جعفر

(تلفظ: jaefar) (عربی) جوی ، رود ، ناقه‌ی پر شیر؛ (در اعلام) نام فرزند ابوطالب و برادر امام علی (ع) و نام امام جعفر صادق(ع) .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن زیاد الاحمر ابوعبداﷲ، تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن زید شافعی (متوفی 793 هَ . ق .). او راست : رسالة البرهانی .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابوعبداﷲ جعفربن محمد رودکی . رجوع به رودکی و رجوع به ابوعبداﷲ و نیز رجوع به جعفربن محمد در همین لغت نامه شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن عثمان تکریتی (متوفی 699 هَ . ق .) از اهل تکریت عراق است . شاعر و دانشمند در علم حساب و فرائض بودو در شعرش لطافتی دیده میشود. (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) (میرزا ...) ریاض همدانی ، ملک الشعرای بهار در کتاب سبک شناسی زیر عنوان منشیان عهد فتحعلی شاه و محمدشاه آورده است : میرزا جعفر ریاض همدانی شاعر و نثرنویس بوده است و در سفارت انگلیس سمت منشیگری داشته ، دیوان شعرش به طبع رسیده است . (سبک شناسی ج 3 ص 334).

(مجالس النفائس ص 96).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) نام یکی از پسران علی بن موسی الرضا (ع ) امام هشتم شیعیان اثناعشری بوده است . (از مجمل التواریخ و القصص ص 457).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) (میرزا ...) حقایق نگار. نام او را ملک الشعرای بهار در کتاب سبک شناسی زیر عنوان منشیان عهد فتحعلی شاه و محمدشاه آورده و او را مؤلف حقایق الاخبار دانسته است . (سبک شناسی ج 3 ص 335).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ابراهیم الجعفری محدث است . (لسان المیزان ج 2 ص 106).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ابراهیم الحضرمی محدث است و از علی بن موسی الرضا روایت کند. شیخ طوسی نام او را در شمار رجال شیعه آورده و گفته است که از بزرگان اهل کلام و فقه بوده . (لسان المیزان ج 2 ص 107).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ابی الحکم از صحابه ٔ پیامبر است و برخی احادیث از او روایت کرده اند. (قاموس الاعلام ج 3).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ابی الفرج وزیر بویهی از خاندان بنی عبدالرحیم بوده است . (تجارب السلف ص 252).

(الاعلام زرکلی ج 2).

ناصرخسرو.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ابی محمدبن ازهر. رجوع به ابن الازهر شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ابی وحشیه . رجوع به ابی بشر جعفر شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن احمد مروزی . رجوع به ابوالعباس مروزی شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن حسین شوشتری (متوفی 1303 هَ . ق .) فقیه امامی واعظ بود که در شوشتر متولد شد و به غری منتقل گردید و در دهکده ٔ کرند درگذشت و در نجف مدفون شد. از کتابهای اوست : الخصائص الحسینیه ، فی مقتل الحسین الشهید، منهج الرشاد، فوائد المشاهد و مجالس المواعظ (دو کتاب اخیر را یکی از شاگردان او از مجالس وعظ وی گرد آورده است ). (الاعلام زرکلی ج 2). رجوع به جعفر شوشتری شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن احمدبن حسین بن احمدبن جعفر سراج معروف به قاری بغدادی و ابن سراج مکنی به ابومحمد، (417 - 500 هَ . ق .) ادیب و شاعر و عالم قرائت و نحوو لغت و از حافظان قرآن بوده است . وی در بغداد زاده شد و در همانجا درگذشت . همچنین سفرهائی به مکه و شام و مصر کرد. از تصنیفات مشهور او: مصارع العشاق و مناقب السودان و حکم الصبیان را می توان نام برد. علاوه بر آن چندین کتاب تألیف و تنظیم کرده که از آن جمله است : کتاب خرقی در فقه حنابله که آنرا به نظم درآورد. خطیب بغدادی کتاب پنج جزئی فوائد را بر او خواند. (الاعلام زرکلی ج 2). و نیز رجوع به ابن سراج شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن حرب همدانی (177 - 236 هَ . ق .)از پیشوایان معتزلیان و از مردم بغداد بود. علم کلام را در بصره از هذیل علاف فراگرفت و کتابهائی نوشت که بگفته ٔ خطیب بغدادی نزد متکلمان معروف است . ابن حرب به الواثق عباسی نزدیک بود و شارع باب حرب در غرب مدینة السلام منسوب به پدر اوست . (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن احمدبن طلحة، المقتدر باﷲ المعتضدبن الموفق مکنی به ابوالفضل خلیفه ٔ عباسی (282 - 320 هَ . ق .) در بغداد متولد شد. او پس از مرگ برادرش المکتفی در سال 295 هَ . ق . به خلافت رسید اما گروهی او را برای احراز مقام خلافت کوچک دانستند و در سال 296 هَ . ق . از خلافت خلعش کردند و عبداﷲبن معتز را بجانشینی او برگزیدند ولی پس از دو روز عبداﷲ را کشتند و مقتدر را بار دیگر به خلافت رساندند و دوران خلافت او دیر پایید و در روزگاراو فتنه های بسیاری روی داد ... حسین بن منصور حلاج درروزگار خلافت وی به قتل رسید و ابوطاهر قرمطی هم در دوران او حجرالاسود را ربود ... (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن احمدبن محمد حسن بن عیسی حلی ملقب به کمال الدین و مکنی به ابویحیی (1277 - 1315 هَ . ق .) شاعر و از مردم حله بود و از آثار او سحر بابل و سجعالبلابل است و دیوان شعر او که پس از وفات وی فراهم شد. (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن احمدبن محمد مقری مکنی به ابوالقاسم از مشایخ عرفای قرن چهارم هجری و از مردم نیشابور است . وی برادر ابوعبداﷲ مقری بوده و جامی او را یگانه ٔ روزگار میشمرد و مشایخ بزرگ صوفیه از فضل و کرامات وی ذکر فراوان کرده اند. (از نامه ٔ دانشوران ج 2 ص 231).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن عبداﷲ منصور عباسی (متوفی 150 هَ . ق .) امیر موصل بود و در بغداد درگذشت و نخستین کسی بود که در مقابر قریش به خاک سپرده شد.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ادریس حسنی کتانی مکنی به ابوالمواهب (1250 - 1323 هَ . ق .) فقیه مالکی روزگار خود و صوفی و عالم به تراجم احوال بود. مولد و محل وفات وی فاس است . او آثار فراوان دارد از آن جمله است : الشرب المختصر فی رجال القرن الثالث عشر، اعلام الائمةالاعلام و اساتیدها بما لنا من الروایات و اسانیدها، کتابی درباره ٔ حدیث «ان اﷲ یبغض اهل البیت اللحمین »، و رساله ای در احکام اهل ذمة و جز آن . (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ایاس ، ابوبشر واسطی . تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن بشیر البجلی بالولاء مکنی به ابومحمد الوشاء (متوفی 208 هَ . ق .) مردی فاضل و از کوفه بود. وی در الابواء در راه مکه درگذشت . از اوست : المشیخةو المکاسب و الصید و الذبائح . (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن جحاف بن عبداﷲبن جعفربن عبدالرحمن بن جحاف معافری بلنسی مکنی به ابواحمد و معروف به ابن جحاف (متوفی 488 هَ . ق .) امیری از مردم بلنسیه ٔ اندلس بود. مدت سه سال و چهار ماه و هفت روز حکومت کرد و سرانجام به دست قنبیطور در آتش افکنده و سوزانده شد. (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن حسن (ناصرکبیر) سومین از دعاة علوی طبرستان مکنی به ابوالقاسم ، داماد ماکان کاکی و پدرزن حسن بن قائم داعی صغیر و مدعی داعی صغیر از 304 تا 311 هَ . ق . رجوع به ابوالقاسم جعفر و داعی شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن حسن بن عبدالکریم برزنجی ملقب به زین العابدین (متوفی 1177 هَ . ق .) مردی فاضل از اهل مدینه و مفتی شافعیان در آن شهر بود. از کتابهای اوست : قصة المولدالنبوی ، قصة المعراج ، البرء العاجل باجابة الشیخ محمد غافل ، الجنی الدانی فی مناقب الشیخ عبدالقادر الجیلانی ، جالیة الکرب باصحاب سید العجم و العرب و رسالةفی اسماء البدریین و الاحدیین . (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن حسن بن یحیی بن حسین بن سعید هذلی حلی ملقب به نجم الدین و مکنی به ابوالقاسم و معروف به محقق حلی (602 - 676 هَ . ق .) فقیه و پیشوای امامی از مردم حله در عراق و مرجع تقلید شیعه ٔ امامیه در عصر خود بود. از آثار اوست : شرائعالاسلام فی مسائل الحلال و الحرام ، النافع (مختصر الشرائع)،المعتبر فی شرح المختصر، اصول الدین . نکة النهایة و جز آن . (الاعلام زرکلی ج 2). رجوع به علامه ٔ حلی شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن حسین بن قاسم موسوی (1090 - 1158 هَ . ق .) فاضل امامی است که در اصفهان متولد شد و به گلپایگان رفت و در آنجا درگذشت . او راست : مناهج المعارف در اصول دین و رسائل و تعلیقات دیگر. (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن حیان العطاردی البصری مکنی به ابواشهب ، تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن خضربن شلال حلی فقیه امامی و شیخ المشایخ نجف و حله بوده است (متوفی 1227 هَ . ق .). از آثار مشهور اوست : کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء و الحق المبین فی الرد علی الاخباریین . (الاعلام زرکلی ج 2). رجوع به کاشف الغطاء در همین لغت نامه شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن ربیعه ، ابوشرحبیل ، تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن سعیدبن سعدبن زیدبن محسن (متوفی 1178 هَ . ق .) از سادات حسنی و شرفای مکه است که در سال 1172 به امیری آن شهر رسید اما هنوز ماهی نگذشته بود که حکومت به برادر واگذشت و خود کناره گرفت و به طائف رفت و تا هنگام مرگ در آنجا ماند. (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن سلمة الوراق البصری مکنی به ابوسعید. تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن سلیمان الخلال مکنی به ابوسلمه . رجوع به ابوسلمه حفص بن سلیمان شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن سلیمان الصنبعی مکنی به ابوسلیمان . تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن سلیمان هاشمی مکنی به ابوعبداﷲ. تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن شهریاربن قارن پادشاه طبرستان از آل باوند دوازده سال پادشاهی کرد و در ایام دولت او خروج داعی کبیر اتفاق افتاد. (حبیب السیر چ خیام ج 2 ص 417).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن صبیح . تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن عبداﷲ الاسدی مکنی به ابوعبداﷲ. تابعی است .

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن عبداﷲ بن بدرالکثیری (متوفی 990هَ . ق .) از پادشاهان حضرموت بود وی پس از پدر به سلطنت رسید اما دیری در این مقام نپائید و کشته شد.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن عثمان بن نصر ملقب به ابوالحسن حاجب و معروف به مصحفی (متوفی 372 هَ . ق .) وزیر و ادیب اندلسی و از نویسندگان نامدار بود و شعرهای خوب بسیار دارد. اصل وی از بربریان بلنسیه بود و المستنصر اموی او را به وزارت برگزید و تا هنگام مرگ مستنصر در این سمت باقی ماند. همچنین در روزگارناصر، والی جزیره ٔ میورقة شد و چون ناصر به فرمانروایی رسید او را به وزارت برگزید و فرماندهی شرطه را نیز بدو واگذار کرد. چون خلافت به هشام المؤیدبن الحکم رسید، عهده دار حاجبی وی گردید و در امور دولتی مداخله کرد. اما منصوربن ابی عامر به سبب خدمتی که او به صبح (مادر هشام المؤید) کرده بود دستگیرش کرد و بر او سخت گرفت و جعفر بنظم و نثر از او طلب بخشایش کرد اما منصور بدو رحم نکرده اموال او را مصادره کرد تا بدان حد که بر فرزندانش نیز چیزی نماند. پس او راکشت و تن او را به کسانش داد. (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن عزالدین مکنی به ابوالخلیل از خاندان شدادیان گنجه و از حکمرانان آذربایجان بود و قطران تبریزی شاعر قرن پنجم بیش از سی قصیده درستایش وی دارد. رجوع به دیوان قطران چ تبریز شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن عطیه مکنی به ابوعمرو، تابعی است . رجوع به ابن عطیه شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن عفان طائی . از شعراء شیعه و شعر او در دویست ورقه بوده است . (ابن الندیم ).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن علی طباطبائی حائری (1258 - 1321 هَ . ق .) فقیه امامی بود از اهل حائر که به نجف منتقل گردید و سپس به حائر بازگشت و منصب مفتی گری و امامت آنجا را عهده دار شد. از نوشته های اوست : مجموع رسائل در فنون مختلف فقه . (الاعلام زرکلی ج 2).

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن علی معروف و مکنی به امیر ابوالفضل فرمانروای تفلیس و معاصر ابوالحسن لشکری بوده و قطران تبریزی شاعر قرن پنجم هجری او را مدح گفته است . رجوع به دیوان قطران چ تبریز شود.

جعفر. [ ج َ ف َ ] (اِخ ) ابن علی بن ابی طالب در واقعه ٔ کربلا شهید شده است .