کلمه جو
صفحه اصلی

شترمرغ

فارسی به انگلیسی

ostrich

فارسی به عربی

نعامة

مترادف و متضاد

ostrich (اسم)
شتر مرغ

فرهنگ فارسی

پرنده ایست از راسته دوندگان که بلندیش تا ۳ متر می رسد و تا حدود ۱٠٠ کیلوگرم وزن می یابد . این پرنده دارای بالهای کوچک است که هیچوقت برای پرواز به کار نمی رود . تاج استخوان جناق وی از بین رفته . پرنده مزبور فاقد شاهپر است و به سرعت می دود . شتر مرغ ماده در طول عمر فقط ۲٠ تخم میگذارد که هر کدام ۲۵ برابر تخم مرغ خانگی است اشتر مرغ اشترلک .

فرهنگ معین

( ~ . مُ ) (اِمر. ) = اشترمرغ : پرنده ای است از راستة دوندگان که بلندی اش تا ۳ متر می رسد. این پرنده دارای بال های کوچک است که هیچ وقت برای پرواز به کار نمی رود. وی به سرعت می دود و مادة آن در طول عمر فقط ۲٠ تخم می گذارد.

لغت نامه دهخدا

شترمرغ . [ ش ُ ت ُ م ُ ] (اِ مرکب ) نعامه .ظلیم . اشترلک . (مؤید الفضلاء). اشترمرغ . مرغی باشد شبیه به شتر و عربان نعامه خوانند. (برهان ). نوعی است از مرغ که در بعضی اعضا مشابه به شتر باشد گویند که آتش هم میخورد. (غیاث اللغات ). حیوانی است که گردن و سر آن به شتر ماند و پرهای آن به مرغ و دیده ام که آتش افروخته و آهن تفته و فلوس مس فرو برد و بلع کند و به تحلیل برد. حیوانی بدبوی و کثیف است و به حمق معروف است چه بیضه ٔ خود را چون به چرا رود گم کند وبر بیضه ٔ دیگری بخسبد و در مثل آمده : فلان احمق من نعامة. و مشهور است که به شترمرغ گویند بار کش گوید مرغم ، گویند دانه خور گوید شترم نواله خواهم . (از انجمن آرا) (از آنندراج ). پرنده ای است از راسته ٔ دوندگان که بلندیش تا 3 متر میرسد و تا حدود 100 کیلوگرم وزن می یابد. این پرنده دارای بالهای کوچک است که هیچوقت برای پرواز به کار نمیرود. تاج استخوان جناق وی از بین رفته پرنده ٔ مزبور فاقد شاه پر است . و بسرعت میدود. شترمرغ ماده در طول عمر فقط 20 تخم میگذارد که حجم هر یک به اندازه ٔ 25 برابر تخم مرغ خانگی است . (فرهنگ فارسی معین ). بزرگترین طیور و واسطه ٔ فیمابین پرندگان و چهارپایان است و در افریقا و آسیای غربی وحدود گرمسیر یافت میشود و به تفاوت و مختلف الوان است شکری رنگ آن هفت قدم ارتفاع دارد و گردنش سه قدم و وزنش 13 من است و قوه و اقتدار حمل دو نفر را دارد. نوع دیگر بالهای سیاه و شفاف و دم سفیدی دارد. ارتفاع وی 10 قدم و پرهای بال او در نهایت گرانبهایی است و تقریباً در هر بالی 20 دانه پر کارآمد اعلا دارد لکن پرهای دمش غالباً شکسته و بیکاره است و رانها و زیر بالهای او عاری از پر و گردنش دارای موهای سفید و نازک میباشد از وضع و هیأت و اندازه و ترکیب بالهایش چنان مینماید که این حیوان ازبرای دویدن خلق شده است نه ازبرای پریدن . (قاموس کتاب مقدس ) :
چو بهرام گور آن شترمرغ دید
بکردار باد دمان بردمید.

فردوسی .


شترمرغ دیدند جایی گله
دوان هر یکی چون هیونی یله .

فردوسی .


دشت را و بیشه را و کوه را و آب را
چون گوزن و چون پلنگ و چون شترمرغ و نهنگ .

منوچهری .


خر مردمند هر سه نه مردم نه خر تمام
وز هر دو نام همچو شترمرغ بهره ور.

سوزنی .


شترمرغی ، به گاه بار بردن
چو مرغی ، و چو اشتر گاه خوردن .

عطار.


غم گرچه ناخوش است دل من بدان خوش است
کار غم و دلم چو شترمرغ و آتش است .

جمال الدین عبدالرزاق .


شبه شترمرغ نه اشتر نه مرغ
آتش خواران هوا و هوان .

خاقانی .


زَاءْزَاءَ الظلیم ُ؛ هر دو بازو و سر و دم برداشته تیز رفت شترمرغ . (منتهی الارب ). رجوع به اشتر شود.
- شترمرغ بودن ؛ در تداول عامه نام دو هنر داشتن اما در هیچکدام قادر به کار نبودن . (فرهنگ نظام ).
- || ادعای اموری کردن و در عمل بهانه آوردن . (فرهنگ نظام ).

شترمرغ. [ ش ُ ت ُ م ُ ] ( اِ مرکب ) نعامه.ظلیم. اشترلک. ( مؤید الفضلاء ). اشترمرغ. مرغی باشد شبیه به شتر و عربان نعامه خوانند. ( برهان ). نوعی است از مرغ که در بعضی اعضا مشابه به شتر باشد گویند که آتش هم میخورد. ( غیاث اللغات ). حیوانی است که گردن و سر آن به شتر ماند و پرهای آن به مرغ و دیده ام که آتش افروخته و آهن تفته و فلوس مس فرو برد و بلع کند و به تحلیل برد. حیوانی بدبوی و کثیف است و به حمق معروف است چه بیضه خود را چون به چرا رود گم کند وبر بیضه دیگری بخسبد و در مثل آمده : فلان احمق من نعامة. و مشهور است که به شترمرغ گویند بار کش گوید مرغم ، گویند دانه خور گوید شترم نواله خواهم. ( از انجمن آرا ) ( از آنندراج ). پرنده ای است از راسته دوندگان که بلندیش تا 3 متر میرسد و تا حدود 100 کیلوگرم وزن می یابد. این پرنده دارای بالهای کوچک است که هیچوقت برای پرواز به کار نمیرود. تاج استخوان جناق وی از بین رفته پرنده مزبور فاقد شاه پر است. و بسرعت میدود. شترمرغ ماده در طول عمر فقط 20 تخم میگذارد که حجم هر یک به اندازه 25 برابر تخم مرغ خانگی است. ( فرهنگ فارسی معین ). بزرگترین طیور و واسطه فیمابین پرندگان و چهارپایان است و در افریقا و آسیای غربی وحدود گرمسیر یافت میشود و به تفاوت و مختلف الوان است شکری رنگ آن هفت قدم ارتفاع دارد و گردنش سه قدم و وزنش 13 من است و قوه و اقتدار حمل دو نفر را دارد. نوع دیگر بالهای سیاه و شفاف و دم سفیدی دارد. ارتفاع وی 10 قدم و پرهای بال او در نهایت گرانبهایی است و تقریباً در هر بالی 20 دانه پر کارآمد اعلا دارد لکن پرهای دمش غالباً شکسته و بیکاره است و رانها و زیر بالهای او عاری از پر و گردنش دارای موهای سفید و نازک میباشد از وضع و هیأت و اندازه و ترکیب بالهایش چنان مینماید که این حیوان ازبرای دویدن خلق شده است نه ازبرای پریدن. ( قاموس کتاب مقدس ) :
چو بهرام گور آن شترمرغ دید
بکردار باد دمان بردمید.
فردوسی.
شترمرغ دیدند جایی گله
دوان هر یکی چون هیونی یله.
فردوسی.
دشت را و بیشه را و کوه را و آب را
چون گوزن و چون پلنگ و چون شترمرغ و نهنگ.
منوچهری.
خر مردمند هر سه نه مردم نه خر تمام
وز هر دو نام همچو شترمرغ بهره ور.
سوزنی.
شترمرغی ، به گاه بار بردن

فرهنگ عمید

پرنده ای با گردن و پاهای دراز و سر و بال های کوچک که نمی تواند پرواز کند ولی به سرعت می دود، مرغ آتش خوار.

دانشنامه عمومی

شترمرغ (نام علمی: Struthio camelus) نوعی پرنده بی پرواز بومی آفریقا و نشخوارکننده از راستهٔ سینه پهنان Struthioniformes است. شترمرغ بزرگترین پرندهٔ زنده دنیاست و تخم آن نیز از هر پرنده زنده دیگری بزرگتر است (البته فیل مرغهای ماداگاسکاری و موآهای نیوزیلندی که به تازگی منقرض شده اند بزرگتر بودند و تخم های بزرگتری هم داشتند)
شترمرغ جنوبی: یا شترمرغ سیاه (S. c. australis) در جنوب آفریقا که در سواحل جنوبی رودخانه های زامبزی و کونن زندگی می کند.
شترمرغ شمال آفریقا: یا شترمرغ گردن قرمز (S. c. camelus) پرتعدادترین نوع شترمرغ که زیستگاه از اتیوپی و سودان در شرق به سوی حاشیه صحرای بزرگ آفریقا تا سنگال و موریتانی در غرب ادامه می یابد. این زیرگونه در گذشته در نواحی شمالی تر مثل مصر و جنوب مراکش نیز می زیسته است. شترمرغ شمال آفریقا با ۲٫۷۴ متر قد و ۱۵۴ کیلو وزن و سرعتی بیش از ۷۲ کیلومتر بر ساعت، بزرگ ترین و سریع ترین پرنده روی زمین است. سر آن سرخ رنگ، پوشش بدن نرها سیاه و سفید و ماده ها خاکستری است.
شترمرغ ماسایی: (S. c. massaicus) در شرق آفریقا. پرهای کوچکی به رنگ نارنجی روشن بر روی سر، گردن و ران هایشان دارند. فقط در جنوب کنیا، اتیوپی و بخش هایی از جنوب سومالی حضور دارند.
شترمرغ عربی: (S. c. syriacus) زیرگونه انقراض یافته ای که در گذشته در تعداد بسیار در شبه جزیره عربستان، سوریه و عراق زندگی می کرد و نسل آن در حدود سال ۱۹۶۶ به کلی نابود شد.
شترمرغ سومالی: (S. c. molybdophanes) در شمال شرقی کنیا، جنوب اتیوپی و سومالی. گردن و ران آن ها سربی رنگ است. برخلاف دیگر شترمرغ ها گله ای زندگی نمی کند بلکه بیشتر تنها یا جفتی دیده می شوند. در شمال شرق کنیا با شترمرغ ماسایی زیستگاه مشترکی دارند. برخی این شترمرغ را گونهٔ مجزایی محسوب می کنند.
شترمرغ ظاهر منحصربه فردی دارد که آن را از پرندگان دیگر متمایز می کند. آن ها با گردن و پاهای بلند خود قادرند با سرعت حدود ۷۰ کیلومتر بر ساعت بدوند که بالاترین سرعت زمینی در میان تمام پرنده هاست. غذای اصلی شترمرغ گیاهان است اما از بی مهرگان هم تغذیه می کنند. آن ها به صورت گروهی و در گروه های پنج تا پنجاه نفری گذران زندگی می کنند و در هنگام خطر یا برای پنهان شدن روی زمین دراز کشیده یا فرار می کنند اما اگر در گوشه ای گیر افتاده و را فراری نداشته باشند با پاهای قدرتمند خود به دشمن حمله می کنند.
شترمرغ ها اهلی هم شده اند و در برخی نقاط دنیا پرورش داده می شوند. پرهای آن ها کاربرد زینتی دارد و در پوشاک هم استفاده می شود. پوست آن ها برای تولید چرم استفاده شده و گوشتشان نیز در بازار عرضه می شود.
شترمرغ نر پرهای سیاهی دارد و انتهای پرها و بال های آن سفید است ولی پرهای شترمرغ ماده قهوه ای رنگ است. سر و گردن شترمرغ بدون پر و تاس است. این پرنده اغلب به صورت گروهی در بین گله های پستانداران علفخوار همچون گورخر و گاومیش و کل یال دار به سر می برد.

شترمرغ (ابهام زدایی). منظور از کلمه «شترمرغ» ممکن است یکی از دو گونه این جانور باشد:
شترمرغ
شترمرغ استرالیایی

دانشنامه آزاد فارسی

شُترمرغ (ostrich)
شُترمرغ
شُترمرغ
شُترمرغ
شُترمرغ
شُترمرغ
شُترمرغ
نوعی پرندۀ بزرگ بی پرواز. . پرندۀ نر ممکن است به طول۲.۸ متر، و وزن ۱۳۵ کیلوگرم برسد. شترمرغ بزرگ ترین پرندۀ زنده است. پاهایی با دو انگشت قوی دارد و جانور، به این سبب، قادر به دویدن سریع است. همچنین شترمرغ از این پاها برای دفاع استفاده می کند. شترمرغ در گروه های خانوادگی، شامل یک نر و چندین ماده زندگی می کند که هر ماده حدود چهارده تخم می گذارد. گونۀ Struthio camelus در راستۀ شترمرغ قرار دارد. بدن نر بالغ با پرهای سیاه پوشیده شده است و پرهای بال و دم اش سفید است. ماده ها و نرهای نابالغ پرهایی خاکستری دارند. منقار شترمرغ پهن و مسطح است. سرش کوچک، و دارای چشم هایی بزرگ، و گردنش دراز، با پوشش پراکندۀ کرک پر، است. شب ها، نر تخم ها را گرم نگه می دارد اما ماده ممکن است در طول روز روی آن ها بنشیند. نسبت به اندازۀ پرندۀ بالغ، تخم شترمرغ کوچک ترین تخم هاست. شترمرغ ها عموماً از مواد گیاهی تغذیه می کنند و قادرند مدت طولانی بدون آب زندگی کنند. شترمرغ ها را در افریقای جنوبی و سایر مناطق، برای استفاده از چرم، و پرهای دمشان تکثیر می کنند. جذابیت پرهای شترمرغ باعث شده است که این پرنده را اهلی کنند و در مقیاس تجاری پرورش دهند. در ۱۸۵۷، برای اولین بار در افریقای جنوبی پرندگان نابالغ را به اسارت گرفتند، اما در ۱۸۷۰، به اهلی کردن این پرنده توجه بیشتری شد. مرکز اصلی این صنعت آوتسهورن بود، که در اوج دورۀ پرورش ( ۱۹۰۶ ـ ۱۹۱۲) حدود ۴۰ هزار شترمرغ را در آن جا نگهداری می کردند.

نقل قول ها

شترمرغ'، پرنده ای است از راسته دوندگان که بلندیش تا ۳ متر می رسد و تا حدود ۱۰۰ کیلوگرم وزن می یابد. این پرنده دارای بال های کوچک است که هیچ وقت برای پرواز به کار نمی رود. بزرگترین مرغ و واسطه بین پرندگان و چهارپایان است.
• «به شترمرغ گویند بار بکش گوید: مرغم‚ گویند پرواز کن گوید: شترم.»• «تخم مرغ دزد شترمرغ دزد می شود.»• «به شترمرغ مانی ای خواجه// نه بپّری همی نه بار بری» -> کمال الدین اسماعیل
• «چو بهرام گور آن شترمرغ دید// بکردار باد دمان بردمید» -> فردوسی
• «خرمردم اند هر سه نه مردم نه خر تمام// وز هر دو نام همچو شترمرغ بهره ور» -> سوزنی سمرقندی
• «دشت را و بیشه را و کوه را و آب را// چون گوزن و چون پلنگ و چون شترمرغ و نهنگ» -> منوچهری دامغانی
• «شبه شترمرغ نه اشتر نه مرغ// آتشخواران هوا و هوان» -> خاقانی
• «شترمرغ دیدند جایی گله// دوان هریکی چون هیونی یله» -> فردوسی
• «شترمرغی، به گاه باربردن// چو مرغی، و چو اشتر گاه خوردن» -> عطار نیشابوری
• «غم گرچه ناخوش است دل من بدان خوش است// کار غم و دلم چو شترمرغ و آتش است» -> جمال الدین عبدالرزاق

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شتر مرغ پرنده ای معروف که دارای بال است ولی قدرت پرواز ندارد و دارای سرعت زیادی در دویدن است.از احکام مرتبط با آن در باب حج و اطعمه و اشربه سخن گفته‏اند.
شترمرغ پرنده‏ای است با سر و گردن و رانهای بدون پر یا کم پر که نر آن سیاه، براق و دارای پرهای سفید و ماده آن قهوه ای مایل به خاکستری است و با بالهای گشاده به سرعت می‏دود اما نمی‏تواند پرواز کند.

احکام شتر مرغ
← شکار شتر مرغ در حرم و در حال احرام
۱. ↑ فرهنگ بزرگ سخن.۲. ↑ جواهر الکلام ج۲۰، ص۱۶۵
...

پیشنهاد کاربران

گمانم باید می نوشت تنها ۲۰ تخم در سال می گذارد و نه در عمر

خیطی. [ خ َ طا ] ( ع اِ ) گله ٔ شترمرغ. || گروه ملخ. ( منتهی الارب ) ( از تاج العروس ) ( از لسان العرب ) .


کلمات دیگر: