دیوان شمس

دیوان شمس تبریزی یا دیوان کبیر، دیوان مولانا جلال الدین محمد بلخی شامل غزل ها، رباعی ها و ترجیع های اوست. دیوان شمس تبریزی در عُرف خاندان مولانا و سلسلهٔ مولویه در روزگاران پس از مولانا با عنوان دیوان کبیر شناخته می شده است. گویا آنچه در تداول مولویان جریان داشته است همان دیوان یا غزلیات بوده است و بعدها عنوان دیوان کبیر را بر آن اطلاق کرده اند. همچنین عنوان دیوان شمس تبریزی یا کلیات شمس تبریزی نیز از عنوان هایی است که در دوره های بعد بدان داده شده است، به اعتبار این که بخش اعظم این غزل ها را مولانا خطاب به شمس الدین تبریزی سروده است.
مولانا جلال الدین محمد بلخی، غزلیات شمس تبریز، مقدمه، گزینش و تفسیر: محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ اول ۱۳۸۷، تهران، انتشارات سخن
کلیات شمس یا دیوان کبیر، به تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۳۶–۱۳۴۵
غزلیّات شورانگیز شمس تبریزی، به انتخاب: فریدون کار، با مقدّمهٔ دکتر لطفعلی صورتگر، انتشارات فروغی، تهران، پائیز ۱۳۷۰
نسخه های مختصر و کامل این دیوان از قدیم نزد اهل ذوق و اصحاب خانقاه رواج داشته که به تناسب مجالس سماع معمولاً به ترتیب بحور وزنی اشعار بوده و پس از رواج چاپ هم با عنوان دیوان شمس تبریزی یا کلیات شمس تبریزی بارها و بارها در ایران و هند به چاپ رسیده است. آخرین، جامع ترین و درست ترین چاپ آن با بهره گیری از ۱۲ نسخه قدیمی و مهم به ترتیب حروف قوافی ، توأم با ترتیب بحور هر حرف، در ده مجلد به دست بدیع الزمان فروزانفر اولین بار در فاصلهٔ سال های ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۵ توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شد. هفت جلد نخست از ده جلد دیوان شمس تبریزی در چاپ تصحیح شدهٔ فروزانفر شامل غزلیات، ترجیعات و ترکیبات و انتهای جلد هفتم فرهنگ نوادر لغات دیوان و جلد هشتم شامل رباعیات و دو جلد آخر شامل فهرستهای گوناگون دیوان کبیر است که روی هم رفته شامل ۳۶۳۶۰ بیت، و دارای ۳۲۲۹ غزل و ۱۹۸۳ رباعی و ۴۴ ترجیع است.
در دیوان شمس تبریزی بعضی غزل ها فاقد تخلص است و بعضی خمُش، خامُش و خاموش و خمش کن در پایان غزل دارد که تخلص مولوی است. در حدود صد غزل یا کمتر با تخلص به نام حسام الدین چلبی و نیز صلاح الدین زرکوب دارد، و بقیهٔ غزل ها به نام شمس و شمس تبریز و شمس الحق تبریز است.
غزل شماره ۲۰۳۹، این غزل را مولانا در بستر بیماری خطاب به فرزند خویش سروده است:

رجوع شود به:دیوان کبیر

دیوان شمس تبریزی یا دیوان کبیر، دیوان مولانا جلال الدین محمد بلخی شامل غزل ها، رباعی ها و ترجیع های اوست. دیوان شمس تبریزی در عُرف خاندان مولانا و سلسلهٔ مولویه در روزگاران پس از مولانا با عنوان دیوان کبیر شناخته می شده است. گویا آنچه در تداول مولویان جریان داشته است همان دیوان یا غزلیات بوده است و بعدها عنوان دیوان کبیر را بر آن اطلاق کرده اند. همچنین عنوان دیوان شمس تبریزی یا کلیات شمس تبریزی نیز از عنوان هایی است که در دوره های بعد بدان داده شده است، به اعتبار این که بخش اعظم این غزل ها را مولانا خطاب به شمس الدین تبریزی سروده است.
• «جرمی ندارم بیش از این کز دل هوادارم تو را // از زعفران روی من رو می بگردانی چرا؟»از غزل شماره ۲۱، صفحه ۷۲• «مسلمانان مسلمانان چه باید گفت یاری را // که صد فردوس می سازد جمالش نیم خاری را»از غزل شماره ۵۷، صفحه ۹۰• «عذاب است این جهان بی تو، مبادا یک زمان بی تو // بجان تو که جان بی تو شکنجه ست و بلا بر ما»از غزل شماره ۶۴، صفحه ۹۲• «یک پند ز من بشنو خواهی نشوی رسوا // من خمره افیونم، زنهار سرم مگشا // آتش به من اندر زن، آتش چه زند با من؟! // کاندر فلک افکندم، صد آتش و صد غوغا»از غزل شماره ۸۹، صفحه ۱۰۱• «در زاهدی شکستم بدعا نمود نفرین // که برو که روزگارت همه بی قرار بادا // نه قرار ماند و نی دل بدعای او ز یاری // که بخون ماست تشنه که خداش یار بادا»از غزل شماره ۱۶۶، صفحه ۱۳۵• «روترش کن که همه روترشاندد اینجا // کور شو تا نخوری از کف هر کور عصا // لنگ رو چونکه درین کوی همه لنگانند // لته بر پای بپیچ و کژ و مژ کن سر و پا // زعفران بر رخ خود مال اگر مه رویی // روی خوب ار بنمایی بخوری زخم قفا»از غزل شماره ۱۶۸، صفحه ۱۳۶• «چگونه زنم دم که هر دم بدم // پریشان ترست این پریشان ما»از غزل شماره ۲۳۹، صفحه ۱۶۷• «خمش کردم زبان بستم ولیکن // منم گویای بی گفتار امشب»از غزل شماره ۲۹۶، صفحه ۱۹۰• «خمش کن همچو عالم باش خموش و مست و سرگردان // وگر او نیست مست مست چرا افتان و خیزان است؟»از غزل شماره ۳۲۵، صفحه ۲۰۱• «گم شدن در گم شدن دین منست // نیستی در هست آیین منست // من چرا گرد جهان گردم چو دوست // در میان جان شیرین منست؟»از غزل شماره ۴۳۰، صفحه ۲۴۰• «دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر // کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست // گفتند یافت می نشود گشته ایم ما // گفت آنکه یافت می نشود آنم آرزوست»از غزل شماره ۴۴۱، صفحه ۲۴۴• «زهی شهی که شهان بر بساط شطرنجت // به خانه خانه دوند از گریز خانه مات»از غزل شماره ۴۷۴، صفحه ۲۵۸• «بیگاه شد بیگاه شد خورشید اندر چاه شد // خیزید ای خوش طالعان وقت طلوع ماه شد // ساقی بسوی جام رو ای پاسبان بر بام رو // ای جان بی آرام رو کان یار خلوت خواه شد»از غزل شماره ۵۲۵، صفحه ۲۷۸• «ای لولیان ای لولیان یک لولیی دیوانه شد // طشتش فتاد از بام ما نک سوی مجنون خانه شد»از غزل شماره ۵۲۶، صفحه ۲۷۸• «یار مرا می نهلد تا که بخارم سر خود // هیکل یارم که مرا می فشرد در بر خود // گاه چو قطار شتر می کشدم از پی خود // گاه مرا پیش کند شاه چو سرلشکر خود»از غزل شماره ۵۴۳، صفحه ۲۸۵• «کسی کو خواب می بیند که با ماهست بر گردون // چه غم گر این تن خفته میان کاهدان باشد»از غزل شماره ۵۹۲، صفحه ۳۰۳• «اگر چرخ وجود من از این چرخش فروماند // بگرداند مرا آنکس که گردون را بگرداند»از غزل شماره ۵۹۲، صفحه ۳۰۳• «ز خاک من اگر گندم برآید // از آن گر نان پزی مستی فزاید // خمیر و نانبا دیوانه گردد // تنورش بیت مستانه سراید»از غزل شماره ۶۸۳، صفحه ۳۳۶• «رفتیم بقیه را بقا باد // لابد برود هرآنکه او زاد // پنگان فلک ندید هرگز // طشتی که ز بام در نیفتاد // گر بد بدیم بد ببردیم // ور نیک بدیم یادتان باد»از غزل شماره ۶۹۲، صفحه ۳۴۰• «صنما سپاه عشقت به حصار دل درآمد // بگذر بدین حوالی که جهان بهم برآمد»از غزل شماره۷۷۲ ، صفحه ۳۷۲• «این زمان جهد بکن تا ز زمان باز رهی // پیش از آن دم که زمانی بزمانی نرسد»از غزل شماره ۷۹۶، صفحه ۳۸۳• «هله هش دار که در شهر دو سه طرارند // که بتدبیر کلاه از سر مه بردارند // مردمی کن برو از خدمتشان مردم شو // زانکه این مردم دیگر همه مردم خوارند»از غزل شماره ۷۷۵، صفحه ۳۷۳• «همه خفتند و من دلشده را خواب نبرد // همه شب دیده من بر فلک استاره شمرد // خوابم از دیده چنان رفت که هرگز ناید // خواب من زهر فراق تو بنوشید و بمرد»از غزل شماره ۷۷۹، صفحه ۳۷۵• «بر سر آتش تو سوختم و دود نکرد // آب بر آتش تو ریختم و سود نکرد // آزمودم دل خود را به هزاران شیوه // هیچ چیزش به جز از وصل تو خوشنود نکرد»از غزل شماره ۷۸۰، صفحه ۳۷۵• «ای دریغا که حریفان همه سر بنهادند // باده عشق عمل کرد و همه افتادند // همه را از تبش عشق قبا تنگ آمد // کله از سر بنهادند و کمر بگشادند»از غزل شماره ۷۸۳، صفحه ۳۷۶• «غره مشو گر ز چرخ کار تو گردد بلند // زانکه بلندت کند تا بتواند فکند // توده ذرات ریگ تا نشود کوه سخت // کس نزند بر سرش بیهده زخم کلنگ»از غزل شماره ۸۹۶، صفحه ۴۲۳• «جفا از سر گرفتی یاد می دار // نکردی آنچه گفتی یاد می دار // مرا بیدار در شب های تاریک // رها کردی و خفتی یاد می دار // بگوش خصم می گفتی سخن ها // مرا دیدی نهفتی یاد می دار // نگفتی خار باشم پیش دشمن؟ // چو گل با او شکفتی یاد می دار // گرفتم دامنت از من کشیدی // چنین کردی و رفتی یاد می دار // فتادی بارها دستت گرفتم // دگرباره بیفتی یاد می دار»از غزل شماره ۱۰۴۰، صفحه ۴۸۲• «زخم شمشیرست اینجا زخم زوبین هر طرف // جمع خاتونان نازک ساق رعنا را چه کار؟»از غزل شماره ۱۰۷۵، صفحه ۴۹۴• «خنک آن قماربازی که بباخت آنچه بودش // بنماند هیچش الا هوس قمار دیگر»از غزل شماره ۱۰۸۵، صفحه ۴۹۸• «من پس و پیش ننگرم پرده شرم بردرم // زان که کمند سکر می می کشدم ز پیش و پس»از غزل شماره ۱۱۷۱، صفحه ۵۳۶• «دام دگر نهاده ام تا که مگر بگیرمش // آنکه بجست از کفم بار دگر بگیرمش // آنک بدل اسیرمش در دل و جان پذیرمش // گرچه گذشت عمر من باز ز سر بگیرمش // تا به سحر بپایمش همچو شکر بخایمش // بند قبا گشایمش بند کمر بگیرمش»از غزل شماره ۱۲۲۰، صفحه ۵۵۶• «گولی مگر ای لولی اینجا به چه می لولی // رو صید و تماشا کن در شاهی شاهینش»از غزل شماره ۱۲۲۷، صفحه ۵۵۹• «بکار خویش می رفتم بدرویشی خود ناگه // مرا پیش آمد آن خواجه بدیدم پیچ دستارش // اگرچه مرغ استادم بدام خواجه افتادم // دل و دیده بدو دادم شدم مست و سبکسارش // بگفت ابروش تکبیری بزد چشمش یکی تیری // دلم از تیر تقدیری شد آن لحظه گرفتارش // مگر آن خواب دوشینه که من شوریده می دیدم // چنین بودست تعبیرش که دیدم روز بیدارش»از غزل شماره ۱۲۲۲، صفحه ۵۵۷• «ما نعره به شب زنیم و خاموش // تا در نرود درون هر گوش // تا بو نبرد دماغ هر خام // بر دیگ وفا نهیم سرپوش»از غزل شماره ۱۲۴۱، صفحه ۵۶۳• «من نیم موقوف نفخ صور همچون مردگان // هرزمانم عشق جانی می دهد زافسون خویش»از غزل شماره ۱۲۴۷، صفحه ۵۶۵• «او به کمینه شیوه ای صد چو مرا ز ره برد // خواجه مرا تو ره نما، من به چه از رهش برم؟»از غزل شماره ۱۴۲۲، صفحه ۶۲۵• «سرمست شد نگارم بنگر به نرگسانش // مستانه شد حدیثش پیچیده شد زبانش // گه می فتد ازین سو گه می فتد از آن سو // آنکس که مست گردد خود این بود نشانش»از غزل شماره ۱۲۶۳، صفحه ۵۷۱• «بانگ زدم نیمشبان کیست درین خانه دل // گفت منم کز رخ من شد مه و خورشید خجل»از غزل شماره ۱۳۳۵، صفحه ۵۹۸• «ای مردمان ای مردمان از من نیاید مردمی // دیوانه هم نندیشد آن کاندر دل اندیشیده ام // من از برای مصلحت در حبس دنیا مانده ام // حبس از کجا من از کجا مال کرا دزدیده ام؟»از غزل شماره ۱۳۷۲، صفحه ۶۱۲• «یار شدم یار شدم با غم تو یار شد // تا که رسیدم بر تو از همه بیزار شدم // تا که فتادم چو صدا ناگه در چنگ غمت // از هوس زخمه تو کم ز یکی تار شدم»از غزل شماره ۱۳۹۲، صفحه ۶۲۱• «بر همگان گر ز فلک زهر ببارد همه شب // من شکر اندر شکر اندر شکر اندر شکرم // هر کسکی را کسکی هر جگری را هوسی // لیک کجا تا بکجا من ز هوایی دگرم»از غزل شماره ۱۳۹۴، صفحه ۶۲۳• «یک لحظه و یک ساعت دست از تو نمی دارم // زیرا که تویی کارم زیرا که تویی بارم // از قند تو می نوشم، با پند تو می کوشم // من صید جگرخسته، تو شیر جگرخوارم»از غزل شماره ۱۴۵۸، صفحه ۶۴۵• «دلا مشتاق دیدارم غریب و عاشق و مستم // کنون عزم لقا دارم من اینک رخت بربستم // اگر جز تو سری دارم سزاوار سر دارم // وگر جز دامنت گیرم بریده باد این دستم»از غزل شماره ۱۴۱۸، صفحه ۶۳۱• «تا عاشق آن یارم، بی کارم و برکارم // سرگشته و پابرجا ماننده پرگارم // گر خویش منی یارا می بین که چه بی خویشم // ز اسرار چه می پرسی چون شهره و اظهارم»از غزل شماره ۱۴۵۹، صفحه ۶۴۶• «بیا کز غیر تو بیزار گشتم // وگر خفته بدم بیدار گشتم // بیا ای جان که تا روز قیامت // مقیم خانه ی خمار گشتم»از غزل شماره ۱۴۹۸، صفحه ۶۶۰• «غلامم، خواجه را آزاد کردم // منم کاستاد را استاد کردم // منم آن جان که دی زادم ز عالم // جهان کهنه را بنیاد کردم // منم مومی که دعوی من ایسنت // که من پولاد را پولاد کردم // منم ابر سیه اندر شب غم // که روز عید را دلشاد کردم»از غزل شماره ۱۵۰۳، صفحه ۶۶۰۲• «سیل آمد و برد خفتگانرا // من تشنه بدم نمی غنودم»از غزل شماره ۱۵۶۰، صفحه ۶۸۲• «بیا تا قدر یکدیگر بدانیم // که تا ناگاه ز همدیگر نمانیم // غرض ها تیره دارد دوستی را // غرض ها را چرا از دل نرانیم؟ // چو بر گورم بخواهی بوسه دادن // رخم را بوسه ده کاکنون همانیم»از غزل شماره ۱۵۳۵، صفحه ۶۷۳• «مگردان روی خود ای دیده رویم // به من بنگر که تا از تو برویم // سبوی جسمم از چشمه ات پرآب است // مکن ای سنگدل مشکن سبویم»از غزل شماره ۱۵۳۹، صفحه ۶۴۷• «مرا خواندی ز در تو جستی از بام // زهی بازی زهی بازی زهی دام // از آن بازی که من می دانم و تو // چه بازی ها تو پختستی و من خام // تویی کز مکر و از افسون و وعده // چو خواهی سنگ و آهن را کنی خام»از غزل شماره ۱۵۴۶، صفحه ۶۷۵• «ناآمده سیل تر شدستیم // نارفته به دام پای بستیم // شطرنج ندیده ایم و ماتیم // یک جرعه نخورده ایم و مستیم // همچون شکن دو زلف خوبان // نادیده مصاف ما شکستیم // ما سایه آن بتیم گویی/کز اصل وجود بت پرستیم // سایه بنماید و نباشد // ما نیز چو سایه نیست و هستیم»از غزل شماره ۱۵۶۹، صفحه ۶۸۵• «قدحی بود بدستم بفکندم بشکستم // کف صد پای برهنه من از آن شیشه بخستم // تو بدان شیشه پرستی که ز شیشه ست شرابت // می من نیست ز شیره ز چه رو شیشه پرستم // چه خوش آویخته سیبم که ز سنگت نشکیبم // ز بلی چون بشکستم من اگر مست الستم // منم آن مست دهلزن که شدم مست بمیدان // دهل خویش چو پرچم بسر نیزه ببستم»از غزل شماره ۱۶۰۴، صفحه ۶۹۸• «بسا دلی که چو برگ درخت می لرزید // بآخرش بگزیدیم و باغبان کردیم»از غزل شماره ۱۷۲۹، صفحه ۷۴۶• «خوشتر اسیری تو صدبار از امیری // خاصه دمی که گویی ای خسته دل اسیرم»از غزل شماره ۱۶۹۴، صفحه ۷۳۲• «کور نیم لیک مرا کیمیاست // این درم قلب از آن می خرم»از غزل شماره ۱۷۷۰، صفحه ۷۶۱• «هفت آسمان را بر درم وز هفت دریا بگذرم // چون دلبرانه بنگری در جان سرگردان من»از غزل شماره ۱۸۰۵، صفحه ۷۷۶• «اگر در حلقه مردان نمی آیی ز نامردی // چو حلقه بر در مردان برون می باش و در می زن»از غزل شماره ۱۸۴۷، صفحه ۷۹۴• «ز جسم و روح ها بگذر، حجاب عشق هم بردر // دوصد منزل از آن سوتر ببین بازار شمس الدین»از غزل شماره ۱۸۶۰، صفحه ۷۹۸• «نمی بینم تو را آن مردی و زور // که بر گردون روی نارفته در گور»از غزل شماره ۱۹۱۷، صفحه ۸۱۸• «آنچه می آید ز وصف این زمانم در دهن // بر مرید مرده خوانم اندر اندازد کفن»از غزل شماره ۱۹۴۹، صفحه ۸۳۲• «گفتی مرا که:"چونی؟" در روی ما نظر کن // گفتی:"خوشی تو بی ما" زین طعنه ها گذر کن // گفتی مرا بخنده:"خوش باد روزگارت" // کس بی تو خوش نباشد، رو قصه دگر کن»از غزل شماره ۲۰۳۰، صفحه ۸۶۱• «رو سر بنه به بالین، تنها مرا رها کن // ترک من خراب شبگرد مبتلا کن // ماییم و موج سودا شب تا به روز تنها // خواهی بیا ببخشا، خواهی برو جفا کن // دردیست غیر مردن آن را دوا نباشد // پس من چگونه گویم کاین درد را دوا کن؟»از غزل شماره ۲۰۳۹، صفحه ۸۶۴• «مرا پرسی که چونی بین که چونم // خرابم بی خودم مست جنونم // پری زادی مرا دیوانه کردست // مسلمانان که می داند فسونم؟»از غزل شماره ۱۵۲۰، صفحه ۶۶۸• «بگو "آن مه مرا باقی شما را // نه سر خواهیم و نی سامان" و می رو»از غزل شماره ۲۱۷۹، صفحه ۹۲۶• «رفتم به کوی خواجه و گفتم که "خواجه کو؟" // گفتند "خواجه عاشق و مستست و کوبکو"»از غزل شماره ۲۲۳۹، صفحه ۹۴۹• «روزی تو مرا بینی میخانه درافتاده // دستار گرو کرده، بیزار ز سجاده // من مست و حریفم مست، زلف خوش او در دست // احسنت زهی شاهد، شاباش زهی باده»از غزل شماره ۲۳۲۴، صفحه ۹۸۸• «ای کهربای عشقت دل را بخود کشیده // دل رفته ما پی دل چون بی دلان دویده // دزدیده دل ز حسنت از عشق جامه واری // تا شحنه فراقت دستان دل بریده»از غزل شماره ۲۳۹۲، صفحه ۱۰۱۰• «جهانی هیچ و ما هیچان، خیال و خواب و ما پیچان // وگر خفته بدانستی که درخوابم، چه غم بودی؟»از غزل شماره ۲۵۰۱، صفحه ۱۰۶۴• «بر جام من از مستی، سنگی زدی، اشکستی // از جز تو گر اشکستی، بودی که نپیوستی»از غزل شماره ۲۵۸۳، صفحه ۱۱۰۰• «بسی کژباز کاندر آخر کار // ببرد از اتفاق آسمانی»از غزل شماره ۲۶۶۸، صفحه ۱۱۳۱• «نه آتش های ما را ترجمانی // نه اسرار دل ما را زبانی // نه محرم درد ما را هیچ آهی // نه همدم آه ما را هیچ جانی // معانی را زبان چون ناودانست // کجا دریا رود در ناودانی؟»از غزل شماره ۲۷۲۲، صفحه ۱۱۵۲• «مسبب سبب اینجا در سبب بربست // تو آن ببین که سبب می کشد ز بی سببی»از غزل شماره ۳۰۴۹، صفحه ۱۲۷۹• «هزار بار پیاده طواف کعبه کنی // قبول حق نشود گر دلی بیازاری // ز عرش و کرسی و لوح و قلم فزون باشد // دل خراب که آنرا کهی بنشماری»از غزل شماره ۳۱۰۴، صفحه ۱۳۰۲• «بدست هجر تو زارم، تو نیز می دانی // طمع به وصل تو دارم، تو نیز می دانی // بماند راز تو پنهان درون سینه من // کزان بگفت نیارم، تو نیز می دانی»از غزل شماره ۳۱۰۸، صفحه ۱۳۰۴• «عدد ریگ بیابان اگرم باشد جان // بدهم گر بدهی بوسه چه ارزان باشد»از ترجیع شماره ۵ ، صفحه ۱۳۶۳• «مبارک آن دمی کایی، مرا گویی ز یکتایی: // "من آن تو تو آن من، چرا غمگین و پردردی؟"»از ترجیع شماره ۱۱، صفحه ۱۳۷۱• «تو برو که دست وپایی بزنی به جهد و کسبی // که مرا ز دست عشقش بنماند دست وپایی»از ترجیع شماره ۳۲، صفحه ۱۴۰۱• «اول به هزار لطف بنواخت مرا // آخر به هزار غصه بگداخت مرا // چون مهره مهر خویش می باخت، مرا // چون من همه او شدم، برانداخت مرا»رباعی شماره ۲۰، صفحه ۱۴۱۷• «هر روز دلم در غم تو زارترست // وز من دل بی رحم تو بیزارترست // بگذاشتیم، غم تو نگذاشت مرا // حقا که غمت از تو وفادارترست»رباعی شماره ۲۱۳، صفحه ۱۴۳۵• «اندر دل بی وفا غم و ماتم باد // آن را که وفا نیست، ز عالم کم باد // دیدی که مرا هیچ کسی یاد نکرد؟ // جز غم؟ که هزار آفرین بر غم باد»رباعی شماره ۴۳۵، صفحه ۱۴۵۵• «تا با غم عشق تو مرا کار افتاد // بیچاره دلم در غم بسیار افتاد // بسیار فتاده بود هم در غم عشق // اما نه چنین زار که این بار افتاد»رباعی شماره ۴۳۹، صفحه ۱۴۵۶• «آنکس که ز چرخ نیم نانی دارد // وز بهر مقام آشیانی دارد // نی طالب کس بود نه مطلوب کسی // گو: "شاد بزی که خوش جهانی دارد"»رباعی شماره ۵۰۶، صفحه ۱۴۶۲• «سودای تو را بهانه ای بس باشد // مدهوش ترا ترانه ای بس باشد // در کشتن ما چه می زنی تیغ جفا؟! // ما را سر تازیانه ای بس باشد»رباعی شماره ۵۷۷، صفحه ۱۴۶۸• «آن را که به علم و عقل افراشته اند // آن را به حساب روزی انگاشته اند // وان را که سر از عقل تهی داشته اند // از مال به جای آن درانباشته اند»رباعی شماره ۶۵۹، صفحه ۱۴۷۶• «چون خمر تو در ساغر ما درریزند // پنهان شدگان این جهان برخیزند // هم امت پرهیز ز ما پرهیزند // هم جمله خرابات ز ما بگریزند»رباعی شماره ۶۹۲، صفحه ۱۴۷۹• «ما کار و دکان و پیشه را سوخته ایم // شعر و غزل و دوبیتی آموخته ایم // در عشق که او جان و دل و دیده ماست // جان و دل و دیده هر سه را سوخته ایم»رباعی شماره ۱۲۹۳، صفحه ۱۵۳۱• «تا در طلب گوهر کانی، کانی // تا در هوس لقمه نانی، نانی // این نکته رمز اگر بدانی، دانی // هرچیز که در جستن آنی، آنی»رباعی شماره ۱۸۷۵، صفحه ۱۵۸۶• «چندان گفتی، که از بیان بگذشتی // چندان گشتی به گرد آن، کآن گشتی // کشتی سخن در آب چندان راندی // نی تخته بماند، و نی تو، و نی کشتی»رباعی شماره ۱۶۷۹، صفحه ۱۵۶۸• مولوی. . چاپ چهاردهم، تهران: سازمان انتشارات جاویدان، ۱۳۷۹، ISBN 964-5732-97-2. ‏ -> دیوان کامل شمس تبریزی. با استفاده از نسخه تصحیح شده استاد بدیع الزمان فروزانفر