کلمه جو
صفحه اصلی

ناهار در چمنزار

دانشنامه عمومی

ناهار در چمنزار (به فرانسوی: Le déjeuner sur l'herbe) که در ابتدا آب تنی نامگذاری شده بود، یک نقاشی رنگ روغن اثر نقاش فرانسوی ادوار مانه (۱۸۳۲ - ۱۸۸۳ میلادی) است. این اثر که بین سال های ۱۸۶۲ تا ۱۸۶۳ میلادی خلق شده است، ابعادی در حدود ۲۰۸ در ۲۶۴٫۵ سانتیمتر (۸۱٫۹ × ۱۰۴٫۵ اینچ) دارد. همنشینی یک زن برهنه با مردانی در لباس رسمی، انتقادات فراوانی را هنگام اولین نمایش این اثر در نمایشگاه ردشدگان در پاریس و به سال ۱۸۶۳، به وجود آورد. این کار هم اکنون در موزه اورسی در پاریس نگهداری می شود در حالی که نسخه ای کوچک تر و قدیمی تر از این اثر، در نگارخانه کورتالد در لندن قابل دیدن است.
مانه در ۱۸۶۳ افکار عمومی فرانسه را با نمایش ناهار در چمنزار شوکه کرد. این اثر یک نقاشی رئال در مفهوم اجتماعی و سیاسی دومیر (نقاش و مجسمه ساز معروف فرانسوی) نیست، بلکه توضیحی در حمایت از آزادی فردی هنرمند است. شوک دیدن زنی برهنه در حال خوردن ناهار با دو مرد سر تا پا پوشیده که توهین به قواعد متداول اجتماعی و آداب نزاکت آن دوران تلقی می شد، با مطرح شدن آشنایی نقاش با مدل ها شدت گرفت. زن برهنه، مدل نقاش ویکتورین مورنت بود که با اندامی به شدت لاغر، به بیننده خیره شده است. یکی از دو مرد، برادر نقاش گوستاو و دیگری، برادر زن آینده اش فردیناند لینهوف است. دو مرد در حالی که لباس رسمی بر تن دارند، گرم گفتگو شده و زن را نادیده گرفته اند. در مقابل آن ها، لباس های زن، یک سبد میوه و یک قرص نان شبیه به یک نقاشی در طبیعت بی جان (به انگلیسی: still life) نمایش داده شده است. در پس زمینه اثر یک زن لباسپوش به آب رود زده است که در مقام مقایسه با پیکره های مقابل کار، خیلی بزرگ تر از دید پرسپکتیو است و به نوعی شناور دیده می شود. پس زمینه تقریباً بدون عمق رنگ شده است که به بیننده حسی را تلقین می کند که این صحنه در فضای باز رخ نداده است، بلکه در استودیو کار شده است. این حس با کاربرد نور عکاسی که تقریباً بدون سایه کار می شود، تقویت شده است و در واقع، نورپردازی این اثر را کاملاً متناقض و غیرطبیعی نشان می دهد. همچنین مرد سمت راست کلاه منگوله داری بر سر دارد که معمولاً در خانه مورد استفاده قرار می گیرد.
همسر مانه، سوزان لینهوف و مدل مورد علاقه اش ویکتورین مورنت، هر دو برای زن برهنه مدل شدند که از سر مورنت و اندام لینهوف در این اثر استفاده شده است. همچنین سبک این نقاشی از رسوم آکادمیک زمان خود کاملاً مستقل است. نقاش سعی نکرده است تا ضربات قلم مو را بپوشاند و در واقع در بعضی از نقاط صحنه، نقاشی ناتمام دیده می شود. زن برهنه در این کار با پیکره های صاف و بی عیب اینگرس و کابانل بسیار فاصله دارد.
ناهار در چمنزار بزرگترین اثر ادوار مانه است، اثری که در آن وی رؤیای تمام نقاشان را درک کرد: قرار دادن نقوش شکوه طبیعت در یک چشم انداز. ما قدرتی که وی با آن بر این مشکل غلبه کرد را می شناسیم. در کار تعدادی برگ و تعدادی تنه درخت دیده می شود و در پس زمینه، رودخانه ای که یک زن در لباس خواب در آن حمام می کند. در پیش زمینه، دو مرد در مقابل یکدیگر بر روی زمین نشسته اند در کنار زن دومی که به تازگی از آب خارج شده است و تن برهنه اش را در فضای باز خشک می کند. این زن برهنه جامعه ای را به تمسخر گرفت که فقط وی را بر روی بوم می دیدند. خدای من! چه گستاخ! یک زن بدون هیچ پوششی بین دو مرد پوشیده! چنین چیزی هرگز دیده نشده است و این باور یک خطای فاحش است. در لوور بیش از ۵۰ نقاشی است که در آن ها ترکیبی از اشخاصی پوشیده و برهنه دیده می شود اما هیچ کس به لوور نمی رود تا مورد تمسخر قرار گیرد. مردم از قضاوت کردن در مورد ناهار در چمنزار به عنوان یک کار اصیل از هنر طفره می روند؛ آن ها در این اثر عده ای را می بینند که به پیک نیک رفته اند، حمام کردنشان را تمام کرده اند و خیال می کنند که هنرمند با نمایش این موضوع قصد و نیتی وقیحانه و شهوت انگیز را نشان می دهد، در حالی که نقاش سعی کرده است تا به راحتی مخالفینی دمدمی مزاج و مخاطبینی بی پرده پیدا کند. نقاشان، و به ویژه ادوار مانه که خود یک نقاش تحلیلی است، وسواس توده مردم در این موضوع که بیش از همه مردم را زجر داد، ندارند؛ برای آن ها یک موضوع تنها دستاویزی است برای نقاشی کردن، در حالی که برای مردم عادی تنها موضوع است که وجود دارد؛ بنابراین، زن برهنه ناهار در چمنزار مطمئناً به این دلیل آنجاست تا فرصتی استثنایی برای هنرمند در نقاشی پیکره ای انسانی را مهیا کند. آن چیزی که در نقاشی باید دیده شود ناهار بر روی چمنزار نیست، بلکه تمامی این منظره است، با قدرت و قابلیتش، با پیش زمینه ای بزرگ و استوار، و با پس زمینه ای از ظرافت های نورپردازی؛.


کلمات دیگر: