کلمه جو
صفحه اصلی

حسن متکلم

فرهنگ فارسی

شاعر نیشابوری و شاگرد ملا ظفر هروی است

لغت نامه دهخدا

حسن متکلم. [ ح َ س َ ن ِ م ُ ت َ ک َل ْ ل ِ ] ( اِخ ) شاعر نیشابوری و شاگرد ملا ظفر هروی است. رساله یی در صنایع بدیعی بنام ملک غیاث الدین کرت ساخته. و «شاهد صادق » مرگ او را در 771 هَ. ق. نگاشته است. ( ذریعه ج 9 ص 246 ). وی مداح ابورضا، کمال الدولة بوده ، گوید:
کمال دول بورضا کافرینش
بود در خطب زین الفاظ خاطب.
و این قصیده بغلط در دیوان منوچهری چاپ شده است. و اگر قصیده [ سلام علی دار أم الکواعب... ] از حسن باشد، او مدعی است که نژادش به ساسانیان کشد زیرا که گوید:
منم از نژاد بزرگان ساسان
که بودند شاهان چتر و مواکب.

دانشنامه عمومی

تاج الدین حسن متکلم نیشابوری شناخته شده به حسنِ مُتِکَلِّم و مولانا حسن ادیب، صوفی و شاعر سده هشتم قمری بوده است. او از شاعران معروف خاندان کرت بود و مدیح سرای ملک غیاث الدین (۷۰۷-۷۲۹ق) به شمار می رفته است. تقی الدین کاشانی، (۹۴۶ـ ۱۰۱۶ ه‍. ق)؛ از ادیبان عصر صفوی، از وی به صورت تحسین آمیزی یاد می کند. او در قالب غزل، قصیده و رباعی شعر سروده است.
رساله در صنایع بدیع
دیوان اشعار، در حدود چهارهزار بیت.
او در نیشابور متولد شد. در جوانی برای آموزش نزد مولانا مظفر هروی به هرات رفت. مدتی نزد شیخ زین الدین ابوبکر تایبادی؛ برای تصوف آموزش و تلاش کرد. شیخ زین الدین در مورد وی گفته است:
مولانا حسن، موضع تجلی و محل ظهور اسم متکلم است
پس از این تحسینِ زین الدین ابوبکر تایبادی وی به حسن مُتِکَلِّم شهرت یافت. او در صنایع ادبی و علوم شعری مهارت کسب کرد. و سرانجام در سال ۷۴۱ ق در نیشابور درگذشت. مدفن حسن متکلم حوالی آرامگاه شیخ فریدالدین عطار است؛ اما امروزه قبرش مشخص نیست.

نقل قول ها

تاج‏الدین حسن متکلم نیشابوری ادیب، صوفى و شاعر قرن هشتم.مشهور به حسنِ مُتِکِّلِم.
• در ویکیپدیای فارسی منابع ذکر شده است.

پیشنهاد کاربران

تاج الدین حسن نیشابوری
تولد و وفات: ( . . . - ۷۴۱ ) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: ادیب ، صوفی ، شاعر
مشهور به حسن متکلم. منشاء او از نیشابور و محل تربیت او هرات بود. علوم ادبی و شعر را نزد مولانا مظفر هروی فراگرفت. وی از شعرای معروف خاندان کرت و از شاعران مدیح سرای دربار ملک غیاث الدین ( ۷۰۷ - ۷۲۹ق ) به شمار می رفت. او معاصر فرزندان ملک غیاث الدین یعنی ملک شمس الدین ، ملک حافظ و ملک معز الدین نیز بود. چندی هم نزد شیخ زین الدین تایبادی بر طریق تصوف تلاش و مجاهده کرد. شیخ زین الدین در مورد وی گفته است که مولانا حسن ، موضع تجلی و محل ظهور اسم متکلم است ، و لذا حسن به متکلم شهرت یافت. او در صنایع و بدایع شعری مهارت داشت و در نیشابور درگذشت و قبرش در حوالی مزار شیخ فریدالدین عطار است. بنا به آوردهٔ "الذریعه" در "شاهد صادق" مرگ وی ۷۷۱ق ذکر شده است. از آثارش: رساله در "صنایع بدیع" به اسم ملک غیاث الدین؛ "دیوان" شعر ، در حدود چهارهزار بیت. در برخی تذکره ها قصایدی به وی نسبت داده شده که بیانگر انتساب او به آل سامان است؛ گرچه صاحب" تاریخ ادبیات ایران" این انتساب را صحیح نمی داند.

* منبع : اثر آفرینان


کلمات دیگر: