مترادف بهیمه : جانور، چهارپا، حیوان، ستور
متضاد بهیمه : آدم، انسان
بهیمه
مترادف بهیمه : جانور، چهارپا، حیوان، ستور
متضاد بهیمه : آدم، انسان
فارسی به انگلیسی
beast, quadruped
behemoth
مترادف و متضاد
جانور، چهارپا، حیوان، ستور ≠ آدم، انسان
فرهنگ فارسی
حیوان چهارپا، شتر، گوسفند، شتر، گاو
( اسم ) چهارپا مانند گاو گوسفند اسب شتر خر و غیره چاروا . جمع : بهائم ( بهایم ) .
( اسم ) چهارپا مانند گاو گوسفند اسب شتر خر و غیره چاروا . جمع : بهائم ( بهایم ) .
فرهنگ معین
(بَ مِ ) [ ع . بهیمة ] ( اِ. ) چهارپا، ج . بهایم .
لغت نامه دهخدا
( بهیمة ) بهیمة. [ ب َ م َ ] ( ع اِ ) چهارپایه اگرچه آبی باشد یا هر جاندار بی تمیز. ج ، بهائم. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( از اقرب الموارد ). ستور و هرچهارپایی از حیوان بری و بحری. ( بحر الجواهر ). چهارپای. ج ، بهائم. ( ترجمان القرآن ) ( مهذب الاسماء ). چهارپا اگرچه آبی باشد و یا هر جاندار بی تمیز. ج ، بهائم. ( ناظم الاطباء ) : و هرگز مال نیندوختی و جز بر بهمیه مصری ننشستی. ( فارسنامه ابن بلخی ص 117 ).
نسبت دارند تا قیامت
ایشان ز بهیمه من ز انسان.
تو خون نفس ریخته ومیزبان شده.
هرچه زیر چرخ هستند امهات
از جماد و از بهیمه وز نبات.
الا بهیمه ای را کز دل خبر نباشد.
- بهیمه وار، بهیمه طبع، بهیمه صفت ؛بمانند حیوان :
چه درختهای طوبی بنشانده آدمی را
تو بهیمه وارالفت به همین گیاه داری.
نسبت دارند تا قیامت
ایشان ز بهیمه من ز انسان.
خاقانی.
خون بهیمه ریخته هر میزبان بشرطتو خون نفس ریخته ومیزبان شده.
خاقانی.
آدمی بحیلت مرغ را از هوا درآرد و ماهی را از قعر دریا برآرد و بهیمه توسن وحشی را الوف و مرتاض گرداند. ( سندبادنامه ).هرچه زیر چرخ هستند امهات
از جماد و از بهیمه وز نبات.
مولوی.
دل می برد بدعوی فریاد شوق سعدی الا بهیمه ای را کز دل خبر نباشد.
سعدی.
آری بر بهیمه چه سنبل چه سنبله.ابن یمین.
- بهیمه طبع ؛ آنکه همتش صرف خورد و خواب باشد. ( انجمن آرا ).- بهیمه وار، بهیمه طبع، بهیمه صفت ؛بمانند حیوان :
چه درختهای طوبی بنشانده آدمی را
تو بهیمه وارالفت به همین گیاه داری.
سعدی.
بهیمة. [ ب َ م َ ] (ع اِ) چهارپایه اگرچه آبی باشد یا هر جاندار بی تمیز. ج ، بهائم . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (از اقرب الموارد). ستور و هرچهارپایی از حیوان بری و بحری . (بحر الجواهر). چهارپای . ج ، بهائم . (ترجمان القرآن ) (مهذب الاسماء). چهارپا اگرچه آبی باشد و یا هر جاندار بی تمیز. ج ، بهائم . (ناظم الاطباء) : و هرگز مال نیندوختی و جز بر بهمیه ٔ مصری ننشستی . (فارسنامه ابن بلخی ص 117).
نسبت دارند تا قیامت
ایشان ز بهیمه من ز انسان .
خون بهیمه ریخته هر میزبان بشرط
تو خون نفس ریخته ومیزبان شده .
آدمی بحیلت مرغ را از هوا درآرد و ماهی را از قعر دریا برآرد و بهیمه ٔ توسن وحشی را الوف و مرتاض گرداند. (سندبادنامه ).
هرچه زیر چرخ هستند امهات
از جماد و از بهیمه وز نبات .
دل می برد بدعوی فریاد شوق سعدی
الا بهیمه ای را کز دل خبر نباشد.
آری بر بهیمه چه سنبل چه سنبله .
- بهیمه طبع ؛ آنکه همتش صرف خورد و خواب باشد. (انجمن آرا).
- بهیمه وار، بهیمه طبع، بهیمه صفت ؛بمانند حیوان :
چه درختهای طوبی بنشانده آدمی را
تو بهیمه وارالفت به همین گیاه داری .
نسبت دارند تا قیامت
ایشان ز بهیمه من ز انسان .
خاقانی .
خون بهیمه ریخته هر میزبان بشرط
تو خون نفس ریخته ومیزبان شده .
خاقانی .
آدمی بحیلت مرغ را از هوا درآرد و ماهی را از قعر دریا برآرد و بهیمه ٔ توسن وحشی را الوف و مرتاض گرداند. (سندبادنامه ).
هرچه زیر چرخ هستند امهات
از جماد و از بهیمه وز نبات .
مولوی .
دل می برد بدعوی فریاد شوق سعدی
الا بهیمه ای را کز دل خبر نباشد.
سعدی .
آری بر بهیمه چه سنبل چه سنبله .
ابن یمین .
- بهیمه طبع ؛ آنکه همتش صرف خورد و خواب باشد. (انجمن آرا).
- بهیمه وار، بهیمه طبع، بهیمه صفت ؛بمانند حیوان :
چه درختهای طوبی بنشانده آدمی را
تو بهیمه وارالفت به همین گیاه داری .
سعدی .
فرهنگ عمید
حیوان چهارپا، از قبیل گاو، گوسفند، اسب، شتر، و استر.
دانشنامه اسلامی
[ویکی الکتاب] معنی بَهِیمَةُ: هر حیوان خشکی و آبی که با چهار پا راه برود
ریشه کلمه:
وفی (۶۶ بار)
«بَهِیْمَة» از مادّه «بُهْمَةْ» (بر وزن تهمة) در اصل، به معنای «سنگ محکم» است و به هر چیزی که درک آن مشکل باشد «مبهم» گفته می شود، و به تمام حیوانات که دارای نطق و سخن نیستند، «بهیمة» اطلاق می شود; زیرا صدای آنها دارای ابهام است اما معمولاً این کلمه را فقط در مورد چهارپایان به کار می برند، و درندگان و پرندگان را شامل نمی شود. و از آنجا که «جنین» حیوانات نیز دارای یک نوع ابهام است «بهیمة» نامیده می شود.
