تاج العروس

تاجُ الْعَروس
(نام کامل: تاج العروس مِن شرح جواهرالقاموس) تألیف مرتضی زَبیدی فرهنگ واژگان عربی به عربی. این کتاب شرحی مفصل بر قاموس فیروزآبادی است و در سلسلۀ واژه نامه های مفصّل عربی، آخرین معجمی است که از نظام قافیه (ترتیب یافته براساس حروف پایانی هر واژه) تبعیت کرده است. در این کتاب پس از مقدمه ای طولانی در بررسی آرای لغویان، عبارات قاموس به طور مشخص ذکر شده است. سپس مؤلّف، با آوردن مآخذ گفته های فیروزآبادی، شرح و شواهد و استدراکات خود را بدان افزوده است. همچنین در آن به اعلام و اصطلاحات و کاربردهای مجازی و لهجه های عامیانه نیز پرداخته است. این کتاب در ۱۳۰۶ـ۱۳۰۷ق، در ده مجلد در مصر به چاپ رسیده است.

[ویکی اهل البیت] واژه نامه ای که م‍ح‍م‍د ب‍ن م‍ح‍م‍د م‍رت‍ض‍ی زب‍ی‍دی آن را تالیف کرده است.
تاجُ الْعَروس، فرهنگ عربی به عربی در 20 جلد اثر زبیدی و نوشته ای بر القاموس فیروزآبادی می باشد.
تاج العروس در واقع چون دیگر کتاب های لغت آن زمان، نه تنها لغت نامه بلکه در نوع خود موسوعه ای از علوم مختلف چون علم اللغه، بلدان، اعلام، تاریخ، انساب، حیوانات، گیاهان، پزشکی و دیگر علوم آن روزگار است.
زبیدی با استفاده از حدود 500 عنوان به مدت 14 سال به نگارش کتاب پرداخت. زبیدی در تنظیم واژه ها همچون فیروزآبادی، روش پایانی ـ الفبایی را که همان «روش قافیه ای» یا «روش باب و فصل» بود، برگزید.
در این روش با توجه به حرف پایانی کلمه آن را بر اساس ترتیب الفبایی در باب مخصوص آن حرف جای می دهند. سپس با رعایت حرف اول و دوم و سوم و چهارم واژه آن را در فصلی که درون این باب قرار دارد، می نهند. به عبارت دیگر، الگوی اصلی برای یافتن ریشه سه حرفی «فعل» به این ترتیب است: اول، ل؛ دوم، ف؛ سوم، ع نویسنده کتاب گاه به تاریخ پایان گیری حرفی که در دست تألیف داشته، اشاره کرده است و در پایان کتاب نیز تصریح می کند این کار در رجب 1188 به انتها رسیده است. بنابر آنچه زبیدی خود بدان اشاره کرده است، بعد از اتمام تاج العروس این کتاب از استقبال بسیاری برخوردار شد.
کتاب 28 باب، و هر باب 28 فصل به شماره حروف الفبا دارد. البته در برخی از باب ها، شماره فصول به 28 نمی رسد مانند باب حاء، سین، شین و ظا.
کتاب حاضر توسط انتشارات - مجمع اللغه العربیه – دارالهدایه و بنغازی به چاپ رسیده همچنین توسط انتشارات دارالفکر در سال 1373 به چاپ رسیده است.