دولتی

( صفت ) ۱ - منسوب به دولت مقابل ملی : کارخانه دولتی ابنیه دولتی ۲ - کارمند اداره دولتی جمع دولتیان .

(دُ لَ ) [ ع - فا. ] (ص نسب . ) ۱ - وابسته به حکومت ، قدرتمند. ۲ - سعادتمند.

دولتی. [ دَ / دُو ل َ ] ( ص نسبی ) منسوب و متعلق به دولت. ( ناظم الاطباء ). خوشبخت. بختیار. بختور. بختمند. حظی. مقبل. نیکبخت. روزبه. بهروز. دولتیار. ( یادداشت مؤلف ). حظ. حظیظة. ( ملخص اللغات حسن خطیب کرمانی ) :
مضطرب از دولتیان دیار
ملک بر او شیفته چون روزگار.ترا دولت او را هنریاور است
هنرمند با دولتی درخور است.ای دولتی آن شبی که چون روز
گشت از قدم تو عالم افروز.الا ای دولتی طالع که قدر وقت می دانی
گوارا بادت این عشرت که داری روزگاری خوش.چو زر عزیز وجود است نظم من آری
قبول دولتیان کیمیای این مس شد.رجل حظ و حظی وحظیظ؛ مردی بخت مند دولتی. ( منتهی الارب ).
- دولتی شدن ؛ حظوه. احظاظ. خوشبخت و سعادتمند گردید. ( یادداشت مؤلف )؛ حظی ، دولتی شدن زن. ( دهار ).
- سری دولتی ؛ در تداول عامه ، سر بزرگ و موزون. ( یادداشت مؤلف ).
|| ( حامص ) بختیاری و بهره مندی. ( ناظم الاطباء ). حاصل مصدر ( ازدولت + ی که معمولا به صورت مرکب آید، بی دولتی ، نودولتی ).
- بی دولتی ؛ بدبختی و بی اقبالی :
بنده ز بی دولتی نیست به حضرت مقیم
دیو ز بی عصمتی نیست به جنت مکین.مرد ز بی دولتی افتد به خاک
دولتیان را به جهان در چه باک.چو از بی دولتی دور اوفتادیم
به نزدیکان حضرت بخش ما را.- امثال :
دولت همه ز اتفاق خیزد
بی دولتی از نفاق خیزد.|| ( ص نسبی ) صاحب و خداوند دولت و توانگر و مالدار. ( ناظم الاطباء ). خداوند دولت. ( شرفنامه منیری ). || مقابل ملی. آنچه متعلق و مربوط و وابسته به دولت و حکومت است. منسوب و متعلق به دولت و حکومت : کارخانه های دولتی. ابنیه دولتی. ادارات دولتی. ( یادداشت مؤلف ). || آنکه به دولت و حکومت وابسته است. کارگزاران و فرمانروایان حکومتی. کارمندان اداره دولتی. ج ، دولتیان. ( یادداشت مؤلف ).