easter

عید پاک

بزرگداشت عیسی مسیح

عید پاک ( به فرانسوی: P�ques ) یکی از روزهای تعطیل در یکشنبه ای از ماه مارس یا آوریل است. مسیحیان بر این باورند که در این روز عیسی مسیح پس از اینکه به صلیب کشیده شده بود دوباره زنده شده و برخاست و از این رویداد به عنوانِ رستاخیز مسیح یاد می کنند.

عید پاک در پایان هفتهٔ مقدسی است که عیسی وارد اورشلیم می شود و توسط سربازان رومی دستگیر و پس از تحمل مصائب و سختی ها بر فراز تپه گلگتا در اورشلیم مصلوب می شود. زمان این عید، برخلاف سایر اعیاد و مراسم، ثابت نیست و هر سال میان ۲۲ مارس ( ۲ فروردین ) تا ۲۵ آوریل ( ۵ اردیبهشت ) تغییر می کند و بدین گونه محاسبه می شود که اولین یکشنبه بعد از ماه کاملی که پس از اعتدال بهاری باشد، عید پاک است.

■ بزرگترین عید مسیحیان
برای مسیحیان، عید پاک با رستاخیز و قیام مسیح پیوند خورده است. طبق انجیل عهد جدید، عیسی مسیح دو روز پیش از روز فصح به صلیب کشیده شد، و روز سوم، در یکشنبه ای که ماه به حالت قرص تمام بود، از قبر برخاست، چهل روز در زمین زندگی کرد و بعد به آسمان رفت. مسیحیان نخستین، که در جامعه ای یهودی می زیستند، جشن رستاخیز پیشوای خود را همزمان با مراسم عید فصح برپا می کردند. در سال ۳۲۵ و پس از آن که مسیحیت توسط دولت روم دین رسمی شناخته شد، پدران کلیسا، عید قیام مسیح را از عید فصح یهود جدا کردند، و آن را با روایات مسیحی هماهنگ ساختند. بدین ترتیب اولین یکشنبه بعد از برآمدن ماه کامل پس از رسیدن خورشید به برج حمل را روز قیام دانستند، که می تواند میان دوم فروردین تا پنجم اردیبهشت ( ۲۲ مارس تا ۲۵ آوریل ) قرار گیرد.

در این روز مؤمنان برای نماز و عبادت به کلیسا می روند، و به همراه دیگران سرودها و اوراد دینی می خوانند.

■ شام آخر
شامگاه پنجشنبه عیسی حواریون را فرا خواند تا با او شام بخورند. در این مهمانی، او به آنها نان و شراب عرضه کرد، سپس برای آنها سخنرانی کرد و خبر داد که به زودی دستگیر خواهد شد. پس از پایان شام، بر اساس روایات یکی از حواریون، به نام یهودای اسخریوطی، مخفیانه به نزد حاکمان رومی رفت و در ازای پولی ناچیز مخفیگاه مسیح را به آنها لو داد و زمینه دستگیری او را فراهم کرد. در پایان شب، وقتی حواریون به بستر خواب رفتند، مسیح با دو تن از یارانش به بالای کوه زیتون رفت و به مناجات پرداخت و دانست که عقوبتی سخت در انتظار اوست. سحرگاه جمعه، آدینه نیک سربازان رومی مسیح را در موضعی به نام باغ جتسمانی دستگیر کردند و به مقر فرماندهی بردند. حاکمان رومی اورشلیم، به تحریک رؤسای کهنه و مشایخ قوم یهود، مسیح را پس از شکنجه و آزار فراوان، واداشتند که صلیبی سنگین را بر روی دوش تا بالای تپه گلگتا حمل کند. به این مناسبت جمعه نیک روز سوگواری است. پیروان کلیسا در این روز معمولاً از خوردن گوشت پرهیز می کنند. در این روز هم سبزی خواری و هم سبزه کاری توصیه شده است. روز شنبه را که روز خاکسپاری مسیح است، اهل کلیسا به عبادت و تأمل و خویشتن داری برگزار می کنند. مسیحیان در روز شنبه مقدس معمولاً به خانه تکانی، خرید، آشپزی و تدارک بساط روز عید پاک مشغول هستند. مطابق روایت، در سومین روز پس از تصلیب، یاران و نزدیکان مسیح سپیده دم به مدفن او رفتند تا جسد را تدفین کنند، اما عیسی را نیافتند و دانستند که به سوی خداوند رفته است.

■ آداب و رسوم
روزهای یکشنبه و دوشنبه در همه خانه ها جشن برگزار می شود، که با شادمانی، بزم و می گساری همراه است. از مهم ترین غذاهای عید پاک گوشت بره است و در بسیاری از کشورها وعدهٔ اصلی غذای یکشنبه عید پاک را تشکیل می دهد که اشاره به بره خدا دارد. از رسوم بسیار رایج در عید پاک همچنین درست کردن کیک پاسکا، رنگ کردن تخم مرغ و خوردن آن است. در طول چلهٔ روزه از مصرف تخم مرغ و برخی مواد دیگر خوراکی پرهیز می شود، ولی مرغ ها در این مدت تخم گذاشتن را متوقف نمی کنند، بنابراین برای جلوگیری از خراب شدن در پایان روزه باید سریع مصرف شوند. گذشته از آن تخم مرغ خود سمبل زایش و جاودانگی است. در برخی از کشورهای اروپای مرکزی و آمریکای شمالی عید پاک با خوردن تخم مرغ و ژامبون جشن گرفته می شود به این دلیل که خوک سمبل شانس در دورهٔ پیش از مسیحیت اروپا بوده است. خوک معمولاً در ابتدای پائیز سلاخی، پرورده و دودی شده و منبع مهم تغذیه در طول زمستان است؛ ژامبون تا ابتدای بهار ماندگاری دارد.

روز عید پاک به ویژه بچه ها تخم مرغ های رنگین را، که خرگوش در گوشه و کنار باغ پنهان کرده، پیدا می کنند و با لذت می خورند. رنگ کردن تخم مرغ، سنتی دیرین است، و احتمالاً اشاره به هنر رنگرزی عیسی مسیح دارد که جامه ها را به هر رنگی که می خواست درمی آورد. چنان که خاقانی هم در در قطعاتی به آن اشاره کرده است:

عیسی به حکم رنگرزی بر مصیبتش نزدیک آفتاب لباس سیاه برد
یا در جایی دیگر:

عیسی از معجزه برسازد رنگ او چه محتاج به نیل و بقم است