسی .
تو بیماری و پند داروی تست
بکوشم همی تو شوی تندرست .
فردوسی .
اگر بازبینم ترا تندرست
همه گنج با تاج و تخت آن ِ تست .
فردوسی .
همه بر دل اندیشه این بد نخست
که بینددو چشمم ترا تندرست .
فردوسی .
جاوید باش و پشت قوی باش و تندرست
تو شادخوار و ما رهیان از تو شادخوار.
فرخی .
شاه زمانه شاد و قوی باد و تندرست
از گردش زمانه بی اندوه و بی زیان .
فرخی .
از کف او چنان هراسد بخل
که تن آسان تندرست از تب .
فرخی .
پاینده باد خواجه و دلشاد و تندرست
بر کام دل مظفر و منصور کامکار.
فرخی .
جاوید شاد باد و تن آسان و تندرست
آن مهتر کریم خصال ملک نژاد.
فرخی .
نه از پشت پاکم اگر تندرست
بمانم ترا وآنکه هم پشت تست .
(گرشاسبنامه ).
بی آزار بازآمدی تندرست
از آن اژدها کین نبایست جست .
(گرشاسبنامه ).
دشمنان تو همه بیمار و بنده تندرست
دورتر باید ز بیمار آنکه او بیمار نیست .
ناصرخسرو.
چون این نیت بکرد عطسه بزد و درساعت آن علت از وی زایل شد و تندرست گشت . (قصص الانبیاء ص 185). بهیچ حال هوای گرم هیچ تندرست را سود ندارد. (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). و آن زن که شیر او دهد... شیر او پاک و پسندیده باد و زن تندرست . (ذخیره ٔ خوارزمشاهی ). شراب ... خورنده ٔ شراب را بیماری کم کند و اغلب تندرست باشد. (نوروزنامه ).
به کار اندرت ار نادرستیی باشد
چو تندرست بوی هیچ دل شکسته ندار.
ادیب صابر.
تا هست ز هستی تو یادم
آسوده و تندرست و شادم .
نظامی .
درویشی پیری جوانان است و بیماری تندرستان . (مرزبان نامه ).
مگو تندرست است رنجوردار
که می پیچد از غصه رنجوروار.
سعدی (بوستان ).
منغص بود عیش آن تندرست
که باشد به پهلوی بیمار سست .
سعدی (بوستان ).
تندرستان را نباشد دردریش
جز به همدردی نگویم درد خویش
گفتن از زنبور بی حاصل بود
با کسی در عمر خود ناخورده نیش .
سعدی (گلستان ).
بس که در خاک تندرستان را
دفن کردیم و، زخم خورده نمرد.
سعدی (گلستان ).
چنان سوزم که خامانم نبینند
نداند تندرست احوال محموم .
سعدی .
|| در غیر آدمی و جانوران بمعنی خوش و نزه و پاک و آرام و عاری ازفساد و آلودگی و درست و صحیح و بکام و بی آشوب و پرهیز و دارای استحکام و دوام : پس هارون را آن بیماری به گرگان زیادت شد. او را گفتند از این هواها، هوای قومس تندرست تر است . هارون از گرگان برفت . (ترجمه ٔ طبری بلعمی ). بم ، شهری است با هوای تندرست . (حدود العالم ).
سخن در تندرستی تندرست است
که در سستی همه تدبیر سست است .
نظامی .
به شکرانه ٔ دولت تندرست
برآن پشته بنیادی افکند چست .
نظامی .
حکمای وقت و وزرای مملکت را جمع کرد و گفت : موضعی اختیار باید کرد تندرست تر و خوشگوارتر به آب از بغداد و بنایی جهت نقل بدان موضع ترتیب داد. (از ترجمه ٔ محاسن اصفهان ).
- ناتندرست ؛ بیمار. دردمند. مریض :
رسیده به لب جان ناتندرست
همی چاره ٔ تندرستان بجست .
فردوسی .
- || زشت . بد. خطا. نادرست :
چنین گفت یک روز کز مرد سست
نیاید مگر کار ناتندرست .
فردوسی .
رجوع به تندرستی شود.
فرهنگ عمید
دارای بدن سالم و فاقد بیماری و ناخوشی.
واژه نامه بختیاریکا
دِرِست؛ دل درست
به مجاز؛ جُر؛ دم دزه؛ به دزِّه؛ به دم ( به دماق )
به مجاز؛ جُر؛ دم دزه؛ به دزِّه؛ به دم ( به دماق )
جدول کلمات
درواخ
پیشنهاد کاربران
دلپذیر. بم شهری است با هوایی تندرست ( حدودالعالم ص 128 )
سالم، صحیح المزاج، قبراق، نیکوحال، سرحال، صحت مند
سالم. حال خوب داشتن
صحت مند. [ ص ِح ْ ح َ م َ] ( ص مرکب ) صحیح المزاج. تندرست. رجوع به صحت شود.
کلمات دیگر: