تندر

تندر.[ ت ُ دَ / دُ ] (اِ) رعد بود. (لغت فرس اسدی چ اقبال ص 138) (از انجمن آرا) (از آنندراج ) (از فرهنگ جهانگیری ) (از فرهنگ رشیدی ) (از ناظم الاطباء) (از معیار جمالی ). بمعنی غرنده باشد عموماً و رعد را گویند خصوصاً. (برهان ). غرنده که به تازیش رعد خوانند. (شرفنامه ٔ منیری ). بانگ رعد. (اوبهی ) (غیاث اللغات ). تندور. (حاشیه ٔ لغت فرس اسدی ) (معیار جمالی ) (اوبهی ) (انجمن آرا) (آنندراج ) (فرهنگ رشیدی ) (شرفنامه ٔ منیری ). ریشه ٔ هندی باستان «تن ، تانیتی » (صدا پیچیدن ، صدا،صدا دادن )، تنیی تو (رعد)، لاتینی تونار ، تونی تروس ، انگلیسی «ثاندر» ، افغانی متداول تندر ، افغانی محض «تنا» (رعد). (حاشیه ٔ برهان چ معین ) :
به دشمن پر از خشم آواز کرد
تو گفتی مگر تندر آغاز کرد.

رودکی (از لسان العجم شعوری ).

علم ابر و تندر بود کوس او
کمان آدینده شود ژاله تیر.

رودکی .

هست از آهم آتش دوزخ ابیز
ناله ای از من ز تندر صد ازیز.

منجیک .

ستد نیزه از دست آن نامدار
بغرید چون تندر از کوهسار.

فردوسی .

کجک بر سر پیل زد شاه چین
بغرید چون تندر فرودین .

فردوسی .

همی کوفت بر خاک رویینه سم
چو تندر خروشید و افشاند دم .

فردوسی .

چو تندر خروشان شده هر دوان
شه جادوان رستم پهلوان .

فردوسی .

نه چرخ است و اجزای او چون ستاره
نه ابر است و آوای او همچو تندر.

فرخی .

خروشی برکشیدی تند تندر
که موی مردمان کردی چوسوزن .

منوچهری .

بغرید چون تندر اندر بهار
به کین روی بنهاد بر هر چهار.

اسدی .

بر اسبان بی زین به تیغ و کمند
خروشان چو تندر بر ابربلند.

اسدی .

چو تندر همه بیشه بانگ هژبر
شده گردشان گردگردان چو ابر.

اسدی .

چه می دارد بدینگونه معلق گوی خاکی را
میان آتش و آب و هوا و تندر و نکبا؟

ناصرخسرو.

قطره ٔ باران از او روان شده چون تیر
غران چون مرکب از میانش تندر.

مسعودسعد.

آواز تندر آرد در گوش باد گرز
باران خون چکاند بر تن بخار تیغ.

مسعودسعد.

اطلس به رنگ آتش وَاصل عمامه از نی
ابرش چو باد نیسان تندی بسان تندر.

خاقانی (دیوان چ سجادی ص 190).

بحری که عید کرد بر اعدا به پشت ابر
از غرتش درخش و ز غرّشن تندرش .

خاقانی (دیوان چ سجادی ص 225).

مهری یکی پیر نزار آوا برآورده بزار
چون تندر اندر مرغزار جانی بهر جا ریخته .

خاقانی .

به تندی چو تندر شوند آن زمان
که تندی همانست و تندر همان .

نظامی .

بیاران گفت چون تندر بپوئید
مگر فرهاد را جائی بجوئید.

نظامی .

گر او تندر آمد تو هستی درخش .

نظامی .

بترقد همی زهره ٔ شاخ کوهی
بترسدز آواز تندر شکوفه .

کمال اسماعیل (از شرفنامه ٔ منیری ).

گلوشان خوابگاه مرگ و دلْشان نائب دوزخ
دهنْشان رهگذار برق و غوْشان نائب تندر.

قاآنی .

- تندرشیهه ؛ که شیهه ٔ او مانند تندر مهیب و پرصدا باشد. اسبی که مانند رعد شیهه کند :
وز آن شبدیز تندرشیهه ٔ او
زمانه پرصدا چون کوهسار است .

مسعودسعد.

رجوع به تندور شود. || بلبل را نیز گویند که عربان عندلیب خوانند. (برهان ) (از شرفنامه ٔ منیری ). شارح قصاید خاقانی بمعنی بلبل نیز نوشته . (غیاث اللغات ). بلبل . (ناظم الاطباء).

خودروی تندر L90 ، نام این خودرو در این شکل که هست بی معناست جز این که به شکل Leo آن را ببینید و بخوانید تندر همان پراید است که تصویر آن را از پهنا کشیده باشید و تفریح و تفنن سرمایه است.

نوعی فن درکشتی

دنگ درار : درآوردنده صدا
دندر : کوتاه شده دنگ درار
تن tone همان دن است. صدای تن در موسیقی.
تندر : درآورنده صدا

تنغر، tonghor, گویش محلی بهاباد یزد به معنی تندر ، رعد.

آسمان غرنبه