ترکمانچای

ترکمانچای . [ ت ُ ک َ ] (اِخ ) (عهدنامه ٔ...) در اواخر سال 1241 هَ . ق .. (1828 م .) قشون دولت روس علی رغم عهدنامه ٔ گلستان که بر اساس آن بیش از نیمی از سرزمین قفقاز را در تصرف خود در آورده بود با حمله ٔ ناگهانی بطرف ایران سرازیر شدند و لشکریان ایران با همه ٔ کوشش عباس میرزای نایب السلطنه نتوانست در مقابل هجوم اشغالگران پایداری نماید و بشکست مجدد ایران و انعقاد عهدنامه ای که سنگین تر از عهدنامه ٔ گلستان بودمنجر گردید. این عهدنامه که در قریه ترکمان چای منعقد گردید. بهمین نام معروف شد و بموجب آن بقیه ٔ خاک قفقاز تا ساحل رود ارس به دولت روس تسلیم گردید. بموجب همین عهدنامه انحصار کشتی رانی در دریای مازندران و حق قضاوت کنسولی در داخل ایران بدولت روس تفویض شدو تحمیلات سنگین دیگری بر دولت وارد گردید. و رجوع به مرآت البلدان ج 1 ص 410 و عهدنامه ٔ ترکمانچای شود.