حالت پایه

حالت پایه (به انگلیسی: Ground state) در فیزیک کوانتوم حالتی ست که سیستم کمترین انرژی خود را دارد. حالت برانگیخته هر حالتی ست که انرژی ای بیشتر از حالت پایه دارد. حالت پایه در نظریه میدان های کوانتومی حالت خلاء خوانده می شود.
اگر بیش از یک حالت پایه وجود داشته باشد آن را چندگانه می خوانند. بسیاری از سامانه ها حالت پایهٔ چندگانه دارند.
طبق قانون سوم ترمودینامیک، هر سامانه در دمای صفر مطلق در حالت پایهٔ خود قرار دارد. در نتیجه انتروپی آن با چندگانگی حالت پایه تعیین می شود. بسیاری از سامانه ها، مانند شبکه بلوری ایده آل، حالت پایهٔ واحدی دارند و در نتیجه انتروپی آنها در دمای صفر مطلق صفر است. بسیاری از مواد مانند مواد بلوری ایده آل دارای حالت آیه منحصربه فرد هستند.