محمّدعلی شاه قاجار (تبریز ۱۲۸۹ـ ایتالیا ۱۳۴۴ق)
محمّدعلی شاه قاجار
ششــمین پادشــاه قاجار (حــــک: ۱۳۲۴ـ۱۳۲۷ق). فرزند مظفرالدین شاه بود و زیرنظر مربیان و مشاوران روسی مانند شاپشال پرورش یافت . در ۱۲۹۹ق لقب «اعتضادالسلطنه» ، در ۱۳۰۸ق لقب «امیرتومان» و سال بعد لقب سالار لشکر گرفت و رئیس قشون آذربایجان و سپس حاکم آذربایجان و ولیعهد ایران شد (۱۳۱۳ق). هنگام سفر مظفرالدین شاه به اروپا (۱۳۲۳ق)، نایب السلطنۀ وی و سال بعد پادشاه ایران شد. او از همان ابتدای سلطنت با مشروطه خواهان و مجلس ، سر ناسازگاری داشت، از این رو، مورد انتقاد شدید مشروطه خواهان تندرو و سرانجام ، سوءقصد گروهی از آنان قرار گرفت که جان سالم به در برد. شاه، که مترصد چنین فرصتی بود، درصدد مقابله جدی برآمد. به فرمان وی لیاخوف فرمانده بریگاد قزاق مجلس شورای ملی را در ۲۳ جمادی الاولی ۱۳۲۶ق به توپ بست که متعاقب آن عده ای از نمایندگان و مشروطه خواهان دستگیر و پس از ضرب و جرح فراوان ، گروهی اعدام و بعضی نیز تبعید و همه روزنامه ها و انجمن های طرفدار مشروطه تعطیل شدند. این دوره به «استبداد صغیر» شهرت دارد. فشار و ستم نیروهای استبدادی به مردم تبریز، موجب قیامی مردمی به رهبری ستارخان گردید که به دنبال آن ، نیروهای گیلانی و بختیاری هم با حمایت سفارت روسیه و انگلستان همراه مجاهدین تبریز، به قصد براندازی رژیم محمدعلی شاه و استقرار مجدد مشروطه ، عازم تهران شدند. این شهر پس از زدوخورد کوتاهی به تصرف نیروهای گیلانی و بختیاری درآمد. محمدعلی شاه به سفارت روسیه پناهنده و در ۲۷ جمادی الآخر ۱۳۲۷ق از سلطنت خلع شد. در ۱۳۲۹ق به امید کسب تاج و تخت از راه استرآباد به ایران آمد، ولی از قوای دولتی شکست خورد و به روسیه فرار کرد. سرانجام در بندر ساوونای ایتالیا درگذشت و در کربلا به خاکش سپردند.
محمّدعلی شاه قاجار
ششــمین پادشــاه قاجار (حــــک: ۱۳۲۴ـ۱۳۲۷ق). فرزند مظفرالدین شاه بود و زیرنظر مربیان و مشاوران روسی مانند شاپشال پرورش یافت . در ۱۲۹۹ق لقب «اعتضادالسلطنه» ، در ۱۳۰۸ق لقب «امیرتومان» و سال بعد لقب سالار لشکر گرفت و رئیس قشون آذربایجان و سپس حاکم آذربایجان و ولیعهد ایران شد (۱۳۱۳ق). هنگام سفر مظفرالدین شاه به اروپا (۱۳۲۳ق)، نایب السلطنۀ وی و سال بعد پادشاه ایران شد. او از همان ابتدای سلطنت با مشروطه خواهان و مجلس ، سر ناسازگاری داشت، از این رو، مورد انتقاد شدید مشروطه خواهان تندرو و سرانجام ، سوءقصد گروهی از آنان قرار گرفت که جان سالم به در برد. شاه، که مترصد چنین فرصتی بود، درصدد مقابله جدی برآمد. به فرمان وی لیاخوف فرمانده بریگاد قزاق مجلس شورای ملی را در ۲۳ جمادی الاولی ۱۳۲۶ق به توپ بست که متعاقب آن عده ای از نمایندگان و مشروطه خواهان دستگیر و پس از ضرب و جرح فراوان ، گروهی اعدام و بعضی نیز تبعید و همه روزنامه ها و انجمن های طرفدار مشروطه تعطیل شدند. این دوره به «استبداد صغیر» شهرت دارد. فشار و ستم نیروهای استبدادی به مردم تبریز، موجب قیامی مردمی به رهبری ستارخان گردید که به دنبال آن ، نیروهای گیلانی و بختیاری هم با حمایت سفارت روسیه و انگلستان همراه مجاهدین تبریز، به قصد براندازی رژیم محمدعلی شاه و استقرار مجدد مشروطه ، عازم تهران شدند. این شهر پس از زدوخورد کوتاهی به تصرف نیروهای گیلانی و بختیاری درآمد. محمدعلی شاه به سفارت روسیه پناهنده و در ۲۷ جمادی الآخر ۱۳۲۷ق از سلطنت خلع شد. در ۱۳۲۹ق به امید کسب تاج و تخت از راه استرآباد به ایران آمد، ولی از قوای دولتی شکست خورد و به روسیه فرار کرد. سرانجام در بندر ساوونای ایتالیا درگذشت و در کربلا به خاکش سپردند.