نوار ممنوعه

در فیزیک حالت جامد نوار ممنوعه، فاصله نوار، یا شکاف انرژی (به انگلیسی: Band gap) به منطقه ای از طیف انرژی در یک جامد گفته می شود که در آن منطقه از طیف هیچ حالت الکترونیکی نمی تواند وجود داشته باشد. در نمودار ساختار باند الکترونیکی جامدها (نظریه نوارها)، گپ باند به طور کلی به تفاوت انرژی (با یکای الکترون ولت) در جایی بین «بالای نوار ظرفیت» و «پایین نوار رسانش»؛ در نارساناها و نیمه رساناها، اشاره دارد. (این نوار یا شکاف در رساناها وجود ندارد). به عبارتی دیگر: نوار ممنوعه اختلاف انرژی میان حد پایین نوار رسانش و حد بالای نوار ظرفیت است. این انرژی در حقیقت انرژی لازم برای آزاد کردن یک الکترون است که در خارجی ترین لایهٔ الکترونی قرار دارد. واژه های هم ارز نوار ممنوعه، گپ نواری، شکاف انرژی، شکاف باند و نوار بدون انرژی است.
بلورهای فوتونیکی، سینا خراسانی، انتشارات دانشگاه شریف
ویکی پدیای انگلیسی:Band gap
در نیمه رساناها و نارساناها نوار بدون انرژی شامل سطوح انرژی ای است که الکترون ها امکان برانگیزش به آن ها را ندارند. این نوار در نیمه رساناها در مقایسه با نارساناها بسیار کوچک تر است. این امر باعث می شود که الکترونهای لایه ظرفیت در نیمه رساناها را بتوان به سادگی با اعمال میدان های الکتریکی، حرارت یا تابش نور به نوار رسانش برد. این خاصیت باعث می شود که کاربردهای متعددی برای نیم رساناها قابل پیش بینی باشد.
نوار بدون انرژی در سلولهای خورشیدی مشخص می کند که چه مقدار از نور خورشید توسط سلول جذب خواهد شد. تبدیل کننده لومینسانس خورشیدی از یک ماده لومینسانس برای تغییر انرژی (و در نتیجه فرکانس) فوتون ها و نزدیک کردن آن ها به فرکانس جذب سلول استفاده می کند.
جدول نوار بدون انرژی مواد