دست براوردن

( دست بر آوردن ) دست بیرون آوردن خارج ساختن دست از چیزی .

( دست برآوردن ) دست برآوردن. [ دَ ب َ وَ دَ ] ( مص مرکب ) دست بیرون آوردن. خارج ساختن دست از چیزی :
برآری دست از آن برد یمانی
نمائی دست برد آنگه که دانی.کنونت که دست است دستی بزن
دگر کی برآری تو دست از کفن.و رجوع به ترکیب دست برآوردن ذیل دست شود. || رها ساختن دست :
دست برآوردم از آن دست بند
راه زنان عاجز و من زورمند. || برون کردن دست برای انجام دادن کاری. جنباندن و به حرکت درآوردن دست برای آنکه کاری انجام گیرد :
به عیاری برآر ای دوست دستی
برافکن لشکر غم را شکستی. || کنایه از دعا کردن و شفاعت نمودن. ( برهان ). شفاعت و دعا کردن. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). تضرع کردن. ( ناظم الاطباء ). دست به دعا برداشتن و به راز و نیاز پرداختن :
چو کار از دست شد دستی برآورد
صبوری را به سرپائی درآورد.دویدم تا به تو دستی درآرم
بدست آرم ترا دستی برآرم.زآفت این خانه آفت پذیر
دست برآور همه را دست گیر.یکی آنکه هرگه که دست نیاز
برآرم به درگاه دانای راز.هنوزت اجل دست خواهش نبست
برآور به درگاه داداردست.اگر بنده ای دست حاجت برآر
وگر شرمسار آب حسرت ببار.شنیدم که سالی مجاور نشست
چو فریادخواهان برآورد دست.برآر دست تضرع ببار اشک ندم
ز بی نیاز بخواه آنچه بایدت به نیاز.جهاندیده بعد از دو رکعت نماز
به داور برآورد دست نیاز.که ناچار چون درکشد ریسمان
برآرد صنم دست فریادخوان.جز این بت که هر صبح از اینجا که هست
برآرد به یزدان دادار دست.چو شاخ برهنه برآریم دست
که بی برگ زین بیش نتوان نشست.بیا تا برآریم دستی ز دل
که نتوان برآورد فردا ز گل. || خروج کردن. غوغا و غلبه کردن. به طغیان آمدن. به جنبش درآمدن برای دفع کسی یا در مقام اعتراض به کسی یا چیزی. قیام و اقدام کردن برای تحقق دادن امری. برجوشیدن : به نرماشیر جنگی عظیم ببود و رعایا هم جمله دست برآوردند بر سپاه خراسان. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 439 ). چون... از هرمز بستوه آمده بودند دست برآوردند و او را بگرفتند. ( فارسنامه ابن البلخی ص 99 ). اهل یمن دست برآوردند و یک تن را از حبشیان زنده نگذاشتند. ( فارسنامه ابن البلخی ص 96 ). بنواسرائیل دست برآوردند و آن نبی را بکشتند. ( فارسنامه ابن البلخی ص 5 ). جهان بر قباد بشورید و از اطراف دست برآوردند و بزرگان فرس جمع شدند. ( فارسنامه ابن البلخی ص 85 ). چون طفل بود از همه اطراف مفسدان دست برآورده بودند. ( فارسنامه ابن البلخی ص 66 ). چون خبر وفات او نشر شد عوام شهردست برآوردند و حشم او را... پایمال مثله و نکال کردند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 73 ). چند غلام از آن او دست برآوردند. ( ترجمه تاریخ یمینی ).