راغب گوید:بهمة به معنی سنگ سخت است، به مرد شجاع به جهت صلابتش به همه گویند و هر چه از محسوسات و معقولات فهمش دشوار باشد مبهم گویند، بَهیمه آن است که نطق ندارد و این را از سبب گفتهاند که در صورت آن ابهام است ولی در عرف به غیر درندگان و طیور، گفته میشود. در مجمع البیان فرموده: بهیمه اسم هر چهار پاست در دریا باشد یا در خشکی. در قاموس گفته بهیمه هر چهار پاست و لو در دریا باشد، یا هر حیوانی که تمیز ندارد، جمع آن بهائم است. از زجاج نقل شده: بهیمه هر حیوانی است که عقل ندارد. نا گفته نماند: این ترکیب (بَهیمَةُ الاَنْعامِ) در قرآن سه بار آمده و در هر بار به «انعام» اضافه شده است درباره انعام گفتهاند که مراد از آن گوسفند و گاو و شتر است (انعام ثلثه) این از بعض آیات نیز بدست میآید مثل ، که خیل (اسبان) از انعام جدا ذکر شده است و مثل ، که اسبان و استران و خران از انعام جدا نقل شدهاند و مثل . و در بعض آیات در اعمّ به کار رفته است نظیر و نظیر و غیره. در اینصورت آیا مراد از انعام در سوره مائده، اعمّاست و یا خصوص انعام ثلثه لازم است بدانیم که آیه اوّل مائده در سوره حجّ بدون ذکر بهیمه تکرار شده است در اینجا هر دو را نقل میکنم ، . و خلاصه آنکه بهیمه مطلق چهار پا و اعمّ از انعام است و میشود گفت که مراد از انعام مطلق انعام و شانل شتر و گاو و گوسفند است اعمّ از اهلی و وحشی و کلمه «اُحِلِّت» مانع از آنست که باسبان و استران و غیره شامل باشد زیرا معمولاً آنها برای سواری و بارکشی است و مراد از «اُحِلّت» خوردن گوشت آنهاست و همچنین اضافه بهیمه به انعام بیانیّه است یعنی «اُحِلّت لکم البهیمة و هی الانعام»: بهیمهای که همان انعام باشد بر شما حلال شده است. در المیزان، اضافه را اضافه نوع بر اصنافش فرموده مثل فرموده مثل نوع الانسان و جنس الحیوان اگر مرادش این باشد که این اضافه مثل اضافه انسان الزنجی و حیوان الاهلی است کاملاً صحیح و به جاست و عبارت اخرای بیانیّه است. از کلبی و فرّاء نقل شده که مراد از بهیة الانعام وحشیهای انعام است یعنی آنها بر شما حلال شدهاند در این صورت به معنی لام است. ولی با توجّه به آیه مانحن فیه و آیه و آیه ، خواهیم دید که این سخن قابل قبول نیست زیرا بعید است حیوان وحشی و بیرون از دسترس بشر مراد باشد. ناگفته نماند در روایت محمد بن مسلم وزراره و غیره از امام باقر و صادق «علیه السلام» منقول است که بهیمة الانعام را جنین انعام فرمودهاند در المیزان آن را از تهذیب نقل کرده و فرموده در کافی و فقیه... نیز نقل شده... و قمی در تفسیرش و مجمع البیان از امام باقر و صادق «علیه السلام» نقل کرده است. مرحوم فیض در صافی بعد از نقل آنچه گفته شد فرموده: احتمال دارد مراد از این اخبار بیان فرد اخفی است (یعنی آیه به آنها بهیمه گفته میشود پس منافات با تعمیم ندارد. عیّاشی در ذیل آیه از امام باقر از پدرش نقل کرده که از علی «علیه السلام» از خوردن گوشت فیل و خرس و میمون سئوال شد فرمود: این از بهیمة الانعام که خورده میشود نیست. حدیث شریف میرساند که بهیمة الانعام شامل انعام غیر جنین نیز میباشد.
ریشه کلمه:
وفی (۶۶ بار)
«بَهِیْمَة» از مادّه «بُهْمَةْ» (بر وزن تهمة) در اصل، به معنای «سنگ محکم» است و به هر چیزی که درک آن مشکل باشد «مبهم» گفته می شود، و به تمام حیوانات که دارای نطق و سخن نیستند، «بهیمة» اطلاق می شود; زیرا صدای آنها دارای ابهام است اما معمولاً این کلمه را فقط در مورد چهارپایان به کار می برند، و درندگان و پرندگان را شامل نمی شود. و از آنجا که «جنین» حیوانات نیز دارای یک نوع ابهام است «بهیمة» نامیده می شود.
راغب گوید:بهمة به معنی سنگ سخت است، به مرد شجاع به جهت صلابتش به همه گویند و هر چه از محسوسات و معقولات فهمش دشوار باشد مبهم گویند، بَهیمه آن است که نطق ندارد و این را از سبب گفتهاند که در صورت آن ابهام است ولی در عرف به غیر درندگان و طیور، گفته میشود. در مجمع البیان فرموده: بهیمه اسم هر چهار پاست در دریا باشد یا در خشکی. در قاموس گفته بهیمه هر چهار پاست و لو در دریا باشد، یا هر حیوانی که تمیز ندارد، جمع آن بهائم است. از زجاج نقل شده: بهیمه هر حیوانی است که عقل ندارد. نا گفته نماند: این ترکیب (بَهیمَةُ الاَنْعامِ) در قرآن سه بار آمده و در هر بار به «انعام» اضافه شده است درباره انعام گفتهاند که مراد از آن گوسفند و گاو و شتر است (انعام ثلثه) این از بعض آیات نیز بدست میآید مثل ، که خیل (اسبان) از انعام جدا ذکر شده است و مثل ، که اسبان و استران و خران از انعام جدا نقل شدهاند و مثل . و در بعض آیات در اعمّ به کار رفته است نظیر و نظیر و غیره. در اینصورت آیا مراد از انعام در سوره مائده، اعمّاست و یا خصوص انعام ثلثه لازم است بدانیم که آیه اوّل مائده در سوره حجّ بدون ذکر بهیمه تکرار شده است در اینجا هر دو را نقل میکنم ، . و خلاصه آنکه بهیمه مطلق چهار پا و اعمّ از انعام است و میشود گفت که مراد از انعام مطلق انعام و شانل شتر و گاو و گوسفند است اعمّ از اهلی و وحشی و کلمه «اُحِلِّت» مانع از آنست که باسبان و استران و غیره شامل باشد زیرا معمولاً آنها برای سواری و بارکشی است و مراد از «اُحِلّت» خوردن گوشت آنهاست و همچنین اضافه بهیمه به انعام بیانیّه است یعنی «اُحِلّت لکم البهیمة و هی الانعام»: بهیمهای که همان انعام باشد بر شما حلال شده است. در المیزان، اضافه را اضافه نوع بر اصنافش فرموده مثل فرموده مثل نوع الانسان و جنس الحیوان اگر مرادش این باشد که این اضافه مثل اضافه انسان الزنجی و حیوان الاهلی است کاملاً صحیح و به جاست و عبارت اخرای بیانیّه است. از کلبی و فرّاء نقل شده که مراد از بهیة الانعام وحشیهای انعام است یعنی آنها بر شما حلال شدهاند در این صورت به معنی لام است. ولی با توجّه به آیه مانحن فیه و آیه و آیه ، خواهیم دید که این سخن قابل قبول نیست زیرا بعید است حیوان وحشی و بیرون از دسترس بشر مراد باشد. ناگفته نماند در روایت محمد بن مسلم وزراره و غیره از امام باقر و صادق «علیه السلام» منقول است که بهیمة الانعام را جنین انعام فرمودهاند در المیزان آن را از تهذیب نقل کرده و فرموده در کافی و فقیه... نیز نقل شده... و قمی در تفسیرش و مجمع البیان از امام باقر و صادق «علیه السلام» نقل کرده است. مرحوم فیض در صافی بعد از نقل آنچه گفته شد فرموده: احتمال دارد مراد از این اخبار بیان فرد اخفی است (یعنی آیه به آنها بهیمه گفته میشود پس منافات با تعمیم ندارد. عیّاشی در ذیل آیه از امام باقر از پدرش نقل کرده که از علی «علیه السلام» از خوردن گوشت فیل و خرس و میمون سئوال شد فرمود: این از بهیمة الانعام که خورده میشود نیست. حدیث شریف میرساند که بهیمة الانعام شامل انعام غیر جنین نیز میباشد.
wikialkb: بَهِیمَة
کلمات دیگر: