ربو

[ویکی الکتاب] تکرار در قرآن: ۲۰(بار)
زیادت. طبرسی ذیل آیه 275 بقره فرموده اصل ربا به معنی زیادت است گویند «ربایربو» یعنی زیاد شد در اقرب الموارد آمده «رَبَا الْمالُ یَرْبُو رَبْواً وَ رِبْاءً: زادَ وَ نَما» یعنی مال زیاد شد و نمو کرد. راغب زیادت و بالا آمدن گفته است. . خدا ربا را پایمال و صدقات را زیادت می‏دهد و می‏رویاند. . در این آیه مراد از «رَبَتْ» بالا آمدن و انتفاخ زمین است که در اثر آمدن باران به اهتزاز آمده و مانند آمدن خمیر بالا می‏آید و هر گیاه بهجت‏انگیز را می‏رویاند در این جا لازم است چند آیه را بررسی کنیم: 1- . ربوه به معنی تّپه و بلندی است در مجمع البیان و اقرب آمده: ربوه (بضم و فتح و کسر اوّل) و رابیه به معنی زمین بلند است. نحو . یعنی مانند باغی است در زمین بلند معنی آیه چنین می‏شود: عیسی و مادرش مریم را نشانه قدرت خود گرداندیم و آن دو را در مکان بلندی و زمین مرتفعی که قرارگاه و آب جاری داشت ساکن کردیم. ولادت عیسی و زائیدن مریم هر دو از طریق غیر عادی است لذا یک آیه شمرده شده‏اند و از این آیه بدست می‏آید که مریم و عیسی در زمین مرتفعی ساکن شده‏اند در مجمع گفته: آن فلات فلسطین است و گفته‏اند دمشق و مصر و بیت المقدس است. ناگفته نماند صاحب المنار را درباره این آیه قولی هست که شاید در «عیسی» نقل شود. 2- . رابیة به معنی زایده است که عبارت اخرای شدید می‏باشد یعنی خدا آنها را به عقوبتی شدید گرفت. 3- . «رابِیاً» صفت زبد است یعنی سیل کفی بالا آمده برداشت. 4- . مراد از اربی زیادت یافته و ثروتمند است یعنی سوگندهای خویش را مایه فریب قرار می‏دهید که تا امّتی ثروتمندتر از امت دیگر باشید امت ثروتمندتر شونده همان صاحبان قسم دروغ است و به عبارت دیگر با قسم‏های دروغ می‏خواهید شما از دیگران مالدارتر باشید. 5- . «ربّیانی» از ربو به معنی زیادت دادن و بزرگ کردن است یعنی: خدایا به پدر و مادرم رحمت فرست که آن دو مرا در صغر سّن بزرگ کردند همچنین است آیه . آیا تو را در نزد خود بزرگ نکردیم. معامله ربوی را از آن ربا گفته‏اند که در آن زیادت هست و ربا به ضرورت قرآن و دین مبین اسلام حرام است و ربا خورنده اهل آتش است و تهدید قرآن درباره آن بسیار سخت است. آمده . این همان وعده صریح آتش است راجع به رباخوار. همچنین آیات بعدی و آیه 130. آل عمران. ناگفته نماند صریح آیاتی که جمله «یَأکُلُونَ الرِّبا» «لا تَأکُلُوا الرِّبا» دارند اختصاص حرمت ربا بر رباخوار است نه ربا دهنده همچنین است ظهور آیات دیگر، روزی با یکی از مراجع صحبت می‏کردم که آیا در قرآن بر حرمت ربا دادن دلیل داریم یا نه؟ فرمودند آیه «اَحَلَّ اللّهُ الْبَیْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبا» به طور اطلاق بر حرمت هر دو دلالت دارد ولی اگر مراد از «اَلِّبا» همان زیادت باشد نه معامله شاید ظهورش در ربا خوار است و اگر مراد معامله باشد شامل حرمت ربا دادن و گرفتن هر دو است و در شریعت اسلام ثابت است که دادن ربا مانند گرفتن آن حرام است. در وسائل ابواب الربا باب 4 روایاتی درباره گرفتن ربا و دادن آن و نوشتن و گواهی بر آن نقل کرده از جمله از علی «علیه السلام» نقل می‏کند که فرمود: گیرنده ربا و دهنده آن و نویسنده و دو شاهد آن همه در گناه با هم‏اند و نیز از علی «علیه السلام» نقل شده که فرمود: «لَعَنَ رَسُولُ اللّه صلی اللّه علیه و آله فِی الرِّبا خَمْسَةً آکِلَهُ، وَ مُوَکِّلَهُ، وَ شاهِدَیْهَ و کاتِبَهُ» این روایت در مجمع نیز نقل شده است. ناگفته ناماند: ربا در ادیان پیشین نیز تحریم شده است در قرآن درباره عصیان یهود فرموده .