دنباله دار هالی، که نام رسمی آن «هالی پی۱» است یکی از معروفترین دنباله دارها و تنها دنباله دار کوتاه دوره شناخته شده است که هر ۷۵ تا ۷۶ سال یک بار در آسمان کرهٔ زمین به روشنی و با چشم غیر مسلح دیده می شود. آخرین باری که این دنباله دار در قسمت های داخلی سامانهٔ خورشیدی دیده شده در سال ۱۹۸۶ میلادی بوده است. این دنباله دار در سال ۲۰۶۲ دوباره در آسمان زمین پدیدار خواهد شد.حضیض آن ۰٫۵۸۶ واحد نجومی و اوج آن ۳۵٫۱ واحد نجومی است.
بازگشت دنباله دار هالی به سامانهٔ خورشیدی داخلی حداقل تا ۲۴۰ سال قبل از میلاد (بیش از ۲۲۵۰ سال پیش) مشاهده شده و توسط ستاره شناسان ثبت شده است. گزارش های روشنی از حضور این دنباله دار توسط چینیان، بابلیان، و تاریخ نویسان قرون وسطای اروپا در دست است، اما هیچگاه به عنوان «بازگشت همان جسم» در هیچ زمانی شناخته نشده بود. دوره ای و تناوبی بودن پدیدار شدن این دنباله دار برای اولین بار در سال ۱۷۰۵ میلادی توسط ستاره شناس انگلیسی، ادموند هالی دریافته و ثبت شد؛ این دنباله دار هم اکنون به نام این اخترشناس نام گذاری شده است.
در دورهٔ اخیر پیدایش دنباله دار هالی در سال ۱۹۸۶، این دنباله دار نخستین دنباله داری بود که جزئیات ویژگی های آن برای اولین بار از نزدیک توسط یک فضاپیما مشاهده شد؛ که در نتیجه اولین داده های مشاهده ای از ساختار و مکانیزم یک دنباله دار و چگونگی تشکیل دم و کمای آن تهیه و به ثبت رسید. این دانسته های مشاهده ای، تعدادی از فرضیه های دیرینه در مورد ساخت و ساز دنباله دارها، به ویژه مدل «گلولهٔ کثیف برفی» فرد ویپل را؛ که به درستی پیش بینی کرد که هالی از مخلوطی از یخ و مواد فرار - مانند آب، دی اکسید کربن، آمونیاک و - و گرد و غبار تشکیل شده است، پشتیبانی و تأیید کرد. این مأموریت فضایی همچنین داده های قابل ملاحظه ای را ارائه داد که به بهسازی و اصلاح و پیکربندی دوبارهٔ ایده ها و دانسته های پیشین کمک کرد. برای مثال؛ حالا می دانیم که سطح دنباله دار هالی تا حدود زیادی متشکل از گرد و خاک، مواد غیر فرار، و تنها بخش کوچکی از آن از یخ است.
دنباله دار «هالی پی۱» که بنام اخترشناس انگلیسی ادموند هالی نام گذاری شده در فارسی و بیشتر زبان ها همان «هالی» بر وزن واژهٔ «خالی به معنی تهی» تلفظ می شود؛ هرچند که ادموند هالی در دوران زندگی نام خود را به شیوه های گوناگونی می نوشت که هرکدام تلفظ دیگری دارند که هایلی، هِیلی، هیلی، هالی، هاولی را شامل می شود. بنابراین تلفظ معاصر آن در رابطه با ریشهٔ نام گذاری نامشخص است.
بازگشت دنباله دار هالی به سامانهٔ خورشیدی داخلی حداقل تا ۲۴۰ سال قبل از میلاد (بیش از ۲۲۵۰ سال پیش) مشاهده شده و توسط ستاره شناسان ثبت شده است. گزارش های روشنی از حضور این دنباله دار توسط چینیان، بابلیان، و تاریخ نویسان قرون وسطای اروپا در دست است، اما هیچگاه به عنوان «بازگشت همان جسم» در هیچ زمانی شناخته نشده بود. دوره ای و تناوبی بودن پدیدار شدن این دنباله دار برای اولین بار در سال ۱۷۰۵ میلادی توسط ستاره شناس انگلیسی، ادموند هالی دریافته و ثبت شد؛ این دنباله دار هم اکنون به نام این اخترشناس نام گذاری شده است.
در دورهٔ اخیر پیدایش دنباله دار هالی در سال ۱۹۸۶، این دنباله دار نخستین دنباله داری بود که جزئیات ویژگی های آن برای اولین بار از نزدیک توسط یک فضاپیما مشاهده شد؛ که در نتیجه اولین داده های مشاهده ای از ساختار و مکانیزم یک دنباله دار و چگونگی تشکیل دم و کمای آن تهیه و به ثبت رسید. این دانسته های مشاهده ای، تعدادی از فرضیه های دیرینه در مورد ساخت و ساز دنباله دارها، به ویژه مدل «گلولهٔ کثیف برفی» فرد ویپل را؛ که به درستی پیش بینی کرد که هالی از مخلوطی از یخ و مواد فرار - مانند آب، دی اکسید کربن، آمونیاک و - و گرد و غبار تشکیل شده است، پشتیبانی و تأیید کرد. این مأموریت فضایی همچنین داده های قابل ملاحظه ای را ارائه داد که به بهسازی و اصلاح و پیکربندی دوبارهٔ ایده ها و دانسته های پیشین کمک کرد. برای مثال؛ حالا می دانیم که سطح دنباله دار هالی تا حدود زیادی متشکل از گرد و خاک، مواد غیر فرار، و تنها بخش کوچکی از آن از یخ است.
دنباله دار «هالی پی۱» که بنام اخترشناس انگلیسی ادموند هالی نام گذاری شده در فارسی و بیشتر زبان ها همان «هالی» بر وزن واژهٔ «خالی به معنی تهی» تلفظ می شود؛ هرچند که ادموند هالی در دوران زندگی نام خود را به شیوه های گوناگونی می نوشت که هرکدام تلفظ دیگری دارند که هایلی، هِیلی، هیلی، هالی، هاولی را شامل می شود. بنابراین تلفظ معاصر آن در رابطه با ریشهٔ نام گذاری نامشخص است.
wiki: دنباله دار هالی