کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سازمان ناسودبر فرهنگی و هنری است که برای پر کردن خلاء آثار و محصولات فرهنگی برای کودکان و نوجوانان، در دی ماه ۱۳۴۴ به ریاست فرح پهلوی و مدیریت لیلی امیرارجمند فعالیت خود را آغاز کرد.
بنیاد مراکز عرضه کتاب و آموزش های فرهنگی و هنری ویژه کودکان و نوجوانان در نقاط مختلف کشور
گسترش و تکمیل کتابخانه های عمومی ثابت و سیار
همکاری با سازمان ها برای ایجاد بخش های ویژه کودکان و نوجوانان
تهیه و چاپ محصولات دیداری و شنیداری
فراهم آوردن وسایل و کلاس های آموزشی
تولید، خرید، پخش، نمایش و فروش فیلم های سینمایی و تئاتر مخصوص کودکان و نوجوانان
گشایش کتابخانه های سیار و پستی برای عرضه کتاب مناسب به کودکان و نوجوانان در روستاها و منطقه های محروم و همکاری. با سازمان هایی که خدمات مشابهی ارائه می کنند
کمک به توسعه و ترویج ادبیات و هنر کودکان و نوجوانان از طریق تشویق نویسندگان و طراحان، هنرمندان، ناشران، و همکاری با آنها
همکاری با همه سازمان های ایرانی و غیرایرانی که هدف های آن ها با اهداف کانون مشابه است
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای گسترده ترین شبکهٔ کتابخانه های کودکان و نوجوانان و نیز از برجسته ترین تولیدکنندگان و ناشران کتاب های این کودکان و نوجوانان در ایران به شمار می رود. کانون همچنین تهیه کنندهٔ فیلمها و سایر فراورده های فرهنگی برای کودکان و نوجوانان است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به عنوان شرکت دولتی و وابسته به وزارت آموزش و پرورش ایران به فعالیت خود ادامه می دهد.
کانون، امروزه بیش از ۱۰۰۰ مرکز فرهنگی ثابت، سیار شهری، سیار روستائی و پستی در سراسر ایران و با ارایه فعالیت های فرهنگی، هنری با مخاطبان کودک و نوجوان خود ارتباطی چهره به چهره و نزدیک برقرار می کند. انتشار ۱۴۰ عنوان کتاب با شمارگانی بیش از ۳ میلیون در سال، تولید هزاران دقیقه فیلم های کوتاه، بلند، زنده، مستند و پویانمایی، تولید ده ها عنوان نوار موسیقی، نمایش عروسکی، سرگرمی های سازنده، اسباب بازی و نرم افزارهای آموزشی رایانه ای از آن جمله به شمار می روند.کانون زبان ایران نیز پس از انقلاب به عنوان یکی از زیر مجموعه های کانون مشغول به فعالیت است که با داشتن شعبه های زیادی در سراسر کشور کار آموزش زبان های فارسی، انگلیسی، آلمانی، فرانسوی، اسپانیایی ، زبان روسی و عربی را بر عهده دارد.
ایجاد کانون به دنبال چاره اندیشی برای پرکردن هنگام فراغت گروه نوجوانان ایران و فراهم آوردن آموزش و سرگرمی برای آن ها بود. هم چنین در راستای فراگیر کردن فرهنگ کتاب خوانی بین کودکان و نوجوانان و با حمایت شرکت ملی نفت ایران و وزارت آموزش و پروش راه اندازی شد.

این کانون با هدف ایجاد امکانات لازم جهت رشد و پرورش فکری و ذوقی کودکان و نوجوانان در ۱۳۴۴ش تأسیس شد. لیلی جهان آرا (امیرارجمند)، که در رشتۀ کتابداری درس خوانده بود و از سال ها پیش با فرح دیبا هم کلاس بود، مجوز تأسیس کتابخانه ای در ابتدای خیابان بهار را گرفت، و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را تأسیس کرد. در ۱۳۴۵ش به کوشش هژیر داریوش اولین جشنوارۀ بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان در ایران برگزار شد. در ۱۳۴۸ پس از چهارمین دورۀ جشنواره ـ که بدون حضور فیلمی از ایران برگزار شد ـ عباس کیارستمی، به دعوت فیروز شیروانلو، به کانون رفت تا بخش امور سینمایی کانون را سازماندهی و فعال کند. مسئولان کانون هم زمان انتشار کتاب های کودکان و نوجوانان و نوارهای شعر و موسیقی را گسترش دادند و به تدریج کتابخانه ها و مراکزی در سراسر کشور برای گروه های سنی مختلف تا ۱۸سالگی تأسیس کردند، که شامل کلاس های آموزش فیلم سازی، نقاشی، موسیقی و تئاتر بود. هنرمندان زیادی برای تألیف کتاب، طراحی جلد، تصویر سازی کتاب، شعرخوانی برای صفحه و نوار، ساختن فیلم های کوتاه زنده و انیمیشن و برگزاری جشنوارۀ فیلم به کانون دعوت شدند. تا ۱۳۵۷ مجموعۀ فیلم های زنده و انیمیشن کانون ۱۱۵ فیلم بود، که بسیاری از آن ها جوایز مهم و ارزنده ای از جشنواره های داخلی و خارجی دریافت کردند. از ۱۳۵۷ به بعد تولید فیلم های سینمایی افزایش یافت، در این سال ها به جای جشنوارۀ بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان جشنوارۀ دوسالانۀ پویانمایی برگزار شد. هم اکنون کانون از طریق بیش از ۵۰۰ مرکز فرهنگی ثابت، سیار شهری، سیار روستایی و پستی در سراسر ایران و با ارائه فعالیت های فرهنگی، هنری با مخاطبین کودک و نوجوان ارتباط برقرار می کند. قصه گویی، شعرخوانی، نمایش عروسکی، پخش فیلم، تهیه روزنامه دیواری، کتابخوانی، نقاشی، سفالگری، تکه چسبانی و گفت وگوهای آزاد از برنامه های کانون می باشد. انتشار کتاب، تولید فیلم های کوتاه، بلند، زنده، مستند و پویانمایی، نوار و سی دی های موسیقی، سرگرمی های سازنده و اسباب بازی و نرم افزارهای آموزشی رایانه ای ازجمله فعالیت های کانون است. در کانون زبان ایران که از زیرمجموعه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است، با ۴۲ شعبه در سراسر کشور، زبان های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و عربی آموزش داده می شود. برگزاری جشنواره های «یک هفته با کانون» از دیگر فعالیت های کانون در طول سال است. تولیدات فرهنگی و هنری کانون در رقابت های هنری جهان جوایز متعددی دریافت کرده است، برای نمونه فیلم «بچه های آسمان» به عنوان یکی از کاندیدهای اسکار فیلم خارجی برگزیده شد.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در دی ماه ۱۳۴۴ به عنوان سازمان ناسودبر فرهنگی و هنری، به ریاست عالیه فرح پهلوی و مدیریت لیلی امیرارجمند بنیان نهاده شد.
• «ما در کانون می کوشیدیم به همه اشخاصی که درآنجا کار می کردند فرصتی بدهیم که در رشته خودشان شکوفا بشوند. آنهایی هم که صاحب تفکر و ایدئولوژی سیاسی خاصی بودند، فکر می کنم به محض ورود به محیط کانون، آن را پشت سر می گذاشتند. در آن زمان کانون برای کسانی که در بیرون احساس محرومیت یا سرخوردگی داشتند، حکم نوعی بهشت داشت. من فکر نمی کنم هیچ کس حاضر باشد عمداً این بهشت را ازبین ببرد. هنوزهم فکر می کنم «کانونی ها» کانون را دوست داشتند. حتی دردوران تنش های پیش از انقلاب هم که چند تن از کارکنان درجه دوم کارگزینی یا راننده اتوبوس عکس العمل هایی نشان می دادند، از استعدادهای اصلی کانون هرگز جز احترام چیزی ندیدم.» -> لیلی امیرارجمند