زئونوز

بیماری مشترک انسان و دام یا زئونوز (انگلیسی: Zoonosis) به بیماری ای گفته می شود که بین حیوانات مهره دار و انسان قابل انتقال هستند. اغلب این واژه به طور اختصاصی برای بیماری هایی که از دیگر گونه های حیوانات منشا می گیرند و به انسان منتقل می شوند به کار می رود. منشا این بیماری ها ممکن است جانوران اهلی یا وحشی، ازجمله حشره ها، پستانداران، خزندگان و پرندگان باشند. در برخی زئونوزها، انسان عفونت را به جانوران دیگر منتقل می کند که این حالت زئونوسیس معکوس یا آنتروپونوسیس خوانده می شود (برگرفته از واژه یونانی anthropo به معنی انسان).در زئونوسیس مستقیم، عامل عفونی تنها نیاز به یک میزبان برای تکمیل چرخه زندگی خود دارد و طی انتقال، دچار تغییر چشمگیری نمی شود. بسیاری از سوش های آنفلوآنزا از این دسته اند. زئونوزیس مستقیم همچنین ممکن است به انتقال عامل عفونی بین میزبان های گوناگون، به شکل انتقال مستقیم بیماری از یک حیوان به حیوان دیگر اطلاق شود. از سوی دیگر، زئونوزیس غیر مستقیم به معنی انتقال از طریق یک میزبان حدواسط است که در این صورت میزبان واسط ممکن است همه نشانه های بیماری را بروز ندهد. حیوانی که بیماری را به این شکل انتقال می دهد ناقل خوانده می شود.
اشریشیا کولی O157:H7
کمپیلوباکتر
کالیسی ویریده
سالمونلا
بوتولیسم
بسیاری از اپیدمی های خطرناک، زئونوزهایی هستند که از حیوانات منشا می گیرند، ازجمله هاری، بیماری ویروس ابولا و آنفلوآنزا. در یک بررسی روشن شد که از بین ۱۴۱۵ عامل بیماری زا برای انسان، ۶۱ درصد زئونوز هستند.
امروزه یک حوزه بین بخشی به نام طب حفاظت در حال گسترش است که دربرگیرنده پزشکی، دامپزشکی و علوم محیط زیست بوده و هدف آن به طور عمده بر روی زئونوزیس متمرکز است.
مهمترین عوامل بیماریزای زئونوزی که باعث بیماری های منتقل شونده از راه غذا می شوند عبارتند از: