arachnoid
عنکبوتیه
فارسی به انگلیسی
فرهنگ فارسی
(کالبدشناسی) غشای نازک پوشانندهی مغز و نخاع بین نرم شامه و سخت شامه، تنندویه
لغت نامه دهخدا
عنکبوتیة. [ ع َ ک َ تی ی َ ] (ع ص نسبی ) مؤنث عنکبوتی ، که منسوب به عنکبوت است . رجوع به عنکبوت شود. || (اِ) صفحه ٔ بالایین اسطرلاب که مدار اکثر احکام اسطرلاب بر آن است . (آنندراج ) (غیاث اللغات ). رجوع به عنکبوت اسطرلاب و اسطرلاب و عنکبوتی شود. || طبقه ٔ چهارم از طبقات چشم ، و آن غشای رقیق است مانند نسیج عنکبوت . (آنندراج ) (غیاث اللغات ). عنکبوتیه ،دومین پرده از پرده های سه گانه ٔ پوشش خارجی محور دماغی نخاعی است که پرده ٔ نازکی است از نسج هم بند که مستقیماً روی سطح داخلی سخت شامه قرار گرفته است و با آن فضای لنفاوی را محدود میسازد و بنام فضای زیر سخت شامه یا فوق عنکبوتیه نامیده میشود. این فضا در همه ٔ سطح داخلی سخت شامه وجود دارد. عده ٔ زیادی از دانشمندان ، عنکبوتیه را قسمی پرده ٔ سروزی میدانند که دارای دو ورقه ٔ جداری و احشائی است . ورقه ٔ جداری شامه عبارت از طبقه ٔ درون پوششی است که سطح داخلی سخت شامه را می پوشاند و ورقه ٔ درونی یا احشائی آن عبارت از ورقه ٔ عنکبوتیه ٔ مطلق است که در روی سطح خارجیش یک غشاء درون پوششی دیده میشود و حفره ٔ بسته ای که بواسطه ٔ این دو ورقه ٔ درون پوششی محدود گشته همان حفره ٔ سروزی است . قسمتی از پرده ٔ عنکبوتیه که جزو پوشش های نخاع محسوب میشود به عنکبوتیه ٔ نخاعی موسوم است و قسمتی که جزو پوشش های دماغی است عنکبوتیه ٔ دماغی نام دارد. میان شامه . (فرهنگ فارسی معین ). و رجوع به عنکبوتیه ٔ دماغی و عنکبوتیه ٔ نخاعی شود.
دانشنامه عمومی
شامگان
سخت شامه
نرم شامه
شامه یا مننژ (به انگلیسی: meninge) سامانه ای متشکل از چند لایه (غشاء) بوده که دستگاه عصبی مرکزی (CNS) را در بر می گیرد. این غشاها کار محافظت، تغذیه، و کاهش ضربه مغزی را به عهده دارند. مننژ اطراف مغز و طناب نخاعی دارای سه لایه و پوشش است که از خارج به داخل با نام سخت شامه(دوراماتر)، عنکبوتیه(آراکنوئید)، نرم شامه (پیاماتر) شناخته می شوند. این پرده ها به طور کلی مننژ یا شامه نامیده می شوند که میان استخوان جمجمه و بافت مغز (و در طناب نخاعی بین ستون مهره ها و بافت طناب نخاعی) قرار دارند. این پرده ها شدت ضربه هایی که به استخوان سر و ستون مهره ها وارد می شوند را کاهش داده و همچنین به عنوان یک سد شیمیایی در برابر بسیاری از مواد آسیب رسان ایفای نقش می کنند.
لایه میانی مننژ عنکبوتیه یا آراکنوئید نامیده می شود، و نام آن به دلیل ظاهری است که شبیه تارهای عنکبوت دارد. این لایه برای دستگاه عصبی مرکزی مانند یک ضربه گیر عمل می کند. عنکبوتیه لایه یا پرده ای فوق العاده نازک و ظریف، شفاف و متشکل از بافت فیبری است که توسط سلول های صاف پوشانده شده و در برابر عبور سیال ناتراوا می باشد. عنکبوتیه شبیه یک کیسهٔ شل بوده و ظاهری سفید رنگ دارد، زیرا حاوی هیچ ذخیره خونی نمی باشد. این لایه شامل شبکه کروئید بوده که مسئول تولید مایع مغزی-نخاعی است. بنابراین عنکبوتیه حاوی مایع مغزی طناب نخاعیی (CSF) می باشد. همچنین این لایه دارای زوائد انگشت مانند منحصربه فردی است که پرزهای عنکبوتیه arachnoid villi نامیده می شوند و وظیفه آن ها جذب مایع مغزی طناب نخاعیی است. در فرد بالغ، روزانه تقریباً ۵۰۰ میلی لیتر مایع مغزی-طناب نخاعی تولید می شود، همگی به استثنای ۱۲۵ تا ۱۵۰ میلی لیتر توسط این پرزها جذب می شوند. زمانی که خون وارد این سیستم (در اثر تروما یا سکته مغزی هموراژیک) بشود، پرزها مسدود می شوند و هیدروسفالی (افزایش اندازهٔ بطن ها) ممکن است بروز نماید. فضای ساب دورال، مابین لایه های سخت شامه و عنکبوتیه قرار دارد و فضای ساب آراکنوئید مابین لایه های عنکبوتیه و نرم شامه واقع شده و حاوی مایع مغزی-طناب نخاعیی است.