شفق قطبی

شَفَق قُطبی (انگلیسی: Aurora) یکی از پدیده های جوی کرهٔ زمین است. شفق قطبی پدیدهٔ ظهور نورهای رنگین و متحرک در آسمان شب است و معمولاً در عرض های نزدیک به دو قطب زمین که بر اثر برخورد ذرات باردارِ بادِ خورشیدی و یونیزه شدن مولکول های موجود در یون سپهر (یونوسفر) زمین به وجود می آید.
شفق های قطبی نورهای زیبایی هستند که به طور طبیعی در آسمان دیده می شوند. که معمولاً در شب و در عرض های جغرافیایی قطبی به چشم می خورند. آن ها در یونوسفر تشکیل می شوند و در سپیده دم قطبی قابل مشاهده هستند. در عرض جغرافیایی قطب شمال به آن ها شفق های شمالی نیز گفته می شود که این نام بر گرفته از نام ایزدگونه رومی سپیده دم و نام یونانی باد شمالی است که در سال ۱۶۲۱ توسط پیر گاسندی روی این پدیده طبیعی گذاشته شد. به شفق های قطبی، نور قطب شمال هم گفته می شود زیرا آن ها غالباً در نیم کرهٔ شمالی رویت می شوند و هر چقدر به قطب شمال نزدیک می شوید با توجه به مجاورت با قطب مغناطیسی شمالی زمین احتمال بیشتری می رود که بتوانید آن ها را ببینید به طور مثال در شهرهای شمالی کانادا که بسیار نزدیک به قطب هستند امکان رویت آن ها بسیار زیاد است.
شفق های قطبی در نزدیکی قطب مغناطیسی شمالی ممکن است خیلی بالا باشد ولی در افق شمالی به صورت سبز بر افروخته و در صورت طلوع خورشید به صورت قرمز کمرنگ دیده می شود. شفق های قطبی معمولاً از سپتامبر تا اکتبر و از مارس تا آوریل اتفاق می افتند. بعضی از قبایل کانادایی به این پدیده رقص ارواح می گویند.
در قطب جنوب نیز این اتفاق می افتد ولی فقط در جنوبی ترین عرض جغرافیایی قابل رویت است. و گاهی اوقات در آمریکای جنوبی و استرالیا (استرالیا در زبان لاتین به معنی جنوب است).

شفق قطبی (aurora)
روشنایی رنگی در آسمان شب، نزدیک قطب های مغناطیسی زمین. این روشنایی در نیمکرۀ شمالی شفق شمالی، و در نیمکرۀ جنوبی شفق جنوبی نامیده می شود. با آن که شفق ها معمولاً منحصر به آسمان قطبی اند، گاهی وقت ها افت وخیزهای باد خورشیدی موجب دیده شدن آن ها در عرض های جغرافیایی پایین تر نیز می شود. شفق معمولاً به شکل قوس درخشانی است که نوک آن به طرف قطب مغناطیسی است و کمان ها، نوارها، پرتوها، پرده ها، و هاله هایی را به دنبال دارد که معمولاً سبزند، ولی غالباً سایه هایی از آبی و سرخ، و گاهی وقت ها زرد یا سفید نیز در آن ها دیده می شود. شفق ها در ارتفاعات بالاتر از ۱۰۰ کیلومتر، براثر جریان سریع ذرات باردارِ ناشی از شراره های خورشیدی و «حفره ها»ی کم چگالی موجود در خرمن خورشید، پدید می آیند. میدان مغناطیسی زمین شفق ها را به طرف قطب های شمال و جنوب مغناطیسی می برد. شفق ها از آن جا وارد لایه های بالایی جو می شوند، گازهای موجود در جو را بمباران می کنند، و موجب گسیل نور مرئی می شوند.