سید محمد بهشتی

سید محمد حسینی بهشتی (زادهٔ ۲ آبان ۱۳۰۷ در محلهٔ لُنبان اصفهان — درگذشتهٔ ۷ تیر۱۳۶۰ در تهران) مشهور به شهید بهشتی، سیاست مدار و فقیه ایرانی و دومین رئیس دیوان عالی کشور پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، نخستین دبیرکل حزب جمهوری اسلامی و نایب رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی بود. گاهی از وی به عنوان نظریه پرداز ولایت فقیه نام برده می شد او از جمله افراد نزدیک به روح الله خمینی و از هواداران تشکیل حکومت اسلامی در ایران بوده و نقش بسیار مهمی در استقرار جمهوری اسلامی در ایران داشته است.
آموزش مواضع
از حزب چه می دانیم
اقتصاد اسلامی
اهمیت شیوهٔ تعاون
بانکداری و قوانین مالی اسلام
باید و نبایدها
بررسی و تحلیلی از جهاد، عدالت، لیبرالیسم، امامت
بهداشت و تنظیم خانواده
پنج گفتار
التوحید فی القرآن
توکل از دیدگاه قرآن
حج در قرآن
حق و باطل
خدا از دیدگاه قرآن
دکتر شریعتی، جستجوگری در مسیر شدن
ربا در اسلام
رسالت دانشگاه و دانشجو
روش برداشت از قرآن
سرود یکتاپرستی
سلسله درسهای اسلامی - مسئله مالکیت
سلسله درسهای اسلامی - شناخت
شناخت از دیدگاه فطرت
شناخت از دیدگاه قرآن
طرح لایحهٔ قصاص
مبارزهٔ پیروز
مبانی نظری قانونی اساسی
محیط پیدایش اسلام
مکتب و تخصص
نقش آزادی در تربیت کودکان
نقش تشکیلات در پیشبرد انقلاب اسلامی ایران
نماز چیست؟
وظائف انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا در برابر جوانان مسلمان
ویژگی های انقلاب اسلامی ایران
پدرش، سید فضل الله، مردی روحانی و از مدرسین حوزه علمیه اصفهان بود و گاهی برای برپایی نماز جماعت به روستاهای پیرامون می رفت. محمد بهشتی در هفتم تیر ۱۳۶۰ و در پی انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی جان باخت.
در چهار سالگی به مکتب رفت. سپس به دبستان دولتی ثروت که بعدها ۱۵ بهمن نامیده شد وارد شد. در امتحان ورودی دبستان در کلاس ششم پذیرفته شد ولی به این علت که سن کمی داشت در کلاس چهارم نشست. در آزمون های پایان دورهٔ دبستان در شهر دوم شد و به دبیرستان سعدی رفت. پس از شهریور ۱۳۲۰، در سال دوم دبیرستان، همکاری اش با شاگردان مدرسه های دینی بیشتر شد و به طلبه شدن علاقه پیدا کرد. سرانجام در سال ۱۳۲۱ و در سن چهارده سالگی دبیرستان را رها کرد و به مدرسه صدر بازار رفت.
فرزند او سید علیرضا حسینی بهشتی، عضو هیئت علمی دانشکدهٔ علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، دبیرکل جمعیت توحید و تعاون و از بازداشت شدگان ناآرامی های انتخابات ریاست جمهوری دهم است.سید محمدرضا حسینی بهشتی دیگر فرزند او، استادیار فلسفه دانشگاه تهران و مدیر گروه فلسفه فرهنگستان هنر است.ملوک السادات حسینی بهشتی، فرزند ارشد او، دارای دکترای زبان شناسی همگانی از دانشگاه تهران، استادیار پژوهشی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و رئیس پژوهشکده مدیریت دانش این پژوهشگاه است.

سید محمد بهشتی (۱۳۰۷ /۱۹۲۸م — ۱۳۶۰ /۱۹۸۱)، قاضی، فقیه و عالِم شیعی، نویسندهٔ ایرانی.
• «جوری رفتار کنید که ما این پایه نورانی حکومت برای خدمت (نه در راه ارضای هوس قدرت) را به عنوان یک اصل جاودانه و شعار مقدس جاودانه در جمهوری اسلامی نگهدار و نگهبان باشیم.»• «از پلکان حرام نمی شود به بامِ سعادتِ حلال رسید.»• «روزه داری برای آن است که انسان در مقابل خواسته های نفسانی اراده ای نیرومند پیدا کند. روزه ای که انسان از افطار تا سحر بخورد، صبح هم بخوابد تا غروب، هیچ ثمری برای انسان دربر ندارد. این آدم، همان آدم ضعیفی است که قبل از ماه رمضان بود. یعنی در برابر خشم و غضبش، در برابر خودخواهی هایش، در برابر هوس هایش، قدرت اراده ندارد و نمی تواند با پایداری متکّی به ایمان و پایداری ناشی از برنامه سازنده مکتب رمضان به منظور تقویت اراده، بهره ای د اشته باشد. .»• «رقابت دو جنبه دارد: یکی جنبه منفی و تخریبی و دیگر جنبه مثبت. رقابتی که جنبه تخریبی داشته باشد از نظر اسلام مردود است، چون در حقیقت یک نوع حسد و رشک است... ولی رقابتی که جنبه مثبت داشته باشد نوعی مسابقه است.»• «من محمد حسینی بهشتی هستم، که گاه به اشتباه محمد حسین بهشتی می نویسند. نام اولم محمّد و نام خانوادگی ترکیبی است از حسینی بهشتی. در دوم آبان ۱۳۰۷ در شهر اصفهان در محله لومبان متولد شدم، منطقه زندگی ما یک منطقه قدیمی است، از مناطق بسیار قدیمی شهر است...»• «انقلاب اسلامی ما تا وقتی که تمام افراد قرار گرفته در شبکهٔ حکومت، عاشقان خدمت بی منت به مردم نشوند، به مرحلهٔ مطلوبش در بافت و ساخت حکومت نرسیده است. در این شهر نیشابور، در شهری که وارث افتخارات گوناگون و وارث رنج های گوناگون در تاریخ سده های اسلامی است، مردم هشیار و بیدار شهر باید مواظب باشند همهٔ کسانی که به شکلی در کار ادارهٔ امور مردم مسئولیت و وظیفه ای بر عهده دارند تا چه اندازه در درونشان این انقلاب اخلاقی و روحی تحقق پیدا کرده...سخنرانی در مسجد جامع نیشابور، تاریخ هفتم دی ماه ۱۳۵۹• «اگر به سوی کعبه به نماز بایستیم درحالی که دل هایمان، جان هایمان، زندگی هایمان، مصلحت هایمان و سرنوشت هایمان از هم جدا باشد، آیا باز هم چنین قبله واحدی می تواند شعار اسلام باشد؟ هرگز»• «همسر من و دخترم با روسری و مانتو و جوراب بیرون می روند و به نظر من این حجاب اسلامی است. نه فقط همسر من، همچنین همسر مرحوم آقای محققی و دختر ایشان هم چنین حجابی داشتند. اگر این حجاب غیراسلامی بود، در طول این سال های متمادی، از زمان مرحوم آقای بروجردی تا امروز، باید حداقل آقایان مراجع برای ما نوشته باشند که آقا این چه مسلمانی ای است، به ایران برگردید؛ بنابراین پاسخ سؤال این است که هم حجاب با چادر، حجاب اسلامی است و هم حجاب با روسری.»• «ما ضدچادر نیستیم، اما پوشاندن مو و گردن و پوشیدن مانتویی که خیلی تنگ و چسبان نباشد هم حجاب اسلامی است، البته لازم نیست خیلی هم گشاد و اُمل ‏مآب باشد، مانتویی معمولی و عادی و جوراب هایی که پا از زیر آن نمایان نباشد، به اضافه اینکه سعی شود صورت بدون آرایش باشد.»• «اینکه می گویم سعی شود، چون معمولاً خانم ها آرایش می کنند و بقایای آرایش ممکن است بماند، وقتی هم صورت شان را می شویند، دیگر لازم نیست خیلی خودشان را اذیت کنند که پوست صورت یا پوست لب ها را به کلی پاک کنند. فرق است بین خانمی که در خانه برای شوهرش یا برای جلسه خانم ها آرایش کرده، صورتش را هم شسته است و حالا بیرون می آید و بقیه آثار آن آرایش هست و خانمی که صبح یک ساعت با خودش ور می رود تا به خیابان برود. این دو خیلی با هم تفاوت دارند. این دومی تَبَرّج الجاهلیه (۲۲) و آن اولی، الاّ ماظَهَر مِنها (۲۳) است. امیدوارم که این پاسخ برای این سؤال، کافی باشد.»• «به آمریکا بگویید عصبانی باش و از عصبانیت خود بمیر. ملت ما همین است که می بینی و می شناسی و به آنها باید گفت که هنوز این ملت، ابعاد فراوانِ ناشناخته دارد که خبر نداری.»مرداد ماه ۱۳۵۹ پیش از خنثی شدن کودتای نقاب (معروف به نوژه) در جمع ارتشیان آذرشهر استان آذربایجان شرقی• «آقای بهشتی اول قرار بود بیاید مسجد امیر، خیابان کارگر ولی بعضی‎ها علیه او تبلیغات کردند و گفتند وهابی است و سنی است و امثال اینها لذا اصلاً تهران امام جماعت نشد .» -> سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
• «بهشتی واقعاً مظلوم بود، قبل از انقلاب آقا موسی صدر آمده بود تهران، در میدان امام حسین کسی ایشان و برادرش حاج آقا رضا را دعوت کرده بود، من را هم دعوت کرده بود، ما رفتیم ناهار خوردیم و بعد رفتیم خانه آقا رضا صدر. آنجا آقاموسی صدرگفت: این چه بلایی است سر بهشتی آورده اند؟ آ آقا موسی از تهمت هایی که به بهشتی می زدند ناراحت بود. اما بهشتی خودش هرگز جواب نمی داد.» -> سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
• «در رأس قضاء کشور، یک شخصیت فاضل، روشنفکر، آگاه، مدیر، باتدبیر و از عمق جان معتقد به احکام و قضای اسلام قرار داشت. این چیزی بود که بسیاری از مخالفتها را علیه شهید بهشتی و قوّه قضاییّه در آن روز سازماندهی می کرد. امام فرمودند شهید بهشتی مظلوم بود. ما هم یادمان هست که او چقدر مظلوم بود؛ اما این مظلومیت از سوی چه کسانی بر او تحمیل می شد؟ از جمله کسانی که باید پاسخ مظلومیت این شهید عزیز را بدهند، اینهایی هستند که حاضر نبودند قضای اسلامی را در جامعه ایران اسلامی تحمّل کنند. اینها مایل بودند که قضاوت کشور، همچنان با الگوهای ناقص، نارسا، کاملاً کهنه شده و منسوخِ غربی ادامه پیدا کند؛ آن هم با همان فسادهایی که قبل از انقلاب چنان در دستگاه قضاء رسوخ کرده بود که شبیه آن را در کمتر جایی می شد پیدا کرد. این که بنای قضای اسلامی به دست یک معمار توانا و شجاع و بااراده، آن هم درست بر پایه های اسلامی تشکیل و بنیانگذاری شود، برای آنها غیرقابل تحمّل بود. می خواستند مسؤولان قضای اسلامی را با هو و جنجال و تهمت زدن از میدان خارج کنند. کسانی که آن زمانها را به یاد دارند، جزئیات را می دانند.» -> سید علی خامنه ای
• «شهادت شخصیتهایی مثل شهید بهشتی، صداقت و حقانیت انقلاب و طرفدارانش را نشان می دهد.» -> سید علی خامنه ای
• «این دولت همچنین خط فکری و سیاسی خود را که اعتدال می داند، شهید بهشتی را به عنوان اسوه و نمونه اعتدال می شناسد و راه او را خواهد طی کرد...» -> حسن روحانی
• «شهید بهشتی شخصیتی بود که به عنوان شاگرد حضرت امام (ره) ضمن اینکه قبل از انقلاب در مسیر تحرک برای انقلاب اسلامی گام برمی داشت، تدبیرگر و مدبری بود که به فکر ساختار آینده و همچنین مسئولین و کارگزاران آینده بود... مدارسی که در قم در حوزه علمیه و چه در بخش دبیرستان تأسیس کرد، تلاشی در همین مسیر بود و همواره در برابر ناملایمات و اتهامات با صبر و حوصله و تدبیر رفتار می کرد و شخصیتی بود که به واقع فراجناحی بود و عمل می کرد...» -> حسن روحانی
• «گرچه بهشتی مؤسس یک حزب بود اما در درون آن حزب هم دو تفکری که در نهایت منجر به اصولگرایی و اصلاح طلبی شد، تحمل می کرد و فراجناحی رفتار می کرد و حتی برای افرادی که کمی با نظام فاصله داشتند راه را برای حضور و بیان دیدگاه ها و نقد آنها آماده می کرد ... دولت یازدهم فراجناحی بودن و اعتدال را به عنوان درسی که از شهید بهشتی آموخته، می داند و به آن پایبند خواهد بود.» -> حسن روحانی