کلمه جو
صفحه اصلی

کاشی معرق

لغت نامه دهخدا

کاشی معرق. [ ی ِ م ُ ع َرْرَ ] ( اِ مرکب ) یا کاشی تراشیده. تلفیق تکه های کوچک تراشیده خشت کاشی براساس نقش. رجوع به معرق شود.

دانشنامه عمومی

کاشی معرّق نام یکی از هنرهای ایرانی می باشد.
موزه های ایران/موزه نیاوران
معرّق کاری عبارت است از قطعه های تراشیده شده کاشی که نقوش مختلف را از رنگ های متفاوت تراشیده و در کنار یکدیگر قرار داده و به شکل قطعاتی بزرگ در آورده و روی دیوار نصب می شود تا زینت بخش بنا گردد. این نقوش گاهی از نقش های گره کشی و گاهی از نقش های مختلف مانند گل و بوته، اسلیمی ، ختایی یا خطوط مختلف تشکیل می گردند و زینت بخش بناهای مختلف می شوند.
معرّق کاری کاشی در دوره سلجوقیان یعنی در قرن ۴ هجری به سمت کمال رفت و بسیار متداول گردید. درقرن هشتم هجری هنرمندان معرّق کار به مراتب از هنرمندان عهد سلجوقی جلو افتادند. در این قرن موفق شدند اجزایی را که اشکال معرّق از آن ها تشکیل می یابد کوچک تر کنند و لطیف ترین و زیباترین اشکال بنایی و هندسی را در مجموعه ای از رنگ های زیبا برّاق که جز در هنر شرق خصوصاً ایرانی دیده می شود؛ نمایش دهند. مخصوصاً ارزانی، بیشتر موجب رواج آن گردید. هنر معرّق کاری در قرن های ۹و ۱۰ هجری به روش های شرقی خود رسید در این دوره مراکز مهم معرّق سازی در شهرهای اصفهان، یزد، هرات و سمرقند ایجاد گردید. اما در اصل باید گفت که مرکز اصلی این کار در دوران صفوی اردبیل بوده است. یکی از با قدمت ترین این آثار را می توان به مسجد کبود تبریز و بعد آن به شیخ صفی اشاره کرد. که بعدها با تغییر پایتخت از اردبیل به اصفهان این هنر نیز همانند هنرهای دستی دیگر به دستور شاه به اصفهان منتقل شدند، و شروع به ساخت بناهای تاریخی چون میدان نقش جهان کردند. ازاساتید این هنر در دوره معاصر می توان از استاد ابراهیم کاظم پور نام برد. از آثار ایشان می توان به ساخت کاشی های معرّق کاخ نیاوران اشاره نمود.


کلمات دیگر: