عطار نیشابوری

عطار نیشابوری، (۵۴۰–۶۱۸ ق) برابر با (۱۱۴۲–۱۲۲۰ میلادی) شاعر و صوفی سدهٔ هفتم.
• چون از قرآن و حدیث گذشتی هیچ سخنی برتر از سخنان مشایخ طریقت نیست...• «اگر این را نیز بدانی زیان ندارد، بلکه انصاف آن است که چون پادشاهِ دنیا و آخرت محمد را می دانی، وزراء او را به جای خود می باید شناخت و صحابه را به جای خود و فرزندان او را به جای خود می باید شناخت تا سنی پاک باشی و با هیچ کس از پیوستگان پادشاهت کار نَبُود.»تذکرة الأولیاء، ذکر جعفر صادق• «عجب دارم از آن قوم که ایشان خیال بندند که اهل سنّت و جماعت را با اهل بیت چیزی در راه است، که اهل سنت و جماعت، اهل بیت را باید گفت به حقیقت، و من آن نمی دانم که کسی در خیال باطل مانده است، آن می دانم که هر که به محمد ایمان دارد و به فرزندانش ندارد، به محمد ایمان ندارد، تا به حدی که شافعی در دوستی اهل بیت تا به حدی بوده است که به رفضش نسبت کردند و محبوسش کردند.»تذکرة الأولیاء، ذکر جعفر صادق• از مقدمهٔ تذکرة الأولیاء• «آب در جوی من است این جا مدام// من به خشکی کی توانم یافت کام» -> منطق الطیر - حکایت بط
• «آفرین، جان آفرین پاک را// آن که جان بخشید و ایمان، خاک را» -> منطق الطیر - بیت اول
• «آن پر اکنون در نگارستان چین ست// «اُطلُبُواالعِلمَ وَلَو بالصِین» از این ست» -> منطق الطیر - حکایت سیمرغ
• «از رشک تو کاغذین کنم پیراهن//تا سایه تو نگرددت پیرامن» -> مختارنامه/ ص. ۲۰۷
• «اگر از خویش می جویی خبر نو// بمیر از خود مکن در خود نظر تو» -> الاهی نامه/ ص. ۱۸۵
• «باز در دین چون خر لنگ آید او// دست زیر سنگ، بی سنگ آید او» -> منطق الطیر - الحکایة والتمثیل
• «با نمد آن جا مرو ای حق شناس// با خداوند جهان آخر پلاس؟» -> مصیبت نامه/ ص. ۳۱۳
• «بمیر از خویش تا یابی رهایی// که با مرده نگیرند آشنایی» -> اسرارنامه/ ص. ۹۰
• «بی تو بر جانم جهان بفروختم// کیسه بین کز عشق تو بردوختم» -> منطق الطیر - الحکایة والتمثیل
• «چنین بادی ت در راه و تو چون مور// به مویی می شوی بر مه، زهی کور» -> اسرارنامه/ ص. ۱۱۲
• «چون ندارم هیچ آبی برجگر// پس چگونه چشم تر دارم ز تو؟» -> دیوان/ ص. ۵۵۵
• «چه سازم، چون کنم چون کارم افتاد// خرم در گل بخفت و بارم افتاد» -> اسرارنامه/ ص. ۱۷۶
• «در خرابات خراب عشق تو// یک حریف آب دندان کس ندید» -> دیوان/ ص. ۳۰۶
• «در خرابی جای می سازم به رنج// زان که باشد در خرابی جای گنج» -> منطق الطیر - حکایت کوف
• «در شکم نان بر جگر آبی نداشت// در همه عالم خور و خوابی نداشت» -> مصیبت نامه/ ص. ۲۵۳
• «سزد که پیرهن کاغذین کند عطار// که شد ز نفس بدآموز پیرهن کفنم» -> دیوان/ ص. ۴۶۳
• «شد غناءالقلب جان افزای من// شد قناعت «کنز لایفنا» ی من// هر توانگر کاین چنین گنجیش هست// کی شود در منت هر سفله پست؟» -> منطق الطیر - الحکایة والتمثیل
• «عاشق آشفته فرمان کی برد؟// درد درمان سوز درمان کی برد؟» -> منطق الطیر - شیخ صنعان
• «کار آمد حصهٔ مردان مرد// حصهٔ ما گفت آمد، اینت درد!» -> منطق الطیر - الحکایة والتمثیل
• «کرده ام هرلحظه غسلی بر صواب// پس سجاده باز افکنده برآب» -> منطق الطیر - حکایت بط
• «گر بر جگرم آب نمانده ست، عجب نیست// کاتش ز رخت هر نفس اندر جگر افتاد» -> دیوان/ ص. ۱۲۷
• «گرچه بودی مرغ زیرک، از کمال// بانگ مرغی کردت آخر در جوال» -> منطق الطیر - الحکایة والتمثیل
• «گر سخن از نیکویی چون زر بود// آن سخن ناگفته نیکوتر بود» -> منطق الطیر - الحکایة والتمثیل
• «گر هر دو جهان کرامت ما گیرد// گو گیر که در جوال می نتوان شد» -> مختارنامه/ ۱۷۳
• «موی می بشکافت مرد معنوی// در کرامات و مقامات قوی» -> منطق الطیر - الحکایة والتمثیل
• «ندارم در جگر آبی که باشد// نه در دیده شبی خوابی که باشد» -> الاهی نامه/ ص. ۲۹۸
• «نهادی برهم و برهم نماندت// حسابی برگرفتی وا نخواندت» -> اسرارنامه/ ص. ۸۸
• «ور نخواهی کرد این جا اقتدا// خیز رو، اینک عصا اینک ردا» -> منطق الطیر - شیخ صنعان
• «هرچه را بنیاد بر آبی بود// گرهمه آتش بود، خوابی بود// کس ندیده ست آب هرگز پایدار// کی بود برآب بنیاد استوار؟» -> منطق الطیر - الحکایه والتمثیل
• «هم ز دنیا هم ز عقبی درگذر// پس کلاه از سر بگیر و درنگر» -> منطق الطیر - آغاز کتاب
• «اگر چه شعر در حد کمال است// چو نیکو بنگری حیض الرجال است»• «بر جگر آبم نماند از دلنواز// همچو ماهی مانده ام بر خشک باز»• «شعر و شرع و عرش از هم خاستند// این دو عالم زین سه حرف آراستند»• «عشق را بنیاد بر ناکامی است// هر که زین می سرکشد از خامی است»• «مگو از هیچ نوعی پیش زن راز// که زن رازت بگوید جمله سرباز»• «وصالی بی فراقی قسم کس نیست// که گل بی خار و شکر بی مگس نیست»• «ذره گشت و آفتاب انبار کرد// خرمن از صد رومی و عطار کرد» -> اقبال لاهوری
• «شعر عطار، آن گونه که خودش آن را درک می کند شعر درد، شعر جنون، و شعر بی خودی است. چیزی است که به قول خودش عقل با آن بیگانگی دارد و با این حال شعر حکمت است- حکمت دینی نه حکمت عقلی.» -> عبدالحسین زرین کوب - صدای بال سیمرغ، بخش ۱۷
• «عطار، با آن که تمام مثنویاتش شعر تعلیمی است داعیه تربیت یا تعلیم اخلاق ندارد. موعظه او ارائهٔ راه هایی است که سالک را در سیر الی الله کمک می کند.» -> عبدالحسین زرین کوب - صدای بال سیمرغ، بخش ۲۵
• «عطار روح بود و سنایی دوچشم او// ما از پی سنایی و عطار آمدیم» -> جلال الدین محمد بلخی
• «مرا از شاعری، خود عار ناید// که در صدقرن چون عطار ناید» -> محمود شبستری
• «منطق الطیر که ظاهرأ خاتمه مثنویات عطار و شرح عالی ترین تجربه های سلوک طالب سالک است منطقی دیگر ورای سایر مثنویات دارد- منطق شاعر در این ماهرانه ترین و پرشورترین مثنوی وی، منطق عرفان است.» -> عبدالحسین زرین کوب - صدای بال سیمرغ، بخش ۲۱
• «هفت شهر عشق راعطار گشت// ماهنوز اندر خم یک کوچه ایم» -> جلال الدین محمد بلخی

wikiquote: عطار_نیشابوری

دانشنامه عمومی

نقل قول ها