سهل تستری

ابو محمد سهل بن عبدالله شوشتری (۲۰۳ تا ۲۸۳ ه. ق.): ابومحمدسهل پسرعبدالله پسر یونس تستری (شوشتری) از عارفان نامی قرن سوم قمری است. وی در سال ۲۰۳ قمری در شوشتر به دنیا آمد و به سال ۲۷۳ یا ۲۸۳ هجری در تبعیدگاه بصره زندگی را بدرود گفت . سبب روی آوردن او به سلوک، تعالیم و ترغیبهای دایی او محمد بن سوّار بود که از صوفیان سخت کوش به شمار می رفت و یکی از بهترین شاگردان اوذوالنون مصری (متوفی سال ۲۴۵ قمری) بود، علت تبعید وی به بصره به اتهام زندقه می باشد که در سال ۲۶۱ قمری اتفاق افتاده و علتش این بود که علمای شوشتر رساله وی را در باب توبه فرد، مردود دانستند ؛ مراد از توبه فرد، در نظر سهل این بود که می گفت: (توبه، بر هر فردی واجب است. عاصی باید از معصیت توبه کند و مطیع باید از طاعت، تا هر دو از غرور برهند.) تعدادی از سخنان او زیر عنوان "هزار گفتار" به وسیلهٔ شاگردش محمدبن سالم (متوفی سال ۲۹۷ قمری) گردآوری و انتشار یافت. در تفسیر قران نیز کتابی بدو نسبت داده و در مآخذ مختلف از آن نام برده اند.
سهل تستری متکلم بود و متکلم در اصطلاح کسی را گویند که عقاید ایمانی را با دلایل عقلانی اثبات کند و به اعتقادات و بدعت های معترضان دین جواب دهد.
فرقه صوفی سهلیه به وی منصوبند.
در تذکره الاولیاء درباب احوال سهل بن عبدالله التستری آمده است: " از محتشمان اهل تصوف بود و او به کار این طائفه بود و در این شیوه مجتهد بود و در وقت خود سلطان طریقت و برهان حق بود. از علمای مشایخ بود و امام عهد و معتبر بود و در ریاضات و کرامت بی نظیر بود، وی شبانه روز در عبادت بود.نقل است که یک روز در مسجد نشسته بود کبوتری بیفتاد از گرما و رنج، سهل گفت: "شاه کرمان بمرد ، چون تفحص کردند همچنان بود" نقل کرده اند که به زیر آب می رفت تا وقت نماز سپس بیرون می آمد بدون این که یک موری آن تر شده باشد و با اشارهٔ او زر از آسمان می ریخت"

سَهْلِ تُسْتَری (شوشتر ۲۰۰ـ بصره ۲۸۳ق)
از مشاهیر صوفیه. وی دانش کلام آموخت و چون به سنّ بلوغ رسید، تمامی اموال خود را به گونه ای غریب به مردمان بخشید و خود پای به وادی سلوک نهاد. در این راه، دست ارادت به دایی اش، محمّد بن سوار، داد؛ هرچند در دوران کودکی نیز از تعالیم او برخوردار بود. ذوالنون را نیز به هنگامی که عازم مکّۀ مکرّمه بود ملاقات کرد. با جنید، که با او هم طبقه اش دانسته اند، بیشتر عمر خود را در بصره و گاهی نیز در آبادان به سر برده است. سهل در میان صوفیان، نه تنها از قدرت علمیِ بالایی برخوردار بود که در طریقت نیز، آراء خاصّی داشت. در نظر او، اخلاص جایگاهی ویژه داشت. از همین رو، برای مجاهده ارزش والایی قائل بود. طریقت سهلیه نیز که بدو منسوب است، از افراطی ترین طرایق صوفیه در مجاهدات و ریاضات بوده است. از او کراماتی (← کرامت) نیز نقل شده است. مواعظ العارفین و قصص الانبیاء در شمار آثار اوست.

سهل تستری، از مشایخ و بزرگان صوفیه.
• «وقت تو عزیز ترین چیز هاست، پس آن را به عزیزترین چیزها مشغول کن.»