خزیدن

ازحف , انزلاق , تذلل , تعلیة , دودة , زحف , وحل

( مصدر ) ( خزید خزد خواهد خزید بحز خزنده خزیده ) ۱ - روی سینه و شکم خود را بروی زمین کشیدن ( مانند مار ) . ۲ - آهسته بجایی داخل شدن و در کنجی پنهان گشتن .
آهسته بجائی در شدن داخل شدن باهستگی

(خَ دَ ) [ په . ] (مص ل . ) ۱ - روی سینه و شکم خود را به روی زمین کشیدن . ۲ - آهسته به جایی درآمدن و در کنجی نهان شدن .

خزیدن. [ خ َ دَ ] ( مص ) آهسته بجائی درشدن. ( برهان قاطع ) ( ناظم الاطباء ). داخل شدن به آهستگی :
دشت از تو کشید مفرش وشی
چرخ از تو خزید در خز ادکن.از کجا اندر خزیدستی در این بی در حصار
همچنان یک روز از اینجا ناگهان بیرون خزی. || لغزیدن با اراده.( یادداشت بخط مؤلف ). کشیدن خود را بی دست و پای به جانبی چنانکه کرمان و ماران. ( یادداشت بخط مؤلف ). کشان و بشکم راه رفتن چون مار. ( یادداشت بخط مؤلف ). غیژیدن :
شیر غرنده که او را دید از هیبت او
پیش او گردد چون مار خزیده بشکم.دست و پای از تن دشمنش جدا باد بتیغ
تا خزد دشمن چون مار همیشه بشکم.از آمل حرکت کردیم همه شب براندیم و بیشه ها بریده آمد که مار در او بدشواری توانست خزید. ( تاریخ بیهقی ).
روز حرب از پیش او خرچنگ وار
پس خزیدن عادت بدخواه باد. || نشسته رفتن مانند کودکان تازه برفتار آمده. ( برهان قاطع ) ( ناظم الاطباء ). کون خیز رفتن. کون خیز کردن. ( یادداشت بخط مؤلف ). حبو. ( تاج المصادر بیهقی ). || در کنجی پنهان شدن. ( ناظم الاطباء ) ( برهان قاطع ) :
در این سوراخ خزیده و جنگ را بساخت و علف داشت بسیار و آبهای روان. ( تاریخ بیهقی ).
- امثال :
موی در کار کس نخزیدن ؛ چوب لای چرخ کسی نگذاشتن.
- بر ( به ) یکدیگر خزیدن ؛ تنگ نزدیک یکدیگر بودن : ثریا، پروین و شش ستاره است یک بدیگر اندر خزیده مانند خوشه انگور. ( یادداشت بخط مؤلف ).
- پس خزیدن ؛ به آهستگی پس رفتن. بعقب لغزیدن :
من هم از شرت اگر پس می خزم
در مکافات تو دیگی می پزم.- واپس خزیدن ؛ بگوشه ای کنار رفتن. به کنار رفتن :
برگرفت آن آسیا سنگ و بزد
بر مگس تا آن مگس واپس خزد.

۱. حرکت کردن با کشیدن بدن بر روی زمین.
۲. آهسته حرکت کردن و به جایی وارد شدن.

( خزِیدِن ) سُر خوردن

خزش