عبدالعزیز

(تلفظ: abdolaziz) (عربی) بنده‌ی گرامی (خدای) ؛ بنده‌ی عزیز که صفتی است از صفات باری تعالی و نامی است از نام های خداوند تعالی.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن ابراهیم بن بیان بن داود، مکنی به ابوالحسین معروف به ابن حاجب النعمان . رجوع به ابن حاجب النُعمان شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن ابی حازم . رجوع به عبدالعزیزبن سلمة شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن ابان بن محمد الاموی السعیدی . وی فقیه و از رجال حدیث و مقیم کوفه بود و در زمان خلافت مأمون عباسی قضاوت واسط را یافت . وی به سال 207 هَ . ق . به بغداد درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن احمد اصفهانی حزری . رجوع به حزری ابوالحسن عبدالعزیز شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن احمدبن نصربن صالح الحلوانی البخاری ملقب به شمس الائمة فقیه حنفی است . در عصر خویش امام اهل رأی به بخاری بود. نسبت او به صنعت حلواست . از تالیفات اوست : المبسوط فی الفقه . النوادر. وی به سال 448 هَ . ق . در کش درگذشت و به بخارا بخاک سپرده شد. (الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن بحر یا جریر یا نحریربن عبدالعزیز مشهور به ابن براج . رجوع به ابن براج عبدالعزیز و نیز به روضات الجنات ج 2 ص 355 شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن حامدبن الخضر، مکنی به ابوطاهر. وی شاعر و از مردم واسط و معروف به سیدوک بود. به سال 363 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن زراة الکلابی . در عصرمعاویه میزیست و مردی شجاع بود و در غزوه ٔ قسطنطنیه حاضر بود و در یکی از وقایع به قتل رسید. او را شعری است . ابن اثیر چند بیتی از او را نقل کرده است . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن سرایابن علی بن القاسم السنبسی الطائی معروف به صفی الدین حلی . رجوع به صفی الدین حلی شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن سلمةبن دینار المدنی ، مکنی به ابوتمام فقیه و محدث بود. ابن خلیل درباره ٔ او گوید: پس از مالک بمدینه کسی افقه از ابن ابی حازم بن سلمه نبود. وی به سال 107 متولد شد و به سال 184 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عبداﷲبن ابی سلمة التیمی مدنی . وی فقیه و از حفاظحدیث و مردی ثقه بود. اصل او از اصفهان است . در مدینه سکونت جست و سپس به بغداد رفت . او را تألیفاتی است . به سال 164 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عبدالرحمان بن ابی عامر. وی یکی از سلاطین دولت عامریه ٔ اندلس است و در حدود سال 450 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عمربن عبدالعزیزبن مروان بن الحکم الاموی . یزیدبن ولید وی را امارت مکه و مدینه داد و مروان بن محمد نیز وی را در آن شغل ابقا کرد. در حدود سال 148 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عبدالسلام سلمی دمشقی ملقب به سلطان العلماء. وی فقیهی شافعی بود ولایت قضای مصر یافت سپس از آن شغل استعفا خواست . به سال 577 متولد شد و به سال 660 هَ . ق . درگذشت . از تألیفات اوست : الفوائد. الغایة فی اختصار النهایة. القواعد الکبری . القواعد الصغری . الفرق بین الایمان و الاسلام . مقاصد الرعایة. درباره ٔ علم وی این مثل بین مصریان سائر است : که ما أنت الا من العوام و لو کنت ابن عبدالسلام . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عبدالواحدبن محمدبن موسی المغربی المکناسی . وی شیخ قراء مدینه بود نسبت او به مکناسه از بلاد مغرب است . وی به سال 951 هَ . ق . به حلب و دمشق رفت سپس به مدینه سکونت جست . او راست شعری و اراجیزی و منظومه هائی در 28 علم ، از جمله نظم جواهر السیوطی فی التفسیر. منهج الوصول فی اصول الدین منظومة فی البلاغة.وی به سال 964 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عثمان بن ابراهیم النسفی . فقیه حنفی و امام بخاری در عصر خویش بوده . از کتب اوست : المنقذ من الزلل فی مسائل الجدل کفایة. الفحول فی الاصول . الفصول فی الفتاوی .وی به سال 563 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن علی الاشبیلی ، مکنی به ابوالاصبغ و معروف به ابن الطحان . رجوع به ابن الطحان شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن علی المصری ملقب به سعدالدین . وی طبیب و از علماء و ادباء بود. به سال 570 هَ . ق . به مصر متولد شد و به خدمت ملک مسعودبن الکامل پیوست ومدتی با وی به یمن بود. به سال 630 هَ . ق . به دمشق آمد. از تألیفات اوست : نوادر الالباء فی امتحان الاطباء که آن را برای الکامل ایوبی تصنیف کرد. وی به سال 635 هَ . ق . به قاهره درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن علی بن ابی العزالبکری التیمی القرشی البغدادی المقدسی . وی قاضی و فقیه بود. به بغداد متولد شد و به سال 795 هَ . ق . به دمشق آمد. سپس مدتی در بیت المقدس سکونت جست و قضاوت آنجا بعهده ٔ او محول گشت و به سال 812 به بغداد بازگشت . سه سال قضاوت آنجا را بعهده داشت سپس سفرها کرد. تولد او به سال 768 است و به سال 846 هَ . ق . به دمشق درگذشت . از تألیفات اوست : عمدة الناسک فی معرفة المناسک . سلک البررة فی معرفة القراآت العشرة. بدیع المعانی فی علم البیان و المعانی . الصبر و التوکل . القمر المنیر فی احادیث البشیر النذیر. الخلاصة مختصر مغنی ابن قدامه . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عمربن محمدبن نباته السعدی التمیمی ، مکنی به ابونصر و ملقب به ابن نباته . رجوع به ابن نباته (ابونصر عبدالعزیز) و نیز به الاعلام زرکلی شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عمروبن الحجاج الزبیدی . با یزیدبن مهلب به عراق رفت و از جانب او شغلها یافت . چون یزید کشته شد وی گرفتار گشت و شکنجه شد. به سال 102 هَ . ق . کشته شد. (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن فهدالهاشمی . رجوع به ابن فهد و نیز به الاعلام زرکلی شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن متعب بن عبداﷲ الرشید. رجوع به ابن الرشید (چند تن از امرای وهابیان ...) و به الاعلام زرکلی شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن محمد المغربی معروف به القشتالی و مکنی به ابوفارس . وزیر منصور احمد (سلطان مغرب ) بود. به سال 1030 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن محمدبن ابراهیم بن جماعة الکنانی الحموی معروف به ابن جماعة. رجوع به ابن جماعة و نیز به الاعلام زرکلی شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن محمدبن سعود. از امراء نجد سعودیین است . رجوع به ابن سعود و نیز به الاعلام زرکلی شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن محمدبن عبدالمحسن الانصاری الاوسی معروف به ابن قاضی حماة. شاعر و فقیه بود. او راست : لزوم مالایلزم در مجلدی بزرگ . به سال 586 هَ . ق . به دمشق متولد شد و به سال 662 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن محمدبن عبیدالدراوردی جهنی . محدث است و گروهی بسیار از جمله سفیان از وی روایت کنند. نسبت او به دراورد قراء خراسان است . به سال 186 هَ . ق . به مدینه درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن مروان بن الحکم بن ابی العاص بن امیه ، مکنی به ابوالاصبغ. امیر مصر بود. به مدینه متولد شد و به سال 65 هَ . ق . از جانب پدر خود ولایت مصر یافت سپس به حلوان ساکن شد و آن را بپسندید و بدانجا خانه هاو مسجدها بنا کرد و درختان خرما و انگور کاشت . به سال 86 هَ . ق . به حلوان درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن موسی بن نصیر. وی از جانب پدر امارت اندلس یافت و مدائن را فتح کرد. چون سلیمان بن عبدالملک بر پدر او موسی بن نصیر خشم گرفت و بفرمود تا عبدالعزیز را به قتل رسانند. لشکریان سلیمان عبدالعزیز را هنگامی که در محراب نمازصبحگاهان میگذارد گردن زدند و به نزد سلیمان بردند.قتل او به سال 97 هَ . ق . بود. (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن واثق . رجوع به ابن واثق ابومحمد عبدالعزیز شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن یحیی بن عبدالعزیز الکنانی المکی . وی فقیه و اهل مناظره و از شاگردان امام شافعی بود. در ایام خلافت مأمون به بغداد شد و میان او و بشرالمریسی مناظره ای در قرآن درگرفت . او را تصنیفاتی است از جمله کتاب الحیدة.وی به سال 240 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن یعقوب العباسی ملقب به المتوکل علی اﷲ. از خلفاء دولت عباسیان دوم مصر بود. به سال 884 هَ . ق . مردم با وی بیعت کردند. تولد او به سال 819 هَ . ق . است و به سال 903 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) خراسانی ، مکنی به ابوزید. رجوع به ابوزید عبدالعزیز خراسانی شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ )ابن عبدالرحمان بن فیصل بن ترکی بن عبداﷲبن محمدبن مسعود. رجوع به ابن سعود عبدالعزیزبن عبدالرحمان شود.

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْ ع َ] (اِخ ) ابن محمدبن علی الطوسی ملقب به ضیاءالدین . از فقهاء شافعی است . به سال 706 هَ . ق . به دمشق درگذشت . از تألیفات اوست : مصباح الحاوی و مفتاح الفتاوی که شرح حاوی صغیر قزوینی است . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َ دُل ْع َ ] (اِخ ) ابن احمدبن محمد البخاری . فقیهی حنفی است . او راست : شرح اصول البزدوی . شرح المنتخب الحسامی .وی به سال 730 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َدُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن الوزیر الجروی در روزگار مطلب بن عبداﷲ الخزاعی والی شرطه ٔ مصر بود. وی با 50هزار تن به اسکندریه رفت و آنجا را به صلح بگرفت . به سال 205 هَ . ق . در نبردی که با سری بن حکم داشت سنگی از منجنیق بر او فرود آمد و درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ ع َدُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن محمدبن نعمان بن حیون . وی از علماء امامیه و قاضی القضاة مصر و شام و حرمین و مغرب بود. از مردم قیروان است . به سال 394 هَ . ق . قضاوت مصر یافت حاکم مصر و مغرب به سال 398 وی را عزل کرد و به سال 401 او را غیلةً بکشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز. [ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن حسین بن الحباب الاغلبی السعدی الصقلی معروف بالقاضی الجلیس . وی شاعر، ادیب و متولی دیوان انشاء فائز بود. به سال 490 هَ . ق . متولد شد و به سال 561 هَ . ق . درگذشت . (از الاعلام زرکلی ).

عبدالعزیز.[ ع َ دُل ْ ع َ ] (اِخ ) ابن عبدالواحدبن اسماعیل الجیلی . وی طبیب و از مردم جیلان بود. در علم فلسفه و طب و دین تبحر یافت و به دمشق سکونت جست و قضاوت بعلبک بدو محول شد. سپس به سال 638 هَ . ق . قضاوت دمشق یافت و سپس وی را بگرفتند و به سال 641 هَ . ق . نزدیک بعلبک به قتل رساندند از تألیفات اوست : شرح الاشارت والتنبیهات که آن را برای مظفر ایوبی نوشته است ، اختصار الکلیات از قانون ابن سینا. (از الاعلام زرکلی ).