ازلی

ابدی

آیین ازلی شعبه ای منشعب از بابیه که توسط صبح ازل تاسیس گردید .
( صفت ) منسوب به ازل . ۱ - دیرین دیرینه همیشگی بی آغاز قدیم سرمدی آنکه یا آنچه ویرا اول و آغاز نباشد مقابل ابدی . ۲ - صفتی است از صفتهای خدا . ۳ - ازلی آنست که وجود او را علت نیست بلکه موجود است بی علتی و بر ضد این صفت محدث است . ( جامع الحکمتین ) . ۴ - چیزی که مسبوق به عدم نباشد . باید دانست که موجود بر سه قسم است : یا ازلی و ابدی است و آن خداوند است یا نه ازلی است و نه ابدی و آن دنیا است که هم اول دارد و هم آخر یاابدی غیر ازلی است مثل آخرت که اول دارد ولی آخر ندارد . یا علم ازلی . علم الهی . ۵ - پیرو صبح ازل یعنی میرزا یحیی نوری ( متوفی بسال ۱۳۳٠ ه.ق. ) که رئیس فرق. اقلیت با بیان بود . جمع : ازلیان . پیا آیین ازلی . آیین پیروان صبح ازل .

(اَ زَ ) [ ع . ] (ص نسب . ) منسوب به ازل .

ازلی. [ اَ زَ ] ( ص نسبی ) منسوب به ازل. ( غیاث اللغات ). که اول ندارد از حیث زمان. آنکه ابتدا ندارد. ( مؤید الفضلاء ). هرگزی. قدیم. دیرینه. مقابل ابدی. || که همیشه بود. همیشه. ( مؤید الفضلاء ) ( السامی فی الاسامی ). جاوید. سرمدی. آنچه را مسبوق بعدم نباشد ازلی نامند: بدان که موجود را سه حالت است و بس که حالت چارمین برای آن غیرمتصور است ، یا ازلی ابدی است و آن خدای سبحانه و تعالی باشد. و یا آنکه نه ازلی است و نه ابدی و آن این جهانست. و یا آنکه ابدی است و ازلی نیست و آن جهان دیگر است که آخرت باشد. و عکس آن از محالات است زیرا این اصل مسلم است که : ماثَبت َ قِدَمُه ُ اِمتنَعَ عدَمه. کذا فی تعریفات السید الجرجانی. ( کشاف اصطلاحات الفنون ). || خدائی. الهی : بر پشته ای فرودآمد و در حضرت تعالی بتکفیر یمین و تعفیر جبین بایستاد و دست در دامن عنایت ازلی زد و بدو پناهید و نصرت از او خواست. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 299 ).
زان ازلی نور که پرورده اند
در تو زیادت نظری کرده اند.- علم ازلی ؛ علم غیب :
علم ازلی علت عصیان کردن
نزد عقلا ز غایت جهل بود.|| ( اِخ ) نامی از نامهای خدای تعالی. کائن لم یزل و لایزال. ( مفاتیح ).

---

ازلی. [ اَ زَ ] ( اِخ ) پیرو صبح ازل یعنی میرزایحیی نوری ( متوفی 1330 هَ. ق. ). پسر میرزا عباس نوری معروف بمیرزا بزرگ ، صبح ازل رئیس فرقه اقلیت بابیه معروف بازلیان بوده است. رجوع بصبح ازل و رجوع بوفیات معاصرین بقلم محمد قزوینی در مجله یادگار سال پنجم شماره 4 و 5 شود.

۱. مربوط به ازل: سعادت ازلی با تو روز و شب همبر/ خدای عزوجل با تو گاه و بیگه یار (مسعودسعد: ۲۳۲ ).
۲. ویژگی آنچه ابتدا نداشته و همیشه بوده و خواهد بود.
۳. خداوندی، الهی: حکمت الهی.
۴. [قدیمی] هریک از پیروان میرزایحیی نوری (= صبح ازل )، رئیس فرقه ای از بابیه.